صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

جمعه ۱۰ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

سازمان هاي نظامي و امنيتي هم آهنگي ندارند

-

سازمان هاي نظامي و امنيتي هم آهنگي ندارند

از دانش واژة سيستم، تعريف هاي متفاوت مطرح شده است. اما جان همة تعريف هاي كه مطرح مي شود اين خواهد بود كه «مجموعه اي از اجزاي بهم پيوسته و هم آهنگ در راستاي يك هدف». در درون يك سيستم، سازمان ها و نهادهاي متعدد و گونه گون وجود دارد ـ اجزاي سيستم ـ كه بر اساس تقسيم كار يا دسته بندي وظايف، دست به دست هم داده و با تلاش هاي هم آهنگ در راستاي تحقق هدف پيش مي روند. رهبري سيستم از نحوه و اجراي وظايف نظارت كرده و هم آهنگي هاي لازم را ميان اجزاي سيستم ايجاد مي كند.

اگر دولت را به مثابه يك سيستم سياسي كلان فرض كنيم، قوه هاي قانون گذاري، قضايي و اجرايي از اجزا و عناصر تشكيل دهندة اين سيستم كلان خواهند بود. از اين رهگذر، هم آهنگي لازم بايد تامين گردد. همين طور در سطح خردتر، حكومت يا قوه اجرايي، اگر به عنوان يك سيستم فرض شود، وزارت خانه ها، رياست ها و سازمان هاي اجرايي ديگري كه در اين عرصه وجود دارد، به مثابه اجزا و عناصر تشكيل دهندة سيستم تلقي مي شود و همه در راستاي يك هدف، دفاع از كشور، تامين امنيت و نظم عمومي، بازسازي زيربناهاي اقتصادي، فراهم كردن زمينه هاي آموزش و دانش اندوزي و ارائه خدمات همگاني و رفاهي در همة عرصه ها و زمينه ها گام برخواهند داشت. همچنين اگر در سطح خردتر و جزئي تر نگريسته شود، بايستي ميان سازمان هاي نظامي و امنيتي، سازمان هاي آموزشي، سازمان هاي زيربنايي و سازمان هاي خدماتي ـ رفاهي هم آهنگي هاي لازم وجود داشته باشد.

در صورت كه ميان اجزا و عناصر تشكيل دهندة دولت به صورت كلان و حكومت به صورت خردتر هم آهنگي هاي لازم برقرار نباشد، كاركردهاي سيستم با مشكل و چالش مواجه شده و نمي تواند كه نقش مؤثر را در محيط بازي كند. در اين وضعيت، مسئله اي دفاع از كشور و شهروندان در برابر تهاجمات خارجي و شورش هاي دروني با مشكل مواجه مي شود، در عرصه اي مديريت سازمان ها و فرايند آموزش دهي كودكان و نوجوانان و جوانان چالش به وجود مي آيد، سازمان هاي مرتبط با بازسازي ـ توسعه اي و خدمات زيربنايي دچار مشكل مي شوند و خدمات همگاني و رفاهي نيز به صورت و شايسته و بايسته ارائه نمي شود.

ما پس از سال 2001 در حال كه از صفر آغاز كرده و مانند كودك نوپا آغازين گام هاي مان را در امر دولت سازي مي گذاشتيم، به كمك و همكاري هاي همه جانبة دولت هاي خارجي، هم دولت سازي و هم مبارزه با تروريزم و عوامل نا امني را آغاز كرديم. دولت هاي خارجي همكار در تمامي عرصه ها و زمينه ها وعدة همكاري همه جانبه را دادند، اما در عرصه اي دولت سازي و به ويژه تشكيل سازمان هاي نظامي و امنيتي كمك بيشتر و توجه جدي تر كردند. توجه بيشتر دولت هاي خارجي به ايجاد ارتش و پوليس و سازمان اطلاعاتي به اين علت بود كه مي خواستند هرچه زودتر نيروهاي نظامي داخلي وارد ميدان مبارزه با تروريزم شده و آنان خود كه زير فشار افكار عمومي جوامع شان بودند، زودتر عرصه را ترك، جنگ را پايان يافته و ماموريت شان را پيروزمندانه اعلام كنند.

هزينه هاي گزاف در اين عرصه مصرف شد و سر انجام با نهايي شدن روند انتقال مسووليت هاي دفاعي ـ امنيتي از نيروهاي نظامي خارجي به نيروهاي داخلي به پايان رسيد. در اين وضعيت مرتب اين بحث به خورد افكار عمومي داده مي شد كه در طول يك دهه و اندي نيروهاي نظامي داخلي به اندازة كافي و لازم توسط مشاوران و مربيان خارجي آموزش ديده و اكنون آن ها قادر به دفاع تنهايي و تامين امنيت هستند.

اما ترس و هراس را كه شهروندان داشتند، اكنون ديده مي شود كه بي جا هم نبوده است. پس از آن كه ماموريت جنگي نيروهاي خارجي به صورت كامل به پايان رسيده و دولت هاي غربي همكار كشور، ماموريت جديدي را ـ تحت عنوان حمايت قاطع كه مبتني بر آموزش، مشوره دهي و تمويل و حمايت مي باشد ـ آغاز كردند، گروه طالبان به پيش رفت هاي قابل ملاحظه اي دست يافته و نيروهاي نظامي و امنيتي پس رفت هاي داشته اند. هر از گاهي يكي تز ولسوالي ها سقوط مي كند و ولسوالي ديگر تحت تهديدهاي بلند و شديد امنيتي قرار مي گيرد. ارتش و سربازان قدرتمندش مي آيد، يك ولسوالي را از چنگ دشمن آزاد مي كند، اما دو روز بعد بازهم منطقه از دست مي رود. اگر جهت آزاد سازي يا پاك سازي يك ولسوالي عمليات شروع مي شود، دشمن از منطقه اي مورد نظر فرار كرده و ولسوالي ديگر را بدون زحمت و جنگ و نبرد نه چندان جدي تصرف مي كند و در نهايت وضعيت به گونه اي وخيم مي شود كه ولايت قندز سقوط كرده و براي چند روز به محل جنايت دشمن و فاجعه اي انساني تبديل مي شود.

اين وضعيت نگران كننده و نامطلوب مي تواند علل و عوامل متعدد داشته باشد. ناتواني رهبران و مديران جنگي چه در وزارت دفاع و چه در قول اردوها و ميدان هاي جنگ، ناتواني سربازان، نبود امكانات جنگي، حمايت برخي از باشندگان مناطق از دشمن، نا هم آهنگي ميان سازمان ها و نيروهاي نظامي و امنيتي در ميدان جنگ و...... اكنون وزارت هاي دفاع و امور داخله خود چالش و مشكل نبود هم آهنگي را تاييد مي كنند. سخنگويان اين دو سازمان مهم نظامي و امنيتي از نبود هم آهنگي هاي تاكتيكي سخن زدند.

بحث اين نوشتار اين است كه دولت هاي خارجي همكار و مقام هاي مهم نظامي و امنيتي كشوري كه اين قدر از توانمندي هاي نيروهاي داخلي سخن زده و مرتب شهروندان را دل آسا كرده و آرامش خاطر مي دادند، چرا به اين چالش مهم توجه نكردند؟. جناب رييس جمهور خود رييس فرايند انتقال مسووليت هاي امنيتي از نيروهاي خارجي به نيروهاي داخلي بود، چرا به اين بحث عمده و مهم توجه نكرد؟ وزارت هاي دفاع ملي و امور داخله و رياست عمومي امنيت ملي مسوول دفاع از كشور، سركوب تروريست ها و شورش گران، گرفتاري يا سركوب باندهاي جنايت و تبهكار و ..... هستند. برفرض مطلوب بودن ديگر شرايط و مؤلفه ها بدون هم آهنگي ره به جايي نمي رسد و حتي فرصت هاي به دست آمده نيز از كف مي رود.

حقيقتا جاي تاسف است كه ارتش، پوليس و امنيت ملي با اين كه به تنهايي و بدون همكاري نظاميان خارجي مسووليت نبرد در برابر شورشيان و ديگر تهديدهاي امنيتي را دارند، خود از نبود هم آهنگي ميان شان سخن مي زنند.

بايد ميان مديران كلان اين سه سازمان در مركز و مديران و فرماندهان در سطح خردتر در ولايت ها و زون ها هم آهنگي هاي لازم ايجاد شود. در غير اين صورت وضعيت مانند سال كه سپري كرديم يا حتي وخيم تر و بدتر خواهد شد.

دیدگاه شما