در امتداد اعلام حمايت ها و نگراني هاي سياسي و امنيتي از حضور و نفوذ گروه تروريستي و واپس گراي به نام «داعش» در قلمرو سياسي کشور، اين بار، مهندس «گلبدين حکمت يار» رهبر مادام العمر «حزب اسلامي» حمايت اش را از گروه داعش اعلان کرده است. آقاي حکمت يار به هوداران اش در سراسر کشور دستور صادر کرده تا در صورت وقوع نبرد و درگيري ميان نيروهاي داعش و گروه طالبان، آن ها «جانب گروه داعش»را گرفته و در برابر طالبان وارد صحنه شوند.

آقاي حکمت يار همواره در طول زندگي سياسي اش با دولت در ستيز بوده است. در برابر نظام جمهوري اما شاهي داوودخان حرکت ها و فعاليت هاي را شروع کرده و بعد براي فرار از چنگ دولت به پاکستان پناه برد، در برابر نيروهاي شوروي مستقر در کشور و دولت کمونيستي پيرو خط مسکو در کنار ساير گروه هاي مجاهد دست به فعاليت هاي نظامي و سياسي گسترده زد، بعد از سقوط دولت کمونيستي و پيروزي مجاهدين و نيز تشکيل دولت اسلامي با همکاران جهادي اش به توافق سياسي دست نيافت و وارد نبرد شد، در دروان طالبان به صورت نسبي آرام بوده و در جمهوري اسلامي ايران پناه برده بود و پس از سقوط امارت طالباني و تاسيس جمهوري اسلامي، در برابر حضور نيروهاي خارجي و نيز نظام و دولت کنوني مي جنگد.

پس از اين که دولت به رياست حامدکرزي، بحث گفت و گو و آشتي سياسي با گروه هاي مخالف مسلح را مطرح کرد، حزب اسلامي حکمت يار بارها و بارها در برابر نداي صلح چراغ سبز نشان داده و نمايندگانِ را جهت مذاکره و گفت و گو به کابل اعزام کرده است. سال گذشته در انتخابات رياست جمهوري کشور، حکمت يار بيانية انتخاباتي صادر کرده و هواداران اش را به شرکت درا نتخابات و راي دادن به نامزدهاي حزب اسلامي يا دوستان حزب تشويق کرد. آقاي قطب الدين هلال معاون پيشين حکمت يار نامزد رياست جمهوري بود و با اين که او خود را مستقل معرفي مي کرد اما همگي او را نامزد حزب اسلامي به رهبري حکمت يار مي پنداشتند.

بنابراين، در يک جمله مي شود اين گونه مطرح کرد که تا هنوز، حزب اسلامي حکمت يار بيشتر از گروه طالبان به نداهاي صلح جويانة نظام سياسي پاسخ داده است. در حال که گروه طالبان تا چندي قبل اساسا حاضر به گفت و گوي سياسي و پذيرش موجوديت دولت کابل نبودند.

اما اعلام حمايت اين حزب از داعش به يک بارگي همه را شوکه کرده و حيران نموده است. حزب که تمايل به آشتي داشته و بارها نمايندگان اش را به کابل مي فرستاد، چگونه به گروه مي پيوندد و از آن جانب داري مي کند که حکومت هيچ گاهِ از آن ها درخواست مصالحه نکرده و همواره بر طبل جنگ در برابر آن خواهد کوبيد.

به نظر مي رسد که نوع تغيير در مواضع و رفتار سياسي ديده مي شود. حزب که بر طبل جنگ کوبيد، بعد چراغ سبزهاي به روند آشتي سياسي نشان داد و اکنون به داعش مي پيوندد.پس پرسش که مطرح مي گردد اين خواهد بود که علل و عوامل حمايت و جانب داري حزب اسلامي حکمت يار از گروه داعش چيست؟

به نظر اين نگارش سه علت و عامل برجسته مي نمايد؛ فشار بر دولت کابل، رقابت با گروه طالبان و موضع گيري در برابر کشورهاي منطقه.

1 . فشار سياسي بر دولت کابل

حکمت يار همواره دولت کابل را نسبت به خود بي توجه و بي باک احساس کرده است. در مرکز و محراق توجه سياسي دولت کابل، گروه طالبان قرار دارد. حامدکرزي رييس جمهور پيشين هر بار که مي خواست نرمش و تواضع نشان دهد طالب جان مي گفت و از ملاعمر نام مي برد اما هيچ گاهي از حزب اسلامي و حکمت يار چيزي به زبان نمي آورد. غني نيز چنين رويکردي دارد. شايد منطق دولت کابل سطح توان گروه طالبان باشد. يعني حزب اسلامي قادر به آفرينش تهديدهاي کلان نيست. اين بي باکي و بي پروايي سياسي حکمت يار را خيلي مي آزارد. شايد به همين دليل با جانب داري از داعش پيام هشدار گونة را به دولت مي فرستد. محتواي پيام اين است که اگر داعش بستر نفوذ در افغانستان ندارد، حزب اسلامي مي تواند در اين عرصه مدد رساند.

2 . رقابت با گروه طالبان

با اين که حزب اسلامي در دوران امارت طالباني تحرک چندانِ از خود نشان نداده و حکمت يار در تهران پناه گزين شد، اما پس از سقوط امارت طالباني، تاسيس نظام جديد سياسي و اتخاذ موضع سياسي جديد ايران در برابر کشور، حکمت يار از ايران رخت سفر بست و در جايي نا مشخص پناه جست. او حضور نيروهاي خارجي را در گام نخست و حضور شوراي نظار و کمونيست ها را در دولت جديد بهانه کرده و به مخالفت نظامي در برابر فضاي جديد سياسي دست زد. با اين که هدف اش با گروه طالبان همسان بود و به صورت مشترک در برابر يک دشمن مي جنگيدند، اما هيچ گاه شاهد نزديکي اين دو جناح نبوده ايم و حتي گه گاهي زودوخوردها و نبردهاي خونين و پرتلفاتِ ميان شان رخ داده است.

حکمت يار در يکي از مصاحبه هاي ويديويي اش گفته بود که حزب اسلامي ريشه دارتر و با پيشينه تر از گروه طالبان است و اين حزب هيچ گاهِ تحت لواي طالبان در نخواهد آمد.

در گفت و گوها و آشتي سياسي نيز اين حزب همواره خودش را در حاشيه و انزوا حس کرده است. از اين رو هر بارِ که گروه طالبان به نداهاي صلح جويانة دولت کرزي پاسخ رد مي داد و حتي گاها پاسخ خونين و سرخ نيز مي داد، حزب اسلامي از اين فرصت استفاده کرده و چراغ سبزهاي را به حکومت نشان داده است. بدين معنا که اگر طالبان حاضر به گفت و گو و در نهايت آشتي سياسي نيستند، حزب اسلامي متمايل به گفت و گو و آشتي است.

اکنون که وضعيت حکايت گر تقابل و درگيري ها ميان گروه هاي داعش و طالبان است، ظاهرا حکمت يار خواسته از اين فرصت استفاده کرده و با جانب داري از داعش به عنوان نيروي جنگي نسبتا قدرتمند، دشمن ديرينه و قوي اش را زمين گير نمايد. اما اين که چقدر موفق مي شود و پي آمدهاي جانب داري و اعلام حمايت از گروه داعش براي حزب اسلامي چه خواهد بود؟ بحث است که در فرصت ديگري بايد بدان پرداخته شود.

3 . تحولات منطقه اي

در تحولات جديد منطقه اي تحليل مسلط و غالب اين است که جمهوري اسلامي ايران با درجه بندي گروه هاي تروريستي و تندرو، گروه داعش را در ردة نخست و گروه طالبان را در ردة دوم و نرم تر و منعطف تر يافته است. اين درجه بندي بدين معناست که تهديد داعش به مراتب جدي تر و خطرناک تر از تهديد طالبان براي ايران خواهد بود.

از اين رو، يکي از تحليل ها اين است که ايران جهت مقابله با داعش و دفع تهديدهاي آن گروه، روابط اش را با گروه طالبان بهبود بخشيده و حتي در صدد حمايت از آن است. طبق گزارش ها طالبان چند بار به صورت محرمانه و پنهاني به ايران سفر کرده و با نظاميان آن کشور در مورد آيندة افغانستان گفت و گو کرده اند. از اين رو، طبق اين محاسبه سياسي که قدرتمند شدن گروه طالبان بهتر از قدرتمند شدن گروه داعش خواهد بود، دست به تقويت و حمايت طالبان زده است.

به نظر مي رسد که اين بحث حزب اسلامي و شخص گلبدين حکمت يار را آزرده خاطر کرده و ايران را اسرائيل ديگري براي کشورهاي منطقه توصيف کرده است.

به هر صورت، جانب داري و حمايت حزب اسلامي از گروه داعش، در تضاد با سياست ها و رويکردهاي پيشين اين حزب است. اگر حکمت يار به علت نابود نشدن و هضم نشدن با طالبان يک جا نمي شد، اکنون حمايت از داعش مي تواند چنين نتيجه اي را در پي داشته باشد.