بر بنیادگزارش های نشر شده طی مراسمی ویژه بامیان به صورت رسمی به عنوان مرکز فرهنگی سازمان همکاری‌های منطقه‌یی جنوب آسیا (سارک) در سال ۲۰۱۵ برگزیده شد. در جشنواره‎ ای ‌که به همین منظور در جمعه گذشته در بامیان با حضور شماری از مقام‌های ارشد دولتی، اعضای شورای ملی و مسوولان سازمان سارک و نماینده ‌گان کشورهای عضو این سازمان برگزار گردیده بود پایتخت بودن فرهنگی بامیان اعلام گردید.

برخی از مقام ها در سخنرانی های خود به این مناسبت و در همین محفل پایتخت فرهنگی شدن بامیان را سرآغاز «تغییر سیمای بامیان» تلقی نمودند. قابل یاد آوری است که قرار بود این جشنواره در آغاز سال جاری میلادی در بامیان برگزار شود، اما به دلیل سردی هوا و آماده نبودن حکومت افغانستان، برگزاری آن به روز ۱۵ جوزا به تعویق افتاد. هم چنین باید گفت که در سال 1393 خورشیدی، نمایندگان اعضای سارک پس از بررسی فرهنگ، تمدن و آثار تاریخی ولایت بامیان، این ولایت را به عنوان نخستین پایتخت فرهنگی اتحادیه همکاری‌های منطقه‌ای کشورهای جنوب آسیا «سارک» اعلام کردند. در این اتحادیه، کشور‌های هند، پاکستان، بنگلادش، سریلانکا، نپال، مالدیو، بوتان و افغانستان عضویت دارند و کشورهای ایران، چین، موریس، جاپان، کوریای جنوبی، امریکا و اتحادیه اروپا، اعضای ناظر سارک محسوب می‌شوند. کارشناسان بدین باور هستند که انتخاب بامیان به عنوان نخستین پایتخت فرهنگی این اتحادیه و سازمان نشان از اهمیت تاریخی و فرهنگی بامیان برای شرق و قاره آسیا دارد.

برپایی جشنواره بامیان این انتظار را تقویت بخشیده است که نام‌گذاری بامیان به عنوان پایتخت فرهنگی کشورهای جنوب آسیا، آغازی گردد برای توجه به اقتصاد، صنعت، توریزم، آثار باستانی و در کل زدودن محرومیت از وضعیت جاری و تاسف‌انگیز این ولایت. حجم محرومیت‌ها در این ولایت بسیار وسیع و دامنه‌های مشکلات هم بسیار گسترده است. به گونه ای که می توان گفت وضعیت اجتماعی، اقتصادی و سیاسی بامیان هیچ نشانه از ولایت بودن را با خود همراه ندارد. در طول سالیان گذشته حکومت های جور و ستم همواره کوشیده بودند که این ولایت تاریخی و باستانی را از انظار جهانیان مخفی و پنهان نگهدارند. با این مهم ترین آثار های باستانی جهان در این ولایت قرار دارد، آثاری که از گذشته شکوهمند و درخشان حکایت دارد، اما متولیان رسمی هیچ علاقه ای به مراقبت و بازسازی آن آثار باستانی از خود نشان ندادند که بماند؛ بلکه کوشیدند با به انزوا ساختن بامیان زمینه تخریب و نابودی و سرانجام فراموشی باستانی بودن بامیان را در حافظه تاریخی فرهنگی و سیاسی و اجتماعی کشور و جهانیان فراهم گردانند. یکی از نویسندگان کشور در باب اهمیت تاریخ و فرهنگ بامیان چنین می نگارد: به این شهر در طول تاریخ جفاهای نا‎بخشودنی روا داشته شد.

ویرانه‎های شهر غلغه و پیکر فروریخته بودا‎ها، گویای غربت و محرومیت دیرپای این شهر تاریخی و تمدنی است. به هر روی، حالا که توجهات به این شهر غریب معطوف شده است، جا دارد که دغدغه‎ها و نگرانی‎های موجود در این باب بیان شود، تا شاهد تکرار تجربه تلخ شهر غزنی به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام در بامیان نباشیم. قرار است در سال ۲۰۱۵، شهر بامیان شاهد برگزاری برنامه‎های فرهنگی چون نمایشگاه‎ها، سیمینارها، برنامه‎های موسیقی و رقص‎های محلی کشور‎های جنوب آسیا، نمایشگاه‎های صنایع دستی و هنرها، فستیوال‎های ادبی، نمایشگاه‎های غذایی، نمایش سنن و رسوم کشورهای جنوب آسیا، فستیوال راه ابریشم، اسکی و شب بودا و برنامه‎های دیگر باشد. وی در ادامه نسبت به نگرانی های موجود درباره حفاظت از آثار باستانی کشور و نیز برنامه های مربوط به آن چنین می نگارد: این تجربه ناگوار یک بار دیگر در میزبانی از جشن جهانی نوروز‎ تکرار شد و مسئولان نتوانستند آنگونه که وعده داده بودند، عمل کنند، در حالی که جشن جهانی نوروز فرصت تاریخی و مهمی برای افغانستان بود که می‎توانست تاریخ و تمدن کهن این سرزمین را به جهانیان معرفی کند. اما به دلیل نا‎امنی‎های گسترده مجال بهره‎برداری از قصر پغمان فراهم نشد و همین‎طور زمینه مسافرت‎های هیأت‎ها به شهرهای مختلف افغانستان، به‎ویژه به شهرهای کهن و تاریخی مانند بامیان فراهم نشد، تا میراث ارزشمند تاریخی و تمدنی افغانستان بیشتر به جهانیان معرفی شود. مهمانان در فضای محدود قصر برای مدت کوتاه سر کردند و بعد به کشورهای‎شان برگشتند. اما حالا با همه نگرانی های موجود برپایی جشنواره فرهنگی بامیان این فرصت مساعد را فراهم آورده است تا بهترین استفاده به منظور توسعه ولایت بامیان صورت گیرد و استفاده از این فرصت، مدیران لایق و کارآزموده می‌خواهد؛ مدیرانی که انگیزه خدمت‌گذاری صادقانه برای مردم را داشته باشند.

به تعبیر دیگر توجه سارک به بامیان را می توان به فال نیک گرفت و آن را نقطه امیدی تلقی نمود که این بار مسئولان جدی‎تر از گذشته عمل کنند و از محرومیت‎های دیرپای بامیان ‎اندکی بکاهند و این جشنواره سرآغاز و بهانه ای گردد برای تحقق امیدهای که فراروی ساکنان بامیان و فرزندان محروم آن و همه مناطق محروم کشورقرار داد. . در حقیقت امر می توان گفت که اعلام بامیان به عنوان پایتخت فرهنگی کشورهای سارک آزمونی است برای دولت مردان افغانستان و زمینه ای جهت تحقق داعیه های بلند بالای شان.

دولت مردان افغانستان بایستی از این فرصت تاریخی استفاده بهینه و لازم را بنمایند و با جلب حمایت های کشورهای عضو سارک در امر بازسازی و محرومیت زدایی بامیان و تبدیل آن ولایت به یکی از مناطق گردشگری مهم کشور تمام همت خود را مبذول دارند. بدون شک در راستای اعمال چنین همتی کارشکنی و کاستی ها و ناهمواری های وجود خواهد داشت، اما نکته مهم در این است که عوامل و زمینه های همراهی و مساعد بیش از موانع وجود دارد؛ و این مسئله حجت را بر دولت مردان تمام نموده و راه هرگونه بهانه جویی را در غفلت و سهل انگاری مسدود می سازد. حال مردم محروم بامیان و تمام مردم افغانستان چشم انتظار این هستند که دولت مردان چگونه زمینه و بستر تحقق داعیه ها و وعده های داده شده را فراهم می سازند و چگونه درایت و ابتکار خود را برای بازسازی کشور و ترقی آن و رفاه جامعه و مردم عملی می گردانند. بدون شک خوش بختی دیگری که در این زمینه وجود دارد این است که مردم شریف بامیان با تمام توان و علاقه و هنر و خلاقیتی که دارند،