با روي کار آمدن حکومت وحدت ملي وضعيت جامعه به صورت عموم آشفته شد. رشد اقتصادي سير نزولي به خود گرفت و به صورت سرسام آور پايين آمد. سرمايه از کشور خارج شد. ناامني گسترش يافت. گروه جديد داعش ظهور نمود. فعاليت خود را در ولايت هاي مختلف آغاز نمود. تعدادي زيادي از شهروندان کشور را ترک نمودند و راهي ديار غربت شدند. در توجيه وضعيت کنوني سه گونه ادبيات شکل گرفته اند. تيم حاکم در صدد آن است تا آشفتگي کنوني را به گردن حکومت قبلي بياندازد. آشفتگي کنوني را ميراث حکومت قبلي مي داند. تيم حامد کرزي، رئيس جمهور قبلي افغانستان آشفتگي وضعيت کنوني را از کارکرد ضعيف حکومت و توطئه کشورهاي بيروني مي داند. در اين ميان اما، تعدادي از شهروندان کشور که وابسته به هيچ يک از جناح هاي مذکور نيست، وضعيت کنوني را ناشي از سياست ورزي قومي حکومت کرزي و اشرف غني مي داند. نوشتار کنوني در صدد بررسي ادبيات شکل گرفته در باب وضعيت آشفته کنوني است. آيا حکومت کنوني با انداختن مسئوليت به گردن حکومت قبلي از زير مسئوليت شانه خالي نمي کند؟ آيا شفقت و مداراي حامد کرزي دليلي بر آشفتگي وضعيت کنوني نيست؟ نقش خارجي ها در اين ميان چيست؟ تلاش مي کنم به اين سوال ها پاسخ درخور و توأم با واقعيت هاي عيني جامعه ارائه گردد.

حواله دادن آشفتگي کنوني به دوش حکومت قبلي را براي اولين بار، عبدالله عبدالله رئيس اجرائيه حکومت وحدت ملي مطرح کرد. او در صحبت که در ولايت بدخشان داشت، بيان داشت که ناامني و آشفتگي کنوني ميراث حکومت قبلي است. رئيس اجرائيه در کنفرانس خبري خود در روز شنبه دوباره اين مسئله را مطرح کرد که ناامني ها نتيجه سياست آشتي جويانه حکومت قبلي در قبال گروه طالبان است. اشرف غني، رئيس جمهور به صورت مستقيم سخن در اين مورد به زبان نياورده است. با اين حال، هواداران و رسانه هاي طرفدار حکومت وحدت ملي بار ها آشفتگي کنوني را نتيجه عملکرد حکومت قبلي و حمايت شخص و تيم همراه او از گروه طالبان مي داند. در اين مورد دو نکته وجود دارد. نکته اول اين يکي از دلايل گسترش ناامني سياست آشتي جويانه حکومت قبلي مي باشد. بدين معني که حامد کرزي در دور دوم رياست جمهوري خود سياست آشتي جويانه را در قبال گروه طالبان در پيش گرفت. حملات بر گروه طالبان را محدود و مشروط کرد. در بسيار موارد، به نيرو هاي امنيتي کشور اجازه حمله بر گروه طالبان را از نيرو هاي امنيتي کشور گرفت. حتي گزارش هاي منتشر شد که حامد کرزي پايگاه هاي آموزشي گروه طالبان را با صدور حکمي مصون کرده بود. بنابراين، مسئوليت بخش از آشفتگي کنوني به حکومت قبلي بر مي گردد. نکته دوم اينکه انداختن تمام نابساماني ها به گردن حکومت قبلي يک نوع شانه خالي کردن از مسئوليت است. درست است که حکومت وحدت ملي ميراث دار آشفتگي از حکومت قبلي است اما، اين سوال وجود دارد که حکومت خود در قبال تأمين امنيت و نجات جان و مال سربازان کشور و مردم ملکي چکار کرده است؟ آيا حکومت وحدت ملي با روي کار آمدن سياست آشتي جويانه را در پيش نگرفته بود؟ سران حکومت وحدت ملي پاسخ روشن به اين مسئله ندارد. واقعيت اين است که کارکرد بد و ضعيف سران حکومت و زد و بند هاي آن ها بر سر تقسيم قدرت يکي از دلايل آشفتگي وضعيت کنوني است. سران حکومت وحدت ملي بايد شجاعت پذيرش خطاهاي خود را داشته باشد و حداقل در برابر مردم صادق باشد.

تيم کرزي نيز آشفتگي کنوني را کارکرد بد حکومت وحدت ملي و توطئه کشور هاي بيروني مي داند. ادعاي آن ها بر کارکرد ضعيف حکومت وحدت ملي تا اندازه اي درست است. اما آشفتگي و ناامني را ريشه در توطئه کشورهاي بيروني دانستن جاي تأمل دارد. آن ها بيش از همه آمريکا را مسئول وضعيت کنوني مي داند. واقعيت اين است که حکومت بدون حمايت و پيشيباني نظامي، اقتصادي و سياسي قادر به دوام و استمرار حاکميت خود نيست. قطع حمايت ها به معني سقوط حکومت و روي کار آمدن دوباره گروه طالبان است. از اين جهت، استدلال تيم کرزي يک نوع فرافکني و پنهان کردن ضعف و ناتواني خود است. آن ها همانند سران حکومت وحدت ملي در صدد فرار از مسئوليت و نپذيرفتن پذيرش خطا ها و خلاء ها در سياست خود مي باشد. بنابراين، آشفتگي کنوني هم ميراث حکومت قبلي است و هم کارکرد بد و ضعيف حکومت کنوني. در اين ميان، آمريکا و همپيمانان شان نقش در به وجود آوردن آشفتگي کنوني ندارد. غربي ها تنها در انجام برخي مسئوليت هاي خود کوتاهي کرده اند که ريشه آن دوباره به ضعف دستگاه ديپلماسي کشور بر مي گردد. لازم است که روابط با غرب ترميم گردد. شکافي که تيم کرزي به وجود آورد به سود کشور نيست. بيش از پيش منجر به تضعيف حکومت مي گردد.

ادبيات که حکومت قبلي و حکومت کنوني به کار مي برد رهگشا نيست. تغييري در وضعيت آشفته کنوني به وجود نمي آورد. واقعيت اين است که ما در حال غرق شدن هستيم. براي نجات جامعه خود نياز به همگرايي و همسويي و گرفتن مسئوليت داريم. آشفته شدن وضعيت کنوني براي هيچ يک از جناح ها سودمند نيست. آشفتگي از همه قرباني مي گيرد. بر فرض شکست حکومت فعلي و روي کار آمدن حکومت ديگر، گره از مشکل جامعه نمي گشايد بلکه بي ثباتي را به بار مي آورد. فرار و شانه خالي کردن از انجام مسئوليت را وارد فرهنگ سياسي ما مي کند.

بنابراين، حکومت کنوني براي بهبود وضعيت لازم است که چند کار اساسي انجام دهد. اول؛ ادبيات خود را تغيير دهد. به جاي فرار از مسئوليت شجاعانه با مردم روبرو گردد و شکست خود را صادقانه با مردم در ميان بگذارد و از مردم براي بهبود وضعيت کمک بخواهد. خلاء ها در سياست در قبال گروه هاي تروريستي را پر نمايد. در مبارزه با اين گروه سياست آشتي جويانه را در پيش نگيرد. اکنون مسلم شده است که پروسه مصالحه ديگر جوابگو نيست. در هر جا، گروه هاي تروريستي ناامني را گسترش مي دهد، بايد سرکوب و مورد پيگرد قرار بگيرد. براي جلب کمک هاي غرب و فراهم کردن زمينه براي سرمايه گذاري کار نمايد. اما قبل از همه چيز لازم است که در رابطه خود با مردم تجديد نظر نمايد. حامد کرزي و تيم همراه او بايد حکومت کنوني را حمايت نمايد. از مداخله و فشار بر حکومت کنوني دست بکشد. بگذارد حکومت کنوني بدون فشار سياست ها و برنامه هاي خود را اجرا نمايد. سياست خارجي خود را تدوين نمايد. بيش از يک دهه فرصت در اختيار شما بود، شما کاري را که بايد مي کرديد، کرديد. اکنون ديگر دست انداختن، مداخله کردن و فشار وارد نمودن بيش از آن که منجر به بهبود وضعيت گردد، باعث آشفتگي بيشتر جامعه مي شود.