با خروج نيرو هاي قشون سرخ شوروي از افغانستان و سقوط حکومت داکتر نجيب خلاء قدرت به وجود آمد. خلاء قدرت منجر به تنش ها و جنگ هاي ويران گر ميان گروه هاي جهادي شد. جنگ هاي فرساينده گروه هاي جهادي زمينه ظهور گروه جديد را فراهم کرد که امروزه به نام گروه طالبان ياد مي شود. گروه طالبان امارت اسلامي را بر مبناي فهم و درک بنيادگرايانه از اسلام شکل داد. امارت اسلامي اما، تنها محدود به افغان هاي بنيادگرا نمي شد. بلکه اين امارت اسلامي جواز حضور، زندگي و فعاليت به بنيادگرايان از سراسر جهان را داده بود. القاعده به عنوان يک گروه تروريستي بين المللي در افغانستان فعاليت داشت. از افغانستان حملات را بر نقاط مختلف جهان از جمله برج هاي تجارت جهاني سازماندهي کرد. حمايت گسترده بنيادگرا در افغانستان و فعاليت تروريستي زمينه حضور نيرو هاي بين المللي و سقوط امارت اسلامي طالبان را فراهم ساخت. امارت اسلامي گروه طالبان در کمترين زمان ممکن سقوط کرد. رهبران و اعضاي اين گروه يا به خانه هاي خود برگشتند و يا راه مناطق قبيله اي پاکستان را در پيش گرفتند. رهبران اين گروه اکثرا به پاکستان فرار نمودند. اعضاي عادي اين گروه دوباره به خانه هاي خود برگشتند و زندگي عادي را در پيش گرفتند. از آغاز حمله ايالات متحده آمريکا تا حمله اين کشور به عراق گروه طالبان کمترين فعاليت را داشته است. تحليل اکثر بر اين بود که گروه طالبان همراه با امارت اسلامي خود به تاريخ پيوست. اما زماني که ايالات متحده آمريکا توجه بيشتر بر عراق نمودند و بخش از نيروهاي خود را از افغانستان بيرون کشيدند، گروه طالبان دوباره سربرآورد و در برابر نيرو هاي بين المللي مبارزه مسلحانه را دوباره از سر گرفتند.

سال 2003 را مي توان سال بازگشت گروه طالبان ناميد. اين بازگشت دوامدار شد. در سال 2007 فعاليت اين گروه به شکل بي سابقه اي افزايش يافت. با روي کار آمدن حکومت جديد در ايالات متحده آمريکا و فرستادن نيروي بيشتر به افغانستان گروه طالبان دوباره به پناهگاههاي خود خزيد. با آغاز خروج نيرو هاي بين المللي گروه طالبان دوباره حملات خود را گسترش دادند. در سال هاي آخر حکومت حامد کرزي، رئيس جمهور قبلي افغانستان فعاليت اين گروه بيشتر شد. همزمان با آغاز پروسه صلح آن ها براي فشار بيشتر بر حکومت حملات خود را افزايش دادند. اما در مدت سيزده سال نتوانستند نقاط استراتژيک کشور را از دست نيرو هاي بين المللي و نيرو هاي امينتي کشور خارج سازد. با روي کار آمدن اشرف غني اما، وضعيت دگرگون شد. طالبان حملات خود را شدت بخشيدند. اما زماني که خبر مرگ رهبر اين گروه اعلان شد، حملات آن ها بيشتر شد. گروه طالبان، از زمان روي کار آمدن اشرف غني توانستند ولايت قندز، ولسوالي موسي قلعه در ولايت هلمند، دندغوري ولايت بغلان را براي مدتي به کنترل خود در آورند. همچنين اين گروه موفق شده اند جنگ را از جنوب کشور به شمال کشور بکشاند. در عين حال، حملات زيادي را بر کابل، پايتخت افغانستان سازماندهي نمايد. دلايل افزايش حملات اين گروه چيست؟ در ذيل سعي مي کنم، مهمترين و اساسي ترين دلايل افزايش حملات اين گروه را به بررسي بگيرم.

اول؛ با حضور داعش در افغانستان گروه طالبان جايگاه و موجوديت خود را در خطر ديد. بخش از نيرو ها و اعضايش به گروه داعش پيوست. افرادي که به داعش پيوسته بود، از فعاليت هاي ضعيف گروه طالبان انتقاد مي کرد. اين خطري جدي براي فروپاشي اين گروه بود. گروه طالبان براي حفظ خود و اعضايش نيازمند آن بود تا حضور خود را برجسته سازد. براي همين، حملات خود را شدت بخشيد تا از اين طريق هم موجوديت اين گروه برجسته نگردد و در برابر گروه داعش رنگ نبازد و هم اعضاي خود را حفظ کند و نگذارد به گروه داعش بپيوندد. گروه طالبان به گروه داعش به عنوان يک رقيب مي نگريست. براي همين، اولين بار درگيري و تنش ميان اين دو اتفاق افتاد. تا هنوز هم، گروه طالبان داعش را به عنوان يک تهديد به شمار مي آورد. تا زماني که دو گروه به همديگر به عنوان رقيب بنگرد به احتمال زياد گروه طالبان حملات خود را به شکل کنوني حفظ خواهد کرد.

دوم؛ خبر مرگ ملا عمر، رهبر پيشين گروه طالبان اين گروه را در وضعيت دشوار قرار داد. خلاء رهبري باعث آشفتگي دروني اين گروه شده بود. در يک طرف، ملا اختر منصور، رهبر کنوني گروه طالبان قرار داشت. در طرف ديگر مخالفان او. خانواده ملا عمر در اوائل از جمله مخالفان منصور محسوب مي شد اما در نهايت آن ها با منصور همسو شد و جبهه مخالف را ضعيف ساخت. با اين حال، گروه طالبان دچار چند دستگي شد. اکنون اگر چه، ملا اختر منصور رهبر اين گروه مي باشد اما، فرماندهان اين گروه او را به عنوان رهبر قبول ندارد و در گوشه و کنار کشور علم رهبري و پيشتازي را بلند کرده اند. ملا اختر منصور براي تثبيت خود نيازمند فعاليت بيشتر بود. براي همين، در سراسر کشور حملات را گسترش داد. اين حملات و به خصوص حمله و کنترل سه روزه شهر قندوز توسط اين گروه موقعيت ملا اختر منصور را تا اندازه زيادي تغيير داد و او را نسبتا به رقيبانش برجسته ساخت. با اين حال، رهبر جديد گروه طالبان براي تثبيت و يافتن جايگاه رهبر قبلي به شدت نيازمند فعاليت بيشتر و رازي نگه داشتن اعضاي گروه طالبان مي باشد. بنابراين، براي همين حملات گروه طالبان افزايش يافته است و انتظار مي رود در ماه هاي آينده نيز اين حملات ادامه يابد. به احتمال زياد، حملات گروه طالبان با سرد شدن هوا کاهش يابد.

سوم؛ خبر مرگ ملا عمر روابط کابل-اسلام آباد را يکبار ديگر پر تنش ساخت. اعتماد شکل گرفته دوباره فرو ريخت. مقامات کابل معتقد است که پاکستان خبر مرگ ملا عمر را از گروه طالبان و حکومت افغانستان پنهان کرده بود و حکومت افغانستان را در پروسه صلح به بازي گرفته بود. با وجود رفت و آمد هاي مقامات پاکستاني به کابل اما، اعتماد فروريخته بازسازي نشد. به نظر مي رسد که پاکستان با تمويل و تجهيز بيشتر گروه طالبان در صدد فشار بر حکومت کابل است. اکنون ديگر، رابطه ارتش و سازمان استخباراتي پاکستان با گروه طالبان بر کسي پنهان نيست. هم خود پاکستاني ها و هم افرادي از درون کاخ سفيد در آمريکا به اين رابطه اذعان کرده است. مقامات حکومت کابل نيز، بار ها از رابطه آن ها سخن به ميان آورده است. بنابراين، افزايش حملات گروه طالبان مي تواند به معني فشار پاکستان بر حکومت کابل و بازداشتن کابل از نزديک شدن به دهلي نو جلوگيري نمايد.

بنابراين، سه عامل اساسي و عمده در افزايش حملات گروه طالبان نقش برجسته دارد. اولي ظهور گروه رقيب و تهديد کننده موجوديت گروه طالبان. دوم فقدان مشروعيت رهبري جديد طالبان و جلب توجه و اعتماد و حمايت اعضاي گروه طالبان و حمايت بيشتر نيرو هاي خارجي از اين گروه از عوامل افزايش و تشديد حملات اين گروه مي باشد.