صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

پنجشنبه ۹ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

آیا بزرگ ترین افتخار نظام جدید با تهدید مواجه شده است؟

-

آیا بزرگ ترین افتخار نظام جدید با تهدید مواجه شده است؟

نظام و فضای جدید سیاسیِ شکل گرفته، علی رغم ارزش های راکه در همۀ عرصه ها مهم است، بازتاب داده است، به آزادی های فردی و اجتماعی نیز اهمیت به سزایی قایل شده است.

 هر شهروند کشور، می تواند افکار و عقاید اش را به گونه ای آزادانه از طریق وسایل ارتباطی با دیگران شریک سازد.پس، از این رهگذر، وسایل ارتباطی همگانی مانند رادیو، تلویزیون، روزنامه ها و هفته نامه ها، شبکه های انترنتی و کتاب، حق فعالیت آزانه و نشر و پخش را دارند.

 یک بحث در همۀ کشورها حتی در اندیشه لیبرالیستی مطرح است و آن این که آزادی های فردی نباید نقض کنندۀ آزادی های دیگران باشد. به عبارت دیگر، آزادی حدی ندارد به جز آزادی دیگران. البته در برخی جوامع، منافع ملی نیز به عنوان حدِّ آزادی ها مطرح می شود.

با تصویب قانون اساسی جمهوری اسلامی افغانستان در سال 1382 رسانه های همگانی خصوصی نیز به سرعت تاسیس شده و به فعالیت آغاز کردند.

 تلویزیون ها، رادیوها، روزنامه ها و هفته نامه ها و انجمن های مطالعاتی، یکی پی دیگر به فعالیت های آزادنۀ شان شروع کردند.

 پژوهش گران و نویسندگان بدون این که از حکومت مجوز بگیرند، در مورد مسایل مختلف تاریخی، البته با نگاه به آینده و نقد وضعیت موجود سیاسی، اقتصادی و اجتماعی نوشتند، نشر کردند و به دسترس دانش جویان و علاقمندان قرار دادند.

    با توجه به این بحث، بزرگ ترین افتخار دولت گذشتۀ به رهبری حامدکرزی این بوده است که با توجه به رویکرد قانون اساسی، از آزادی های عمومی به خصوص آزادی بیان حمایت همه جانبه کرده و تلاش شده که هیچ گونه محدودیت وضع نشود.

 رسانه های همگانی و روزنامه های مطرح که به بستر نقد حکومت و نخبگان قدرت بدل شده اند، تحت فشار نبوده اند و بدون این که ترس داشته باشند، فعالیت کرده اند.

نویسندگان و روزنامه نگاران و به صورت عموم اصحاب رسانه های کشورهای هم سایه که در فضای محدود و فشارهای سیاسی نعمت آزادی را درک کرده اند، نسبت به آزادی و فعالیت های آزادانۀ رسانه ها و نویسندگان در افغانستان حسرت می خوردند و مدام بر این نکته تاکید می کردند که اگر در افغانستان امنیت کامل نیست، فساد است، عدالت نیست، سطح زندگی مردم نازل است و سر انجام وضعیت به مراتب نامطلوب و غیر قابل پذیرش است، اما، یک فرصت بس مهم در اختیار است؛ آزادی بیان و فرصت نقد همه جانبۀ حکومت و نخبگان قدرت.

اکنون در دوران حکومت وحدت ملی، وزیر اطلاعات و فرهنگ، در آغازین روزهای کاری اش، چهار روزنامه را به عنوان روزنامه های خاطی شناسایی کرده و به گفتۀ خودش تجاوز کرده اند. شاید منظور وزیر فرهنگ، تجاوز به شخصیت افراد باشد.

 به هر صورت، کمسیون تخطی رسانه ها که تحت ریاست جناب وزیر، فعالیت می کند، مدیران روزنامه های هشت صبح، جامعۀ باز، ماندگار و اطلاعات روز را فراخوانده است.برخی از فعالین رسانه ای و همچنین مدیران روزنامه های نام برده شده، بر اساس قانون نافذ رسانه های همگانی، فعالیت کمسیون تخطی رسانه ها را غیر قانونی خوانده و از حضور در آن جا خود داری کرده اند.

   تنها بحث روزنامه و هفته نامه نیست. بحث کتب پژوهشی و انتشارات نیز است. قرار بود که نمایشگاه کتابِ در تهران برگزار شود، اما ده ها کتاب از جمله کتاب «خرد آواره» به قلم علی امیری استاد دانشگاه/پوهنتون خصوصی ابن سینا فرصت عرضه نیافته و ممنوع الخروج اعلام شده است.

   علی امیری در واکنش به این اقدام مطلب نوشته بود که از بابت آن مطلب نیز همراه مدیران روزنامه فراخوانده شده بود.

نمی خواهیم جانب داری کنیم. بایستی با دید بی طرفانه نگریست. آیا به راستی نوشته های چهار روزنامه، تجاوز محسوب شده که وزارت اطلاعات و فرهنگ اقدام به هشدار و احضار گرفته است؟ و آیا علت ممنوع الخروج کردن کتاب ها به خصوص کتاب خرد آواره چیست؟

این سوال های هستند که من نمی خواهم، پاسخ دهم. باید وزارت اطلاعات و فرهنگ به صورت مشرح و مفصل از طریق رسانه های همگانی به اصحاب رسانه و نویسندگان به صورت خاص و به افکار عمومی به صورت عام، توضیح دهد.   نکتۀ دیگری که همه را نگران کرده، اقدام وزارت اطلاعات و فرهنگ در زمان مشخص است. نامه های احضاریه به روزنامه ها در روز گرامی داشت از آزادی بیان و مطبوعات ارسال شده و جناب وزیر هم اندکِ این بحث را در همان روز بیان کرده است.

با توجه به این وضعیت، این نگارش طرح دو نکته را مناسب می بیند:

نکته نخست: وزارت اطلاعات و فرهنگ، برخورد سلیقه ای را روی دست نگیرد.

 نباید به علت این که مقام های وزارت از محتوای فلان کتاب خوش شان نمی آید، آن را ممنوع الخروج اعلام کرده و دست به سانسور بزنند. نباید به علت این که مقام های وزارت از فلان مقالۀ ژورنالیستکی و طنز خوش شان نمی آید، فعالیت های برخی روزنامه ها و هفته نامه ها را به چالش کشند. بلکه هر اقدام که صورت می گیرد، باید مستدل بوده و علت امر به صورت مشرح و مفصل با رسانه ها و افکار عمومی شریک ساخته شده و قناعت حاصل گردد.

 به هیچ وجه نباید بوی رفتارهای سلیقه ای و استبداد گونه، به مشام رسد. قانون اساسی آزادی بیان را به رسمیت شناخته و حکومت گذشته نیز با کمال افتخار از آن پاسداری کرده است.

 گرچند چالش های چندی در برابر خبرنگاران و رسانه ها سبز می کرد، اما رهبری دولت، مصمم به حمایت از آزادی بیان و رسانه های عمومی بود. حامدکرزی بارها به رسانه ها می گفت که «هزار عیب دارم و یک عیب دیگر را هم برجسته کنید که شود هزار ویک عیب».

بنابراین، هر اقدام که صورت می گیرد باید جنبۀ منطقی داشته و برخورد سلیقه ای و فردی به هیچ وجه مطرح نباشد.

نکتۀ دوم: نهادهای مهم حاکمیت؛ ریاست جمهوری، ریاست اجرایی، شورای وزیران یا به تعبیر قانون اساسی «حکومت» پارلمان و نهادهای قضایی، مسوولیت دارند که از تمام ارزش های مندرج قانون اساسی از جمله آزادی بیان و مطبوعات حراست نمایند.

   از این رو، از اقدام داکتر عبدالله رییس اجرایی در نشست شورای وزیران مبنی بر وضاحت خواستن از وزیر اطلاعات و فرهنگ را می توان به عنوان یک گام مثبت یاد کرده و باید تاکید کرد که سایر نهادهای حاکمیت نیز همین کار را کنند.

این مسئله باید از طرف همه جدی تلقی شود. چه از طرف نهادهای حاکمیت و چه از طرف افکار عمومی و اصحاب رسانه. اگر اقدام وزارت اطلاعات و فرهنگ مناسب و درست ثابت شود که خوب و گرنه به سنت ناپسند تبدیل شده و زنگ خطر برای آزادی بیان خواهد بود.

به هر حال، می شود این گونه نتیجه گیری کرد که اگر اکنون آزادی بیان به عنوان بزرگ ترین افتخار نظام جدید با تهدید مواجه نشده است، در صورت بی تفاوتی و جدی تلقی نکردن اتفاقات و روی دادهای امروزین، ممکن است در آینده تهدیدهای کلان سر راهش به عنوان علف های هرزه سبز کند که آن گاه برچیدن آن ها دشوار خواهد بود.

دیدگاه شما