ديروز، در ولايت زابل 20 مسافر هزاره گروگان گرفته شده است. اين هشتمين مورد گروگان گيري است که در مسير شاهراه کابل-غزني-قندهار-هرات صورت مي گيرد. بر اساس آمار هاي منتشر شده تا هنوز 83 نفر گروگان گرفته شده اند که از اين ميان 22 نفر کشته شده اند و سرنوشت 5 نفر معلوم نيست و بقيه رها شده اند. در آخرين مورد که هفت نفر از سوي گروگان گيران سربريده شد موجب تظاهرات ميليوني شهروندان کشور در داخل و خارج از کشور شد. اما، واکنش حکومت مرکزي در قبال گروگان سرد و نااميد کننده بوده است. نتيجه اين گروگان گيري چه پيامد ها و نتايج بر حکومت مرکزي دارد؟ انگيزه گروگان گيران چيست؟ چه اقدامات مي توان براي توقف و برچيدن گروگان گيري انجام داد؟ در نوشتار کنوني در صدد پاسخ به سوال هاي مذکوريم؟

تظاهرات بيستم عقرب در واقع انزجار مردم با گروگان گيري و سربريدن و مخالفت با گروه هاي شورشي و دهشت افکن بود. با وجود اين حکومت افغانستان و نخبگان سياسي آن را حرکتي در مخالفت با ارگ رياست جمهوري و تضعيف پايگاه اجتماعي خود خواند. به همين خاطر، واکنش ارگ نشينان در قبال تظاهرات ميليوني مردم کابل منفي بود. تنها در فرداي تظاهرات برخي نخبگان سياسي همسويي خود را با مردم نشان دادند اما توجهي به خواست ها و مطالبات مردم صورت نگرفت. يکي از مطالبات مردم اين بود که بايد بر ولايت زابل حمله گسترده صورت گيرد و زابل را از وجود شورشيان پاکسازي نمايد. بيش از ده روز از تظاهرات و حرکت ميليوني مردم کابل مي گذرد اما، تا هنوز هيچ اقدامي مبني بر حمله و سازماندهي حمله بر ولايت زابل و بر لانه هاي شورشيان صورت نگرفته است. پيامد گروگان گيري و ادامه با سکوت نخبگان سياسي روشن است. اگر در بيستم عقرب مردم کابل مخالفت خود را با گروگان گيري و انزجار خود را از شورشيان بروز دادند سکوت نخبگان سياسي مي تواند اعتراض مردم را عليه خود برانگيزد. در وضعيت کنوني که فعاليت شورشيان در سراسر کشور افزايش يافته و حملات آن ها شدت گرفته خيزش مردم در برابر حکومت مي تواند منجر به تضعيف و ممکن منجر به سقوط حکومت مرکزي گردد. از اين جهت، پيامد و نتايج گروگان گيري و سکوت ارگ نشينان در برابر آن مي تواند پيامد وحشتناک داشته باشد. از اين جهت، نخبگان سياسي و نهاد هاي امنيتي بايد با درک اين مسئله اقدامي در راستاي پاکسازي ولايت زابل انجام دهد.

انگيزه شورشيان به صورت مشخص مي تواند قومي و مذهبي باشد. زيرا، تا هنوز گروگان گيري در اين مسير متوجه يک گروه اجتماعي خاص و داراي مذهب خاص صورت گرفته است. در ماه حوت سال جاري که 31 گروگان گرفته شدند، تمام شان هزاره بودند. هزاره ها از ميان ديگر مسافرين جدا شدند. اين مي رساند که انگيزه شورشيان قومي و مذهبي است. هزاره ها يا به خاطر اينکه متعلق به قوم هزاره است و يا به خاطر مذهب شان گروگان گرفته شدند. با توجه به اينکه که گروگان گيران مسافرين هزاره را از بقيه جدا کرده اند و با خود برده اند، انگيزه ديگري متصور نيست.

با توجه به برخورد سرکوبگرانه حکومت مرکزي در گذشته نسبت به هزاره ها سکوت نخبگان سياسي و حکومت نيز مبناي قومي دارد. حکومت مرکزي اگر چه با شورشيان در ولايت مختلف درگيري جنگ و منازعه است با اين حال، نمي توان هيچ دليل بر بي تفاوتي حکومت در قبال گروگان آورد. بي تفاوتي حکومت هيچ توجيه منطقي هم ندارد. زيرا، گروگان گيري يک پديده جديد نيست. آغاز گروگان گيري از ماه حوت سال جاري شروع شد. از زمان تا کنون ماه ها مي گذرد. به اين دليل نمي توان، توجيهي بر بي تفاوتي و سکوت نخبگان سياسي نمود. بنابراين، سکوت و بي تفاوتي نخبگان سياسي نيز انگيزه قومي دارد.

با توجه به اينکه هزاره ها در چهارده سال گذشته با حکومت مرکزي همسو بوده است و همواره از حکومت مرکزي حمايت نموده است. با توجه به اينکه پايگاه اجتماعي حکومت وحدت ملي ضعيف است و حکومت با بحران هاي مختلف مواجه است، لازم است که حکومت اقدامات زير را براي از بين بردن پديده گروگان گيري انجام دهد.

اول؛ در گام نخست حکومت مرکزي بايد حملاتي را بر ولايت زابل براي پاکسازي شورشيان سازماندهي نمايد. اين کار، در کوتاه مدت اين کار مي تواند از گروگان گيري جلوگيري نمايد. اکثريت باشندگان ولسوالي خاک افغان نيز خواهان حضور نيرو هاي امنيتي در اين ولسوالي است. نگارنده که صحبتي با باشندگان ولسوالي خاک افغان داشته است، بار ها از آن ها شنيده است که آن ها خواهان حضور نيرو هاي امنيتي کشور در اين ولسوالي است. اما در نبود حمايت حکومت مرکزي آن ها مجبور است به خاطر حفظ جان و مال خود با نيرو هاي شورشي همانند گروه طالبان همسويي نشان دهد. بنابراين، زمينه هاي اجتماعي حضور نيرو هاي امنيتي کشور در ولايت زابل و به خصوص در ولسوالي خاک افغان فراهم است. اين کار، اين سود را براي حکومت مرکزي دارد که هزاره ها را دوباره با خود همسو مي سازد. با اين حال، حمله بر ولايت زابل نمي تواند براي هميشه گروگان گيري را متوقف سازد. از اين جهت لازم است که حکومت مرکزي اقدامات اساسي و جدي تري را انجام دهد.

دوم؛ با اين حال، براي از بين بردن دائمي گروگان گيري لازم است که يک قول اردو در مناطق هزارجات زده شود. تا در صورت حمله شورشيان و گروگان گيري هزاره ها اين قول اردو اقدام عاجل و به موقع انجام دهد. ايجاد قول اردو در هزاره جات اين سود را براي حکومت دارد که حمايت هزاره ها را براي هميشه با خود داشته باشد و هزاره ها به عنوان يک عقبه استراتژيک حکومت در آيد. تعلل حکومت در ايجاد قول اردو قابل توجيه نيست. سخن گفتن از نبود بودجه نيز قابل دفاع نيست. براساس برآورد هاي کارشناسان نظامي حکومت در وضعيت کنوني به لحاظ مالي و لجستيکي و ... قادر به ايجاد يک قول اردو در مناطق هزارجات است. جدا از اين مسئله، حکومت در چارچوب پيمان هاي امنيتي که با کشور هاي مختلف امضا نموده است، مي تواند مسئله اهميت و ضرورت ايجاد قول اردو را به کشور هاي مختلف مطرح نمايد. کشور هاي مختلف بدون شک، حاضر به پرداخت منابع مالي اين قول اردو خواهد شد.

در پايان اين نوشتار بايد يک بار ديگر متذکر شد که انگيزه گروگان گيري مشخص است. انگيزه قومي و مذهبي برجسته تر از همه است. با اين حال، سکوت ارگ و نخبگان سياسي نيز انگيزه قومي دارد. ادامه گروگان گيري و بي تفاوتي نخبگان سياسي اما، پيامد وحشتناک مي تواند براي حکومت مرکزي داشته باشد. مي تواند رفتار و واکنش مردم را عليه خود برانگيزد. بنابراين، لازم است که حکومت در زودترين فرصت حملات را بر ولايت زابل براي پاکسازي اين ولايت از وجود شورشيان انجام دهد. براي توقف دائمي گروگان و حفظ هزارجات به عنوان يک عقبه استراتژيک لازم است که يک قول اردوي مجهز ايجاد نمايد. هيچ توجيه از سوي حکومت مرکزي قابل قبول نيست.