تقريبا يک سال از آغاز به کار حکومت وحدت ملي مي گذرد. در اين يک سال، وضعيت امنيتي، اقتصادي، اجتماعي، سياسي و مبارزه با فساد و ايجاد حکومت داري خوب و دهه ها موارد ديگر نه تنها منجر به جلب رضايت مردم نشده اند بلکه باعث افزايش نارضايتي مردم شده اند. به عبارت ديگر، وضعيت به صورت کل، در دوران حاکميت اشرف غني رو به وخامت گذاشته است. او قادر به تحقق هيچ يک از وعده اي دوران انتخاباتي خود نشده اند. هر اقدامي که روي دست گرفته اند به بن بست مواجه گشته است. در نخستين روز هاي کاري خود پرونده کابل بانک را باز کرد اما به زودي به بن بست مواجه شد. کميسيون خاص اصلاحات انتخاباتي ايجاد شد. اين کميسيون بسته پيشنهادي اصلاحات خود را تحويل داده اند. اما دو تن از اعضاي اين کميسيون جلسات اين کميسيون را تحريم نموده است. به نظر مي رسد که اين کار اين کميسيون نيز به بن بست مواجه گشته است. پروسه صلح از ديگر مواردي است که اشرف غني، رئيس جمهور سخن هاي بسيار شنيد و زحمت هاي زياد کشيد اما در نهايت با اعلان مرگ ملا عمر به بن بست مواجه کشته است و معلوم نيست که آينده پروسه صلح به کجا مي انجامد.

ديروز اما، رئيس جمهور با روحانيون افغان نشست کرد و از علما و روحانيون خواست که عليه مبارزه با فساد جهاد اعلان نمايد. رئيس جمهور بيان داشت که قرارداد هاي دولتي، غضب زمين و جايداد، قاچاق، مواد مخدر، معادن، بانک ها و استخدام دولتي از منابع عمده فساد اداري است. او همچنين تأکيد کرد که از مشکلات عمده اين است که مردم افغانستان فساد اداري را يک امر طبيعي فرض مي کند. رئيس جمهور در بخش هاي از سخنان خود بيان داشت که مشکلات امنيتي فرصت آوردن اصلاحات را از حکومت گرفته است. چند نکته در باب نشست رئيس جمهور با روحانيون قابل ذکر است.

اول؛ نشست رئيس جمهور با روحانيون جهت مبارزه با فساد در سطوح مختلف جامعه امري نيک است اما امر ديني ساختن پديده فساد نه تنها مشکل را حل نمي کند بلکه باعث مي شود که ميان امر ديني، امر سياسي و امر اجتماعي تفکيک از ميان برود و در نهايت، حوزه دين و سياست با هم آميخته شود. گذشته تاريخي افغانستان نشان مي دهد که روحانيون به عنوان يک قشر اجتماعي قادر به انجام کارويژه هاي خود نبوده است. بلکه در بسا موارد روحانيون باعث خونبار شدن وضعيت و تنش شده اند. فساد يک پديده اجتماعي است و نياز به مبارزه فرهنگي دارد. روحانيون اگر چه يک قشر فرهنگي به حساب مي آيد اما به خاطر تعلق خاطر آن ها به دين و نقش ويرانگر آن ها در گذشته تاريخي اين خاک و ملک در ميان گذاشتن و يا در خواست کمک از آن ها در مبارزه با فساد ره به جاي نمي برد. براي مبارزه با فساد بيش از همه مکانيسم هاي نظارتي در درون نهاد هاي دولتي و خصوصي، نهادمند سازي بخش قضا، تغيير ذهنيت شهروندان با مبارزه تبليغاتي و فرهنگي در سطوح مکاتب دانشگاه ها و رسانه ها مي باشيم. روحانيت اگر چه مسجد به عنوان يکي از مراکز فرهنگي را به دست دارد اما در مسجد ديگر کارکرد گذشته را ندارد. کمتر کسي بعد از اداي نماز در مسجد پاي سخنان ملاي مسجد مي نشيند. از اين جهت، درخواست کمک از روحانيون کمکي به مسئله مبارزه با فساد نمي کند.

دوم؛ رئيس جمهور در جمع روحانيون گفته بود که ناامني فرصت آوردن اصلاحات را از حکومت وحدت ملي گرفته است. اين سخن رئيس جمهور دقيق است. اما سخن در اين جاست که چرا ناامني در کشور افزايش يافته است؟ يکي از دلايل ناامن شدن افغانستان ظهور گروه داعش است. اين گروه اگر چه ابراز وجود نبوده است اما تا هنوز کمتر دست به فعاليت هاي تخريبي و مواجه با حکومت زده است. اما بخش از مسئله بر مي گردد به سياست حکومت افغانستان در قبال دشمنان و دهشت افکنان. گروه طالبان در نزد حکومت افغانستان يک گروه تروريست و دهشت افکن نيست. بلکه اين گروه از مخالفان سياسي محسوب مي شود. خارج ساختن اين گروه از جمع تروريستان و دهشت افکنان قاطعيت عمل و مبارزه با اين گروه را نيز از نيرو هاي امنيتي گرفته است. به عبارت ديگر، حکومت وحدت ملي با مخالف سياسي خواندن گروه طالبان فرصت هاي مبارزه و سرکوب اين گروه را از نيرو هاي امنيتي ملي گرفت. در مواردي که اين گروه حملاتي را سازماندهي نمود، حکومت به خاطر چشم داشت به پروسه صلح با آن ها رواداري نمود. همين مسئله باعث افزايش ناامني و جسارت بيشتر گروه طالبان در گوشه گوشه کشور شد. مسبب اين مسئله شخص رئيس جمهور و ديگر نخبگان در رأس قدرت است. اکنون که پروسه صلح به بن بست مواجه گشته است و اين پروسه در طول فعاليت خود دستاورد قابل توجهي نداشته است، بهتر است که اشرف غني، رئيس جمهور تا دير نشده نسبت به سياست هاي خود در قبال پروسه صلح بازنگري نمايد.

سوم؛ واقعيت اين است که حکومت وحدت ملي اراده سياسي براي مبارزه با فساد را ندارد. براي مردم افغانستان روشن است که بسياري از مقامات بلندپايه حکومتي از راه فساد ميليون ها دالر پول به دست آورده اند. يا نصف پول گمرکات در خزانه دولت وارد نشده اند. حکومت چرا يخن اين مقامات را نمي گيرد که از روحانيون مي خواهد عليه فساد جهاد اعلان نمايد. اگر روحانيون جهاد اعلان نمايد، حکومت مي گذارد که روحانيون مقامات بالا رتبه حکومتي را به امر دين مورد مواخذه قرار دهند؟ بنابراين، مسئله اصلي اين است که نشست ها به منظور مبارزه با فساد تا اندازه زياد انحراف افکار عمومي و فريب دادن مردم است. اميدي براي مبارزه جدي با فساد وجود ندارد و اين شعار ها همانند ديگر وعده و وعيد هاي اشرف غني ره به جاي نمي برد.

در پايان بايد گفت که فساد پديده اجتماعي و فرهنگي است که باعث فلج کردن تمام ادارات دولتي شده اند. فساد مانع بزرگ براي توسعه و دگرگوني در سطوح مختلف جامعه است. وجود اين پديده در بيش از يک دهه باعث به يغما رفتن ميليارد ها دالر کمک جامعه جهاني شد. اگر اين پديده از بين نرود، ميليارد ها دالر ديگر در اين کشور سرازير شود، باز به يغما خواهد رفت. اما از بين رفتن فساد بيش از همه نيازمند اراده سياسي نخبگان سياسي است. قبل از همه آن ها لازم است که افراد فاسد دور و بر خود را به پنچه قانون بسپارد و مردم بفهمد که حکومت و شخص رئيس جمهور در مبارزه با امر فساد جدي و قاطع است. وقتي فاسدين در ارگ رياست جمهوري جا داده شود، بدون شک، مردم مبارزه با فساد را جدي نمي گيرد.