صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

جمعه ۱۰ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

ملا عمر؛ از ریختن خون دشمن تا آمادگی برای گفتگو های صلح

-

ملا عمر؛  از ریختن خون دشمن تا آمادگی برای گفتگو های صلح

ملا عمر، رهبر گروه طالبان هر ساله پيام عيدي مي فرستد اما امسال پيام عيدي او متفاوت از ديگر سال ها بود. اين دگرگوني ناشي از چيست؟ چرا ملا عمر حاضر به گفتگو و مصالحه با دشمن شده است. آيا او وارد گفتگو شده است تا صلح کند و يا اينکه از کارت گفتگو براي خونريزي بيشتر استفاده مي کند. چه باعث شده است که حاضر به گفتگوي مستقيم با دولت افغانستان شود. در نوشتار کنوني با توجه به پيام عيدي ملا عمر، رهبر گروه طالبان تلاش مي شود به سوال هاي مذکور پاسخ داده شود.

ملا عمر از دير باز، حکومت افغانستان را دست نشانده آمريکا مي دانست. براي همين، در برابر حکومت مي جنگيد. در دوران رياست جمهوري حامد کرزي رسما اعلان نمود که حکومت افغانستان دست نشانده آمريکا است و من با حکومت دست نشانده مذاکره و گفتگو نمي کنم. اکنون اما، با توجيه ديني با حکومت دست نشانده وارد مذاکره شده اند و گفته اند که در اسلام مذاکره با دشمن ممنوع نشده است. با اين حال، پيش فرض ملا عمر اين است که حکومت افغانستان دشمن گروه طالبان است. ما با دشمن مذاکره و گفتگو مي کنيم اما از آنجايي که حکومت دشمن ماست حملات ما نيز جريان دارد. پر واضح است که در آينده نزديک احتمال کاهش حملات گروه طالبان متصور نيست. با وجود اينکه پيام عيدي ملا عمر جواز گفتگو را داده است به صورت غير مستقيم جواز حمله را نيز صادر نموده است. بنابراين، انتظار داشتن از بهبود اوضاع امنيتي در آينده نزديک قابل پيش بيني نيست. حداقل، از پيام عيد ملا عمر چنين چيزي قابل فهم و درک نيست.

حکومت افغانستان همچنان دشمن گروه طالبان است و آن ها مبارزه خود را ادامه مي دهد. با اين حال، با حکومت افغانستان به خاطر دست يافتن به نتيجه مذاکره مي کند. اين مذاکره اما، شامل خواست ها و امتياز طلبي هاي گروه طالبان از حکومت افغانستان است. خواسته حکومت افغانستان روشن است. دست از جنگ برداريد و در چارچوب قدرت و حکومت افغانستان سهم بگيريد. خواسته گروه طالبان اما، متفاوت است. آن ها در عين حال که خواهان سهم در چارچوب قدرت است، به دنبال تعديل قانون اساسي افغانستان نيز هست. مشکل اساسي و جدي نيز همين مسئله است. آيا تعديل قانون اساسي به خاطر خواست گروه طالبان ارزش دارد. اگر ارزش ندارد، حکومت افغانستان بر چه مبنا حاضر به قبول اين خواست گروه طالبان مي شود.

اما، دو مسئله باعث شده است که ملا عمر در پيام عيدي خود نرمش نشان دهد و حاضر به گفتگوي مستقيم با حکومت افغانستان شود. مسئله اول؛ فشار پاکستان است. حکومت اشرف غني با نزديک شدن به پاکستان به نوعي بر پاکستان فشار آورده است تا گروه طالبان را وادار به گفتگو با حکومت افغانستان نمايد. با توجه به رابطه که حکومت پاکستان با گروه طالبان دارد و فشار حکومت پاکستان بر گروه طالبان باعث شده است که اين گروه حاضر به گفتگو به حکومت افغانستان شود. از طرف ديگر، با توجه به منابع اطلاعاتي ملا عمر رهبر طالبان در يکي از شهر هاي پاکستان مستقر است.از اين جهت، راه ديگري براي ملا عمر نمي ماند. او نمي تواند در افغانستان بيايد. از اين جهت، براي حفظ جان خود حاضر به پذيرش خواست حکومت پاکستان شده است. بنابراين، يکي از عوامل و دلايل گروه طالبان و شخص ملا عمر فشار حکومت پاکستان براوست. مسئله دوم؛ درگيري گروه طالبان بر داعش است. در هفته هاي اخير اين دو گروه در ولايت کنر، فارياب و ننگرهار درگير شده اند. اين درگيري يک نوع فشار را بر گروه طالبان وارد نموده است. درگير شدن گروه طالبان با حکومت و داعش سخت و هزينه بردار است. طالبان قادر به پرداخت اين هزينه نيست. از طرف ديگر، اعضاي گروه طالبان به نسبت از رهبري گروه طالبان ناراضي است. اين نارضايتي به خاطر ماندن گروه طالبان در حاشيه قدرت است. پيوستن اعضاي گروه طالبان به داعش نشان از نارضايتي شان از رهبري گروه طالبان است. اين مسئله فشار مضاعف بر گروه طالبان وارد مي نمايد. در چنين شرايطي، گروه طالبان راهي جز مذاکره و گفتگو با حکومت افغانستان را ندارد.

تحت فشار بودن گروه طالبان مي تواند دست حکومت افغانستان را باز نگه دارد.حکومت با توجه به فشار هاي که بر گروه طالبان وارد مي شود، مي تواند خواست هاي آن ها تعديل نمايد. زيرا، گروه طالبان راهي جز گفتگو و مذاکره با حکومت را ندارد. در طرف ديگر، داعش به هيچ وجه حاضر به گفتگو با گروه طالبان نخواهد شد. از اين جهت، حکومت دست بالاي در گفتگوي صلح با گروه طالبان دارد.

مخاطب پيام عيدي به صورت مستقيم اعضاي گروه طالبان است اما به صورت غير مستقيم حکومت افغانستان، جامعه جهاني نيز مي باشد.

نرمش که در پيام عيدي ملا عمر ديده مي شود، مي تواند روي عملکرد هاي اعضاي گروه طالبان تاثير بگذارد و آن ها دست از رفتار هاي خشونت آميز بکشد. اما، اين تأثير گذاري قطعي نيست.

 اين پيام مي تواند سياست اعلاني گروه طالبان باشد. ممکن سياست اعمالي اين گروه مطابقت با پيام عيدي ملا عمر نداشته باشد. باور نگارنده نيز بر اين است که پيام عيدي ملا عمر، اعلاني است و ربط و نسبت با سياست هاي اعمالي اين گروه ندارد. انتحار، انفجار و جنگ در برابر نيرو هاي امنيتي کشور ادامه خواهد داشت. از اين جهت، حکومت نيز بايد آمادگي هر گونه رفتار را از سوي گروه طالبان داشته باشد.

گفتگو با گروه طالبان و امتياز دهي و خارج شدن از چارچوب قانون اساسي عقلاني نيست. زيرا، پيوستن گروه طالبان به حکومت به پيمانه قانون اساسي ارزشمند نيست. از اين جهت، گفتگو به قيمت تعديل و يا تغيير قانون اساسي يک معامله نابرابر و به ضرر مردم افغانستان است. نابرابري اين معامله باعث مي شود که دستاورد هاي بيش از يک دهه حکومت افغانستان به دست فراموشي سپرده شود و از بين برود. اما، اين بدين معني نيست که حکومت افغانستان با گروه طالبان مذاکره نکند اما مذاکره نبايد به قيمت تغيير قانون اساسي و از دست دادن دستاورد هاي بيش از يک دهه گذشته تمام شود. اين هزينه سنگين است. حد اقل مردم افغانستان حاضر به از دست دادن قانون اساسي کنوني و دستاورد هاي بيش از يک دهه گذشته نيست.

در پايان يک بار ديگر، متذکر مي شوم که گروه طالبان در شرايط کنوني از موقف قدرت وارد مذاکره و گفتگو نشده است. آن ها به خاطر از دست دادن اعضاي خود و مبارزه با داعش مجبور به گفتگو با حکومت افغانستان شده است. دوم اينکه نزديکي حکومت افغانستان به پاکستان حضور گروه طالبان را براي حکومت پاکستان بي معني مي سازد. بنابراين، حکومت در مذاکره با اين گروه نبايد حاضر به پذيرش تمام خواست هاي آن ها شود. حکومت و تيم مذاکره کننده با توجه وضعيت مي تواند خواست هاي آن ها تعديل نمايد.

 

دیدگاه شما