صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

جمعه ۱۰ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

سیاست مقطعی و تأمین نیازمندی های سوختی

-

سیاست مقطعی و تأمین نیازمندی های سوختی

  در فصل زمستان تقاضاي مصرف گاز بالا مي رود. با افزايش تقاضا قيمت آن نيز افزايش مي يابد. شهروندان کشور هر ساله با اين مشکل مواجه است. با اين حال، براي سال هاي متمادي دولت افغانستان قادر به حل اين مشکل به صورت بنيادي نبوده است. امسال که توان خريد مردم پايين است، افزايش قيمت گاز منجر به واکنش هاي شهروندان کشور شد. در پي اين واکنش ها، تعدادي از وزيران به مجلس نمايندگان فراخوانده شد و به سوال هاي نمايندگان مردم پاسخ دادند. واکنش هاي مردم و فشار مجلس نمايندگان باعت شد تا وزراي مسئول در پي حل مشکل مردم برآيد. بر همين مبنا، جديدا وزارت تجارت و صنايع دو قرار گاز را با کشور هاي روسيه و آذربايجان امضا نموده است. براساس قراردادي که وزارت تجارت افغانستان با کشور آذربايجان امضا نموده است، افغانستان 150 هزار تن گاز از اين کشور خريداري مي کند. با قراردادي که با کشور روسيه امضا شده است افغانستان 72 هزار تن گاز از اين کشور خريداري مي کند. اين قرارداد ها در حالي با دو کشور صادر کننده گاز امضا شده است که حجم ذخاير گاز طبيعي افغانستان به 450 ميليارد متر مکعب مي رسد. چرا حکومت افغانستان و نهاد هاي مسئول به شکل بنيادي اين مشکل مردم افغانستان را حل نمي کند؟ آيا خريد گاز از کشور هاي مختلف منجر به کاهش قيمت گاز در کشور مي گردد؟

افغانستان از جمله کشور هاي است که داراي منابع طبيعي سرشار مي باشد. با اين حال، تا کنون هيچ سياست مبني بر استخراج معادن طبيعي افغانستان به شکل روشن تعريف نشده است. اگر چه قرارداد استخراج برخي معادن با برخي کشور ها امضا شده است اما تا هنوز، قرارداد ها اجرايي و عملي نشده است. در قسمت استخراج گاز اما، هيچ قراردادي به امضا نرسيده است. تنها در ولايت جوزجان به شکل غير معياري گاز استخراج مي شود اما، استخراج گاز در اين ولايت نه نيازمندي هاي اين ولايت را مرفوع مي سازد و نه تغييري در سياست قيمت گذاري گاز در بازار کشور دارد. بنابراين، مي توان گفت که سياست هاي نهاد ها براي رفع اين مشکل به شکل مقطعي تدوين مي گردد. هر ساله، تنها کاري که صورت مي گيرد، وارد کردن گاز از کشور هاي مختلف منطقه است. ترکمنستان و ايران از جمله کشور هاي بوده است که افغانستان در گذشته گاز طبيعي براي رفع نيازمندي شهروندان وارد مي کرد. اکنون آذربايجان و روسيه نيز افزوده شده است.

پروژه تاپي از جمله پروژه هايي است که سال ها ميان چهار کشور افغانستان، ترکمستان، پاکستان و هند مطرح است تا با اجرايي شدن اين پروژه بخش از نيازمندي هاي افغانستان به گاز به شکل بنيادي حل گردد. چند هفته قبل، رئيس جمهور اعلان نمود که کار عملي پروژه تاپي تا يک ماه ديگر به صورت عملي شروع مي شود. تاپي تنها پروژه ايي است که در طول چهارده سال گذشته به منظور سودمندي شهروندان و برآوردن نيازمندي شهروندان به گاز صورت مي گيرد. با اين حال، تا هنوز مشخص نيست که اين پروژه عملي خواهد شد يا نه. زيرا، در اجرايي شدن اين پروژه موانع و چالش هاي مختلف از جمله مانع امنيتي وجود دارد. انتظار مي رود که در کنار عملي شدن اين پروژه حکومت برنامه هاي براي استخراج معادن طبيعي گاز کشور را نيز روي دست بگيرد تا ما تنها وابسته به کشور هاي ديگر نباشيم.

وابستگي به کشور هاي منطقه در هر سطحي که باشد، بر سياست خارجي و اقتصادي کشور تأثير مي گذارد. از اين جهت، لازم است که حکومت در کنار پروژه هاي مشترک با کشور هاي منطقه سياست ها و برنامه هاي را نيز در جهت استخراج معادن طبيعي کشور روي دست بگيرد تا هم وابستگي کشور به کشور هاي منطقه کاهش يابد و هم شهروندان کشور با قيمت پايين بتواند به گاز مورد نياز خود را تهييه نمايد.

خريد گاز از کشور هاي منطقه و توزيع آن در بازار کشور اما، با چند مشکل جدي مواجه است و تأثيري چنداني بر قيمت گاز در تمام فصل سرد سال نمي گذارد. مهمترين و اساسي ترين مشکل اين است که حکومت بر بازار کشور نظارت چنداني ندارد. بازار بيشتر در دست شرکت هاي خصوصي است و اين شرکت ها در واقع قيمت اصلي را در بازار تعيين مي کند. تجربه سال هاي گذشته نشان مي دهد که قيمت گاز در بازار به شکل عجيب در نوسان بوده است. قيمت گاز در مدت زمان محدود پايين بوده است و با گذشت زمان دوباره قيمت آن دوباره افزايش يافته است. اين بيانگر آن است که حکومت نظارت چندان بر بازار گاز در کشور ندارد. اگر در زماني قيمت گاز 50 افغاني بوده است در هفته بعد به 80 الي 100 افغاني نيز رسيده است. بنابراين، در کنار خريد گاز و توزيع آن در بازار هاي کشور لازم است که نظارت جدي داشته باشد.

نظارت حکومت بر بازار ها اما، نبايد محدود به برخي شهر هاي کشور باشد. لازم است که حکومت در دور افتاده ترين نقطه کشور نظارت داشته باشد و نگذارد که شرکت هاي خصوصي با نرخ بالا گاز عرصه نمايد.

وارد کردن گاز از کشور هاي منطقه با يک مشکل ديگري نيز مواجه است. در بسي موارد، تانکر هاي حامل گاز و نفت در مرز هاي کشور هاي همسايه متوقف شده است. متوقف شدن تانکر ها هم بر قيمت گاز و نفت در بازار کشور تأثير مي گذارد و هم سياست خارجي کشور را در قبال کشور هاي همسايه را تغيير مي دهد. به عبارت ديگر، وارد کردن گاز از کشور هاي همسايه به عنوان يک ابزار تحقق منافع کشور هاي همسايه در کشور مي باشد. آن کشور ها به صورت اساسي از اين خلاء در کشور استفاده کرده و سياست کشور را در قبال خود تغيير مي دهد. در سال هاي گذشته بار ها، اتفاق افتاده است که تانکر هاي گاز و نفت در مرز هاي ايران و پاکستان توقف داده شده بود. از آنجايي که بار ها اين مهم تکرار شده است، احتمال متوقف شدن تانکر هاي گاز و نفت در آينده نيز مي رود. بنابراين، يکي از چالش ها و موانع فراروي تأمين نيازمندي هاي مواد سوخت کشور همين مسئله مي باشد.

بنابراين، به چند جهت بايد سياست حکومت در برآوردن نياز هاي سوخت شهروندان تغيير کند. اول بايد پروژه هاي کلان همانند تاپي ميان چند کشور منطقه است و افغانستان مسير انتقال آن پروژه محسوب مي شود و دست افغانستان را در تحت فشار قراردادن کشور هاي ديگر باز مي گذارد، کار جدي دنبال شود. دوم اينکه به صورت جدي در استخراج منابع طبيعي همانند گاز کار صورت گيرد تا شهروندان کشور با قيمت پايين بتواند گاز مورد نياز خود را تأمين نمايد. اين مهم باعث مي شود که ميزان وابستگي کشور به کشور هاي همسايه نيز کاهش يابد و افغانستان به خاطر وابستگي خود تغييري در سياست خارجي خود نياورد.

دیدگاه شما