حکومت وحدت ملي به رهبري جناب محمد اشرف غني از بدو آغاز بکار تا کنون، با نوع «خوش بيني سياسي» نسبت به «همساية» مان پاکستان گام برداشته است.

در نخستين روزهايي کاري، گپ و گفت هايي مطرح بود که رياست جمهوري جريان کار ساخت «بند سلما» را متوقف کرده و در برابر فعاليت هايي اقتصادي و کمکي کشور هند، با بدبيني نگاه مي کند.

 بدون ترديد، اين بحث ناشي از انگيزة «کسب رضايت» و بدست آوردن دل پاکستان بوده است. آقايي غني دانش جويان نظامي کشور را به پاکستان فرستاد، تا در يکي از مراکز علمي نظامي در آن کشور بياموزند. و حاضر شد ميان سازمان هايي اطلاعاتي افغانستان و ارتش پاکستان تفاهم نامة کاري امضا شود.

رويکرد سياسي جناب غني انتقادهايي را در پي داشت. احزاب سياسي، رسانه ها و شهروندان عادي، شديدترين واکنش هايي سياسي را نشان دادند.

حتي حامدکرزي رييس جمهور پيشين، برسر اين موضوع با جناب غني قهر کرده و روابط اش را قطع کرد، تا اين که غني به قندهار سفر کرده و از موي سفيدان و بزرگان اجتماعيِ قندهاري اما تاثيرگذار رويِ حامدکرزي، خواست تا ميان دو نفر پادرمياني کنند.

 اما عبدالله شريک و رهبر تيم با نفوذ و قدرتمند اصلاحات و همگرايي هيچ گاهي لب به انتقاد نگشود.

 شايد ايشان به صورت نسبي راضي بود يا ممکن علت خاموشي وي درگير بودن در مسايل داخلي باشد. زيرا در آن زمان بحث گزينش والي ها و رييس و اعضايي کمسيون اصلاح نظام انتخاباتي مطرح بود.

با اين که مقام هايي نظامي و سياسي هم سايه، وعده هايي کلان مي داد و مداوم رفت و آمدهايي داشتند و يک بار نشست ميان نمايندگان حکومت و گروه طالبان را برگزار کرده اند، اما حمله هايي نظامي و جبهه اي گروه طالبان در ولايت ها و روستاها و نيز حمله هايي انتحاري و انفجاريِ آنان در مناطق شهري به گونه هاي مختلف تداوم يافته است.

پس از به سر رسيدن فصل بهار، آن گروه حمله هايي نظامي و جبهه اي کلان را در ولايت هايي عمدتا شمالي سازمان دهي کرده و دستاوردهايي داشته اند.

 گرچند که پس از گذر يک يا دور روز، ولسوالي هاي تصرف شده را از دست داده و پا به فرار گذاشته اند، اما نفس اين که به صورت مداوم در برابر نيروهايي نظامي کشور مي جنگند و برخي ولسوالي ها را تحت کنترل خود در مي آورند، به لحاظ رواني بزرگ ترين دستاورد سياسي براي شان خواهد بود.

و در اين روزها امنيت مردم کابل را به صورت جدي تهديد کرده و فضا را براي کابل نشين ها تنگ کرده است. حمله هايي انتحاري در کابل آرامش روزانه و شبانة مردم را ربوده و اکنون حتي در بسترهايي خواب نيز احساس امنيت وجود ندارد.

به نظر مي رسد که اکنون پس از گذر ده ماه، دل سردي هايي حکومتي ها از همسايهابراز مي گردد و لب به شکوه ها مي گشايند.

عبدالله رييس اجرايي، پاکستان را به رفتار غير صادقانه متهم کرده و گفته با اين که ما رفتارها و سياست هايي غير قابل انتظار مردم را رويِ دست گرفتيم، اما همسايه هيچ گونه راستي و همکاري درستي از خود نشان نداده است. وي بر ضرورت بازنگريِ سياست کابل در برابر اسلام آباد تاکيد کرده است.

 و اما غني نيز روز گذشته به صورت غير قابل انتظار تُند و صريح سخن کرده است. او تاکيد کرده که مراکز آموزش انتحاري و نيز کارخانه هايي توليد بمب در پاکستان فعال است و حکومت اين کشور هيچ اقدام نکرده است.

 او از سياست مداران و مردم پاکستان مي پرسد که اگر انتحاري ها در کشوري ديگري آموزش ديده و بمب هايي انفجاري توليد مي کردند و کشور شما را به آتش و خاکستر تبديل کند، شما به چشم دوست مي نگريد يا دشمن؟

اين امر نشان دهندة اين خواهد بود که رييس جمهور از کشور همسايه مأيوس و دل سرد شده است.

آن خوش بيني هايي را که داشت؛ با دشمن صلح مي کنيم نه با برادر، سپردن زندانيان طالبان پاکستاني، پذيرش ضمني موجوديت و فعاليت تروريستان پاکستاني در داخل کشور و علاقه به همکاري هايي اطلاعاتي، همه بي نتيجه مانده است.

متاسفانه موضع گيري هايي در حال تغيير حکومت در برابر هم سايه، حکايت گر واقعيت تلخ سياسي است که در جامعة ما سياست خارجي واکنشي است. به عبارت ديگر سياست و جهت گيري هاي خارجي منفعل است نه فعال.

 حکومت و دستگاه تصميم سازي سياسي، بر اساس استراتژي تدوين شده و مشخص رفتارهاي سياسي اش را تنظيم نمي کند، بلکه تحت تاثير علايق و سليقه هاي فردي و کُنش هاي سياسي ديگران رفتار سياسي خارجي اش را تنظيم مي کند.

 در اين صورت با تغيير حالت فرد و نيز تغيير کنش هاي سياسي ديگران رفتار سياسي حکومت ما نيز دستخوش تغيير خواهد شد.

   جناب اشرف غني با اين که مي نماياند و اکنون نيز مي نماياند که اهل طرح، برنامه و پلان در تمامي عرصه هاي حکومت داري است، اما اگر از ديگر عرصه هاي حکومت داري بگذريم، در زمينه اي سياست خارجي با اين که از پنج حلقه سياست خارجي و جايگاه نخست همسايه ها در حلقة پنج گانه سخن مي زد، اما ديده مي شود که هيچ گونه برنامه و طرح در اين مورد نداشته است تا دستگاه سياسي در راستايي آن رفتارها را تنظيم کند.

در روزهاي نخست که حدودا ده ماه را پوشش داد، سياست خارجي کشور متاثر از علايق، سليقه ها و پيش فرض هاي فرد جناب غني و سياست تاکتيکي اسلام آباد تنظيم گرديد.

 کشور بر اساس يک استراتژي سياسي منظم نه بلکه بر اساس علايق فردي و خوش زباني هاي پاکستاني ها به ميدان تعامل با آن کشور گام نهاد.

 اکنون سخن هايي تند از جانب افغانستان مطرح شده و بعيد نيست که سخنان تند از جانب پاکستان نيز مطرح گردد. از اين رهگذر، رابطه اي مبتني بر تعامل سياسي به عمر ده ماهگي جان مي سپارد و در عوض رابطه اي همراه با تنش حکمروايي خواهد کرد.

اما بازهم کشور نه بر اساس استراتژي سياسي مشخص بلکه در واکنش به رويکرد پاکستان موضع گيري جديد را اتخاذ کرده و ممکن است با خوش زباني هاي پاکستاني ها مجددا تغيير کند.

به هر صورت، سخن کوتاه. حکومت بايستي بر اساس استراتژي سياسي مشخص با همساية ما رابطه برقرار کند.

براي تدوين و روي دست گرفتن استراتژي مناسب، لازم و ضروري مي نمايد که در گام نخست بايد فهميد که پاکستان به دنبال چيست؟

با يافتن پاسخ چنين پرسش مي توان رويکرد درست و سياست ثابت را اتخاذ کرد.