مردم غزني اين روز ها در سايه ترس و هراس از بازگشت گروه طالبان نفس مي کشد. شهري که دو سال پيش به عنوان پايخت تمدن اسلامي انتخاب شده بود اکنون، از سوي تندروان و بنيادگرايان اسلامي مورد تهديد قرار گرفته است. اينکه در روز هاي آينده بر سر شهر و مردم غزني چه خواهد آمد بستگي تمام به عملکرد و پيش دستي نهاد هاي امنيتي کشور و نخبگان سياسي در رأس قدرت دارد. آيا غزني تجربه تلخ و وحشتناک کندز را تجربه خواهد کرد و يا اينکه نخبگان سياسي قاطعانه عمل نموده و به نيرو هاي امنيتي کشور دستور خواهد داد، تا غزني را از شر گروه هاي شرور پاکسازي نمايد. اکنون دو روز، مي شود که شاهراه قندهار-غزني-کابل بسته است. گروه طالبان در منطقه ناني و آن طرف تر در ولسوالي قرباغ شاهراه را بر روي ترافيک بسته اند. با اين حال، واکنش هاي جدي از سوي حکومت مشاهده نشده است. تنها گفته مي شود که نيرو هاي تازه نفس وارد غزني شده اند و از آغاز حملات تا هنوز خبري در دست نيست. در نوشتار کنوني، سعي مي کنم در ارتباط با گسترش ناامني در غزني برخي نکات را مورد بررسي قرار دهم.

شهر غزني از چند جهت داراي اهميت استراتژيک است. اين شهر در مسير شاهراه کابل-قندهار-هرات قرار گرفته است. بخش از نيازمندي هاي کشور از طريق همين شاهراه ممکن مي گردد. مسدود شدن اين شاهراه جدا از ضربه زدن به بازار و مردم غزني به اقتصاد کل کشور ضربه مي زند. بنابراين، خارج شدن غزني از کنترل نيرو هاي امنيتي کشور ضربه بزرگ به اقتصاد کشور مي زند. با توجه به اين مسئله که رئيس جمهوري، اشرف غني گفته است که حکومت وحدت ملي نيمه دوم سال به بهبود وضعيت اقتصاد کشور و اجراي سياست هاي اقتصادي کشور بيشتر توجه مي شود، خارج شدن غزني از کنترل نيرو هاي امنيتي و حکومت مرکزي اين مهم را به تأخير مي اندازد. به عبارت ديگر، با سقوط غزني و يا ادامه وضعيت به شکل کنوني نه تنها وضعيت اقتصادي کشور بهبود نمي يابد بلکه ضربه سنگين بر اقتصاد کشور وارد مي شود. گفته مي شود که شهر غزني از سه هفته بدين سو، از سوي گروه طالبان تهديد مي شده است. در مدت سه هفته سرمايه گذاران فعاليت خود را به حالت تعليق در آورده است. گفته مي شود که بازار نيمه تعطيل است. اگر ناامني و حضور گروه طالبان در کندز منجر به ضربه زدن سه ميليون دالر در روز مي شود، به باور نگارنده اين رقم در غزني شايد چند برابر باشد. زيرا، غزني در مسير شاهراهي واقع شده است که آن مسير يکي از شاه رگ هاي اقتصاد کشور است. بنابراين، با توجه به اهميت شاهراه کابل-قندهار-هرات و اهميت اقتصادي آن لازم است که حکومت در مبارزه با گروه طالبان در شهر غزني جدي عمل نموده و گروه طالبان را با تمام نيرو سرکوب نمايد.

غزني تا حدودي دروازه پايتخت کشور نيز محسوب مي شود. اگر چه، در ميانه کابل و غزني ولايت ميدان وردگ قرار گرفته است اما از گذشته هاي دور، غزني دروازه کابل شناخته مي شد. تصرف غزني به معني نزديکي و کشاندن دامنه ناامني به شهر کابل است. در سال 1994 زماني که گروه طالبان شهر غزني به تصرف خود در آورد از همين جا طرح حمله به کابل را ريخت و به کابل حمله کرد. بنابراين، شهر غزني به لحاظ امنيتي نيز اهميت استراتژيک براي کابل دارد. از اين جهت، نيز نخبگان سياسي و نهاد هاي امنيتي بايد اهميت شهر غزني را درک نموده و با تمام توان حملات را بر دشمنان کشور سازماندهي نمايد.

گروه طالبان بعد از تصرف شهر کندز رفتار هاي وحشتناک با ساکنين اين شهر انجام دادند. اين خطر در شهر غزني نيز وجود دارد. غزني از جمله شهر هاي است که گروه هاي مختلف قومي در آن زندگي مي کند. اين احتمال وجود دارد که گروه طالبان بر گروه هاي ديگر اجتماعي رفتار خلاف اصول حقوق بشر و ارزش هاي انساني نمايد. با اين حال، دامنه آن به احتمال زياد بيشتر از شهر کندز خواهد بود. جلوگيري از فاجعه نيازمند پيش دستي است. نهاد هاي امنيتي کشور با توجه از تجربه شهر کندز و فاجعه در آن اتفاق افتاد بايد سريع تر عمل نمايد.

غزني اما به چند دليل دچار ناامني فزاينده در چند سال گذشته بوده است. اول؛ غزني با ولايات مانند پکتيا، پکتيکا، زابل، ارزگان، لوگر، وردگ همجوار است. در رده بندي ولايات مذکور از ولايات ناامن محسوب مي شود. بنابراين، اين همجواري منجر به رشد بنيادگرايي و افراطيت وفعاليت گروه طالبان در غزني نيز شده است. گروه طالبان ميان غزني و ولايات مذکور در رفت و آمد مي باشد. با وجود آن شهر غزني در چندين سال گذشته کمتر مورد توجه قرار گرفته است. برخي ولسوالي هاي اين ولايت هميشه در دست گروه طالبان بوده اند اما کمتر اتفاق افتاده است که حکومت مرکزي چه در زمان حاکميت حامد کرزي و چه در زمان اشرف غني مورد حمله قرار بگيرد. با وجود تلفات زياد نيرو هاي خارجي در اين ولايت و تلفات سنگين نيرو هاي امنيتي اما، اقدامات در راستاي سرکوب گروه طالبان صورت نگرفته است. دوم؛ غزني مرکز مدارس اسلامي به حساب مي آيد. يکي از بزرگترين مدارس ديني که توسط خانواده مجددي کنترل و هدايت مي شود، در شهر غزني مي باشد. با وجود آن که خانواده مجددي از علماي ميانه رو محسوب مي شود، اما تجربه نشان داده است که مدارس ديني در افغانستان تقويت کننده بنيادگرايي و افراطيت بوده است. صد ها مدارس ديني در ولايت غزني فعال مي باشد که بخش زيادي از اين مدارس با گروه طالبان به صورت مستقيم رابطه دارد. بنابراين، عدم کنترل بر مدارس از سوي حکومت و رشد بي رويه آن موجب رشد بنيادگرايي و در نهايت ناامني در غزني شده است.

سوم؛ از مهمترين عامل در رشد گروه طالبان در شهر غزني همسويي والي پيشين اين ولايت با گروه طالبان بوده است. در زمان حکومت حامد کرزي که گروه طالبان بر شهر غزني راکت پراکني کرده بود، والي پيشين به صراحت گفته بود که گروه طالبان با اجازه بر شهر غزني راکت پراکني کرده است. در کنار والي پيشين به نظر مي رسد که ديگر مقامات ولايت غزني نيز همکاري هاي با گروه طالبان داشته اند. بدون همکاري امکان رهايي زندانيان گروه طالبان از زندان اين شهر ممکن نبود. بنابراين، همکاري هاي مقامات ولايت منجر به تقويت گروه طالبان شده است که امروزه ما هزينه اين همکاري و حمايت والي پيشين را مي پردازيم.

بنابراين، با توجه به اهميت شهر غزني لازم است که نخبگان سياسي قاطعانه عمل نموده و به نيرو هاي امنيتي دستور دهد که ولايت غزني را از حضور گروه طالبان پاکسازي نمايد. خلاء هاي که در گذشته وجود داشت را برطرف نمايد. با آگاهي از همکاري والي قبلي با گروه طالبان نگذارد که ديگر مقامات از پشت بر بدنه حکومت وحدت ملي ضربه بزند.