از زمان نشستن محمد اشرف غنی بر کرسی ریاست جمهوری، تلاش های در راستای اعتماد سازی میان دو کشور افغانستان و پاکستان انجام شده است. رئیس جمهور با هیئت عالی رتبه به پاکستان سفر نمود. چندین مقام پاکستانی به کابل آمد. این رفت و آمد های نخبگان دو کشور اعتماد نسبی میان دو کشور به وجود آورده است. محمد اشرف غنی، رئیس جمهوری تا این جای کار موفق ظاهر شده است. زیرا، وزیر داخله پاکستان، از روابط نیک و حسنه افغانستان و پاکستان سخن از معجزه در مبارزه با تروریسم زده است. راحیل شریف، ارتش ستاد ارتش زمینی پاکستان سخن از آمادگی برخی گروه های تندرو در گفتگوی مستقیم و رو در رو با دولت افغانستان زده است. در تازه ترین مورد، هیئت از گروه طالبان وارد اسلام آباد شده است. همه این ها، نتیجه کار و  اعتماد سازی محمد اشرف غنی، رئیس جمهوری است. با وجود این اقدامات، رئیس جمهوری مخالفین نیز دارد. به صورت مشخص، حلقات دور و بر حامد کرزی، رئیس جمهور سابق افغانستان از جمله مخالفین جدی روابط با پاکستان است. باور نگارنده بر این است که مخالفین چشم از واقعیت ها بسته است. واقعیت های که زمینه گفتگو را به صورت جدی فراهم کرده است. اگر از این فرصت نتوانیم استفاده ببریم، امکان دست یابی به صلح در هیچ زمانی ممکن نخواهد نشد.

پاکستان یکی از کشور های همسایه ماست. این یک واقعیت عینی و غیر قابل تغییر است. ما چه بخواهیم و چه نخواهیم پاکستان همسایه ماست. ما با این کشور همسایه، بیشترین داد و ستد تجاری و اقتصادی داریم. عناصر فرهنگی مشترک داریم. همسایگی این دو کشور باعث می شود که هر دو از دگرگونی ها و تغییرات همدیگر متاثر شود. به عنوان مثال؛ رشد اقتصادی در پاکستان منجر به بهبود وضعیت اقتصادی در افغانستان می شود و یا بهبود وضع امنیتی تاثیری بر روند سرمایه گذاری در پاکستان خواهد داشت. همه این ها، ناشی از یک واقعیت عینی و ملموس است و آن همسایه بودن این دو کشور است. هیچ کس قادر به تغییر همسایگی این دو کشور نیست. با توجه به این فاکت غیر قابل تغییر و با توجه به تجربه تاریخی(جدال تاریخی ما نتیجه مثبت در پی نداشته است) نشان داده است که جدال و منازعه میان این دو کشور سودی برای هیچ از دو کشور ندارد. نه افغانستان از جدال سود می برد و نه پاکستان. تجربه تاریخی بیانگر آن است که جدال میان این دو کشور و روابط خصمانه منجر به بدتر شدن وضعیت امنیتی،‌ اقتصادی و اجتماعی در دو کشور گردیده است.

شاید بتوان گفت که سال های آزگاری را که افغانستان و پاکستان با روابط خصمانه پشت سر گذاشته است سال های بوده است که فرصت ها سوخته است. در هر دو کشور، چشم ها به واقعیت دوخته است و ولی واقعیت های عینی و تاثیر گذار بر زندگی شهروندان دو کشور را ندیده است.

ما بعد از سال 2001 وارد فاز جدید و دوره جدید تاریخی شده ایم. ما به عنوان یک کشور منزوی مورد توجه جامعه جهانی قرار گرفته ایم. از وضعیت خفقان آور طالبان با همکاری جامعه جهانی عبور نمودیم. نظام دموکراتیک به وجود آوردیم. با این حال، نتوانستم دموکراسی را نهادینه نمایم. دموکراسی با دشمنان سر سخت روبرو بود. اکنون نیز، دموکراسی با همان دشمن روبرو است. اما برای نهادینه سازی دموکراسی نیازمند آنیم تا دشمنان دموکراسی درون نظام جای فراهم نمایم. تا آن ها نیز در سایه دموکراسی بتواند زندگی آرام داشته باشد. این مهم تنها از طریق همکاری های پاکستان و فشار این کشور بر گروه های تندرو ممکن و عملی است. با توجه به ضرورت وجود دموکراسی در افغانستان و با توجه تجربه بیش از سیزده سال گذشته، ما نیازمند آنیم تا روابط خود را با پاکستان خوب نمایم و از این طریق به صلح دست یابیم.

مسئله مهم این است که ما گزینه بدیل نداریم. ما در حقیقفت دو انتخاب داریم. انتخاب اول ما رفتن راه دراز منازعه و جدال است. گزینه دیگر بهبود روابط و وارد شدن به دنیایی است که ما تجربه نکرده ایم. ما راه اولی را حد اقل از زمان تاسیس پاکستان تا اکنون رفته ایم. اما راه دوم را تجربه نکرده ایم. در کدام دوره تاریخی حاکمان تلاش نموده است تا روابط خود را با پاکستان بهبود بخشد. تاریخ گواه و شاهد هیچ تلاش به منظور بهبود روابط میان دو کشور نیست. برای همین، ما غیر گزینه که اکنون، محمد اشرف غنی روی دست گرفته است، گزینه بدیل دیگری که عقلانی باشد، نداریم. بنابراین، باید به واقعیت ها تن در داد و متناسب با واقعیت ها وارد عمل شد.

یکسری مسائل در پاکستان نیز باعث شده است که آن ها به دنبال بهبود روابط با افغانستان و برچیدن گروه های تندرو از پاکستان و افغانستان باشد. حمله بر مدرسه ای در پشاور پاکستان شوکه بزرگ بر نخبگان سیاسی و نظامی پاکستان وارد کرد. این رویداد باعث شد که پاکستان نسبت به وجود گروه های تندرو و تمویل و استفاده آن ها در راستای دست یابی به منافع خود بازنگری نماید. از آن زمان به بعد، پاکستان نموده است تا گروه های تندرو را تحت فشار قرار دهد تا وارد پروسه صلح شود. تلاش های مشترک نیز صورت گرفته است تا رهبران گروه های تند رو در خاک دو کشور دستگیر گردد.

در کنار این مسئله، پاکستان با تغییر اساسی در سیاست خود مواجه است. با عملیاتی شدن بندر گوادر به احتمال زیاد، پاکستان سیاست اقتصادی را در پیش خواهد گرفت. همکاری با گروه های تندرو، ایجاد ناامنی در منطقه هیچ همخوانی با سیاست های اقتصادی ندارد. زیرا، گروه های تندرو به همان اندازه که برای کشور های دیگر آسیب پذیر و ویرانگر است برای پاکستان نیز ویرانگر می باشد. نخبگان پاکستان با درک این مسئله در صدد آن است تا در آینده با آوردن ثبات در منطقه سیاست های اقتصادی خود را بدون مزاحمت های امنیتی دنبال نماید.

از آنجایی که بندر گوادر در ایالت بلوچستان موقعیت دارد، امکان عملیاتی شدن آن بدون مبارزه جدی با تروریسم ممکن و عملی نیست. همین واقعیت ها باعث شده است که پاکستان افغانستان را در گفتگو های صلح کمک نماید. این مسائل و واقعیت ها باید چشم مخالفین روابط نیک افغانستان و پاکستان را روشن نماید.

در حال، مخالفین باید این نکته را به خاطر داشته باشد که در بیش از یک دهه فرصت های را در اختیار داشتن تا روابط خود را با پاکستان بهبود بخشد ولی قادر به انجام این کار نبودند و فرصت های را از دست دادند. اکنون که تیم جدید روی کار آمده است، بگذارد که این تیم تجربه متفاوت در راه دست یابی به صلح بیازماید. حد اقل این تجربه جدید و بدیع است. افغانستان و پاکستان تا هنوز تجربه همکاری نزدیک را نداشته است. گذشت زمان معلوم خواهد کرد که این تجربه پاسخگو خواهد بود یا خیر.