صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

جمعه ۱۰ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

مرگ ملا عمر و پایان انسجام گروه طالبان

-

مرگ ملا عمر و پایان انسجام گروه طالبان

شکل گيري گروه ها و سازمان ها در کشور هاي مختلف متفاوت است. در کشور هاي توسعه يافته گروه ها و سازمان ها نه بر محور فرد و يا افرادي بلکه بر محور اصول و مقررات شکل مي گيرد و به فعاليت خود ادامه مي دهد. در کشور هاي جهان سوم اما، گروه و سازمان ها بيشتر بر محور افراد مي چرخد. تمام و سازوگار گروه ها و سازمان بر محور علايق و خواست هاي رهبران گروه ها و سازمان به وجود مي آيد و رفتار ها مبتني بر اراده رهبران صورت مي گيرد. از اين جهت، حيات گروه ها و سازمان ها تا اندازه زياد به حيات و مرگ رهبر آن بستگي دارد. در کشور هاي جهان سوم همانند افغانستان که گروه ها و سازمان ها بر محور شخص مي شکل مي گيرد و به حيات خود ادامه مي دهد، بعد از مرگ رهبر گروه و سازمان گروه ها و سازمان ها دچار انشعاب مي شود. احزاب که در افغانستان در دهه 60 و 70 شکل گرفتند عيني ترين نمونه است که امروزه دچار انشعاب شده اند. گروه طالبان نيز تازه رهبر خود را از دست داده اند. شواهد گواه بر آن است که صف آرايي ميان نخبگان رده پايين اين گروه در برابر شکل گرفته اند و به نظر مي رسد که اين گروه ديگر همانند گذشته به حيات خود ادامه ندهد و دچار انشعاب شود.

بعد از اعلان مرگ ملا عمر، رهبر گروه طالبان معاون او ملا اختر منصور، پسر ملا عمر، يعقوب و ملا عبدالمنان برادر ملا عمر با هم اختلاف پيدا کرده است. ملا منصور اگر چه حمايت افراد کليدي گروه طالبان را با خود دارد اما همچنان ملا يعقوب و ملا عبدالمنان در برابر او ايستاده اند. او بدون شک، براي رهبري گروه طالبان نياز به حمايت خانواده ملا عمر مي باشد. زيرا، حمايت خانواده ملا عمر مشروعيت بيشتري به ملا اختر منصور مي دهد. در فقدان حمايت خانواده ملا عمر، ملا اختر منصور مشروعيت کافي براي رهبري و مديريت فعاليت هاي گروه طالبان را نخواهد داشت. از اين جهت، اگر ملا يعقوب و ملا عبدالمنان نپذيرد که ملا اختر منصور جانشين پدرش شود، جنگ و درگيري ميان اين گروه آغاز مي شود. گزارش هاي که از ولسوالي خاک افغان ولايت ارزگان به رسانه رسيده است نشان مي دهد که ملا اختر منصور براي جلب حمايت و بيعت با او ابزار هاي قهر و غلبه استفاده مي نمايد. گفته مي شود که شش صد نفر از افراد ملا اختر منصور به ولسوالي خاک افغان آمده است تا مخالفين را وادار به بيعت نمايد. بدون شک، اين آغاز يک درگيري و جنگ ميان گروه طالبان است. گروهي که براي سال هاي متمادي به صورت يک دست عمل مي کرد، اکنون وارد دوره اي جديد شده اند.

در وضعيت کنوني که داعش در افغانستان ابراز وجود کرده است و فعاليت خود را آغاز نموده است، گروه طالبان ضربه سنگين مي خورد. زيرا، بخش از نيرو هاي گروه طالبان به داعش مي پيوندد. اين بخش بدون شک، در برابر گروه طالبان در قالب داعش ايستادگي مي کند. با توجه به انشعابات که در درون گروه طالبان صورت مي گيرد، اين گروه قادر به مبارزه با داعش نخواهد بود و به زودي حيات اين گروه تهديد خواهد شد.

با اين حال، حيات اين گروه تنها به تنش هاي دروني خلاصه نمي شود. اگر در سال هاي گذشته اين گروه حمايت سازمان استخباراتي کشور هاي منطقه را داشته باشد و از طرف آن ها تجهيز مي شده است با فشار هاي سازمان استخباراتي منطقه و با توجه به تهديد داعش براي تمام کشور هاي منطقه به احتمال زياد گروه طالبان گروه خود را حذف کند. اما کارکرد اين گروه در آن صورت منوط به حضور داعش در منطقه است. احتمال آن مي رود که گروه طالبان در شاخه هاي مختلف از طرف سازمان هاي استخباراتي منطقه تجهيز و حمايت شود. اما در آينده ديگر سازماندهي و انسجام قبلي در گروه طالبان وجود نخواهد داشت.

با اين حال، حکومت افغانستان از انشعاب و درگيري و منازعه گروه طالبان سود مي برد. به دلايل ذيل حکومت افغانستان مي تواند از انشعاب اين گروه سود ببرد.

اول؛ حکومت افغانستان براي کشاندن گروه طالبان در ميز مذاکره چندين سال هزينه کرد اما در نهايت، نتيجه ملموس به دست نياورد. نه حملات گروه طالبان بر قلمرو حاکميت دولت کاهش يافت و نه اين گروه حکومت افغانستان را پذيرفت بلکه بار ها اعلان نمود که حکومت کابل دست نشانده ايالات متحده آمريکا است. اعلان مرگ رهبر طالبان اساسا پروسه صلح را به بن بست مواجه کرد و اکنون هيچ کس نمي داند که با گروه طالبان چکار کند. نه اراده جنگ را دارد و نه به پروسه صلح اميد بسته است. مرگ رهبر طالبان و انشعاب دروني ميان آن ها بدون شک، باعث تضعيف اين گروه مي شود. تضعيف گروه تاثيري بر فعاليت هاي دهشت افکني آن ها در سراسر افغانستان مي گذارد. در حقيقت، حکومت افغانستان با مرگ رهبر گروه طالبان به يک موفقيت دست يافته است.

دوم؛ پروسه صلح با هزينه سنگين مالي به پيش برده مي شد. تعدادي زيادي از اعضاي گروه طالبان با اعلان پيوستن به حکومت ماهانه مبلغي از حکومت افغانستان دريافت مي کرد اما عملا به همکاري خود با گروه طالبان ادامه مي داد. اين بودجه که از اين مجرا وارد گروه طالبان مي شد بخش از نيازمندي هاي گروه طالبان را تأمين مي کرد. با آغاز درگيري و جنگ ميان گروه طالبان و انشعاب و تضعيف شدن اين گروه ديگر نيازي به ادامه پروسه صلح با هزينه سنگين مالي نخواهد بود. بنابراين، بودجه شوراي عالي صلح مي تواند در بخش بازسازي کشور هزينه شود.

با اين حال، شاخه شاخه کردن اين گروه بيش از همه نيازمند بازي استخباراتي و نفوذ کردن در درون اين گروه است. حکومت افغانستان بايد از وضعيت کنوني سود ببرد و در درون اين گروه نفوذ نمايد. هم مي تواند بخش از اين گروه را جذب حکومت نمايد و در برابر گروه طالبان محافظت نمايد و هم درگيري و جنگ ميان اين گروه براي مدت کوتاه را مديريت نمايد.

در پايان بايد گفت که ملا اختر منصور از هر ابزار ممکن استفاده نمايد نمي تواند از انشعاب گروه طالبان جلوگيري نمايد. انشعاب گروه طالبان يک امر حتمي است. ممکن ملا يعقوب و ملا عبدالمنان با ملا اختر منصور بيعت نمايد اما نمي تواند در گوشه گوشه افغانستان قومندانان اين گروه را مديريت نمايد. اکنون بخش از اعضاي آن به داعش خواهد پيوست و بخش ديگر آن به صورت مستقل و جدا از شبکه ملا اختر منصور به فعاليت خود ادامه خواهد داد. در نهايت، مرگ اين گروه فرا خواهد رسيد. با اين حال، براي چند سال آينده اين گروه از سوي سازمان استخبارات منطقه حمايت خواهد شد. حکومت افغانستان نيز مي تواند از اين فرصت استفاده نمايد و در درون اين گروه نفوذ نموده و اعضاي ميانه رو اين گروه را جذب حکومت نمايد.

 

دیدگاه شما