بر بنياد گزارش هاي نشر شده چند روز پيش وزارت امور خارجه آمريکا طي گزارش سالانه خود از وضعيت قاچاق انسان در کشورهاي مختلف جهان، گفته است که بيشترين قربانيان اين پديده در افغانستان، کودکان و نوجوانان هستند.

بر اساس اين گزارش از اين کودکان در کارگاه‌هاي قاليبافي، کارخانه‌هاي خشت پزي، منازل مسکوني، بهره‌کشي جنسي، گدايي، قاچاق مواد مخدر به بيرون از مرزها و هم چنين به عنوان کمک‌راننده موترهاي باري در داخل کشور، آسياي ميانه، اروپا و جنوب آسيا استفاده مي‌شود. البته اين گزارش تفصيلي در ارتباط با وضعيت قاچاق انسان در بسياري از کشورهاي جهان را مورد ارزيابي و رسد قرار داده است. در اين ميان گزارش ياد شده از افغانستان به عنوان کشوري ياد نموده است که مبداء، مسير عبور و مقصد قاچاقچيان انسان است.

 لازم به يادآوري است که در سال‌هاي اخير به دليل ناامني و نبود کار و شغل بسياري از شهروندان کشور براي فرار از ناامني و به اميد يافتن شغلي مناسب تلاش کرده‌اند تا خود را از راه‌هاي غيرقانوني به به يکي از کشورهاي اروپايي برسانند.

 در اين گزارش بر وضعيت رقت بار آن دسته از افغان ها که مجبور به تن دادن به قاچاق داده اند اشاره نموده است. چنانچه در موردي اين گزارش تصريح دارد که شماري از زنان و دختران افغان، بخصوص در ايران، پاکستان و هند مجبور به تن‌فروشي و کار در خانه‌هاي مردم مي‌شوند. يکي از موارد تکان دهنده اي که اين گزارش در ارتباط به قاچاق انسان در افغانستان به آن اشاره دارد فروش فرزندان توسط والدين آنان مي باشد. در اين گزارش گفته شده است که شماري از خانواده‌هاي افغان آگاهانه فرزندان خود را براي فحشا و استفاده در ‹بچه‌بازي› و يا کارهاي شاقه مي‌فروشند.

در گزارش ياد شده در ارتباط به واکنش و اقدامات حکومت افغانستان در محافظت و مصئونيت شهروندان و جلوگيري از اقدام قاچاق آنان اشاره گرديده است.

اين اشاره تاکيد دارد که حکومت افغانستان تلاش هايي چندي را در اين راستا انجام داده است اما اين تلاش ها کافي و موثر نبوده است.

چنانچه در قسمتي از اين گزارش آمده است: در حالي که قربانيان قاچاق انسان در افغانستان مدام براي جرايم اخلاقي محاکمه و محکوم مي‌شوند، دولت اين کشور نتوانسته است بيشتر قاچاقچياني را که مسئول اصلي اين جرايم هستند به دادگاه بکشاند.

 در ادامه اين گزارش بازهم تاکيد که هم‌دستي شماري از مقام‌هاي رسمي با اين قاچاقچيان هم چنان به عنوان يک مشکل جدي در جاي خود باقي است و عزم سياسي چنداني براي برخورد با قاچاق انسان وجود نداشته است.

آنچه درگزارش ياد شده آمده است بخشي از فاجعه و سونامي است که مردم ما و ديگر کشور ها با آن دست به گريبان مي باشيم.

 قاچاق انسان در عصري که از آن بعنوان عصر آگاهي و علم و پيشرفت و دموکراسي و حقوق بشر ياد مي شود واقعا يک فاجعه انساني است که تحمل و په بسا شنيدن آن طاقت فرسا و ناموجه مي باشد. اما به راستي چرا چنين است؟ چرا مسئله قاچاق انسان ها در رديف قاچاق موادمخدر و ديگر چيزها به اين اندازه حايز اهميت گرديده و روز بروز بر دامنه آن افزوده مي شود؟

در پاسخ به چنين پرسش هايي بايد گفت قاچاق انسان يكي از پديده‌هاي در حال رشد عصر حاضر است و به عبارت ديگر شكل جديد و امروزي برده ‌داري محسوب مي‌گردد. بررسي جنبه‌هاي قاچاق انسان در محور‌هاي قاچاق زنان و دختران، قاچاق كودكان، قاچاق اعضاي بدن و سرانجام بهره‌كشي از نيروي كار و از طرف ديگر علل و انگيزه قاچاق انسان در جهان و افغانستان و پيامد‌هاي ناشي از آن و بررسي جغرافيايي قاچاق انسان، مواردي هستند که

نتايج بعضي از تحقيقات انجام شده نشان مي‌دهند كه زنان و دختران تقريبا قربانيان هميشگي و به دنبال آن مردان و پسران در رتبه‌هاي بعدي قرار دارند. نكته مهم اين كه حجم كمي از قاچاق انسان، شناسايي و قابل پيگيري است. قربانيان قاچاق كه بيشتر آن ها زنان و كودكان هستند، به‌زور، فريب يا ارعاب ناچار مي‌ شوند به شرايط غيرانساني تن بدهند و بدون توجه به شكل بي‌ رحمانه بردگي، در ترس و درماندگي زندگي كنند. بردگي داخلي و كار اجباري از جمله شكل‌هاي آشکار بهره‌كشي از انسان در داخل و خارج از کشور است، اما متاسفانه عمق فاجعه بدانجا کشانيده شده است که اكثريت اين قربانيان به بردگي جنسي نيز كشانيده مي‌ شوند.

وضعيت يادشده از يک سوي يک تراژدي سخت انساني را در کشور و جهان شکل داده است و از جانب ديگر اين وضعيت بر مسايلي هم چون امنيت رواني، فردي و امنيت اجتماعي جامعه به شدت اثر منفي برجاي گذاشته و چالش هاي تکان دهنده را بروز مي دهد. به معناي ديگر مشکل و يا فاجعه قاچاق انسان و وجود شبکه هاي قاچاق انسان که در واقع نقض کنندگان صريح حقوق بشر هستند ، نشان دهنده يکي از دشوارترين و ضروري ترين مسائل در زمينه حقوق داخلي و بين المللي انسان ها است که براي ايجاد مصئونيت و تامين حقوق و کرامت انساني و شهروندي از سوي حکومت و جامعه بين المللي براي فکري اساسي و جدي صورت گيرد.

اينک در اينجا به صورت بسيار فهرست وار عوامل داخلي مؤثر بر پديده قاچاق و عوامل بيروني و هم چنين ساير عوامل مرتبط با آن مانند وضع زندگي، وضعيت اقتصادي، فقر، مسائل سياسي، بحران قومي و هويتي و... ياد آوري مي گردد. مسايلي چون فريب در دستيابي به شغل پردرآمد و مناسب، قول ازدواج، دوستي هاي اينترنتي و ازدواج هاي دروغين ، فرار از خانه، خانواده متزلزل و موارد مشابه ديگر از زمينه ها و عوامل اجتماعي شمرده مي شوند که در بروز پديده قاچاق انسان دخالت دارند.

هم چنين عوامل اقتصادي مانند نبود فرصت شغلي و سودآوري قاچاق، عوامل فرهنگي و اجتماعي، نبود و يا کمبود فرصت هاي آموزشي، تبعيض عليه زنان، خشونت، ضعف قوانين و تغيير ارزش ها، و علل حقوقي و سياسي مانند خلأ قانوني، مجازات بزه ‌ديده ها، کم بودن و يا نبود مجازات مناسب براي بزهکاران و تشويق غير مستقيم آنان به افزايش ارتکاب خلاف کاري، فساد نهادهاي رسيدگي کننده، ارتشا، قاچاق اعضاي بدن و ساير عوامل و زمينه هايي اند که در شکل گيري پديده قاچاق انسان دخالت دارند و براي مقابله با آن و نيز پيشگيري آن از سوي مراجع ذيربط بايستي مورد مداقه جدي قرار گيرد.