شش نفر از دانشجویان نظامی کشور، جهت آموزش های نظامی بهتر، به پاکستان فرستاده شده اند. قرار است این افراد، در آموزشگاه نظامیِ در شهر «ایبت آباد پاکستان» آموزش ببینند. پاکستان علی رغم دشواری ها و چالش های مهم در عرصه های اقتصادی و سیاست داخلی، دارای ارتش قدرتمند شده است.

این امر، خوش بینی ها و نگرانی های را در پی داشته است. به عبارت دیگر، موافقان و مخالفانی پیدا کرده است. هر طیف، دلایل خودشان را مطرح می کنند. این نگارش، پس از طرح خوش بینی ها و نگرانی ها، اندک تاملی خواهد کرد.

1 . موافقان

برخی ها از فرستادن دانشجویان نظامی کشور به پاکستان، خوش بین بوده و راضی به نظر می رسند. اما به نظر می رسد که این طیف را بیشتر سیاست مداران نزدیک به ارگ و نظامیان موظف در نهادهای نظامی و امنیتی شکل می دهند. سرپرست وزارت دفاع ملی، اعزام دانشجویان نظامی را زمینه و بستری جهت آغاز و تعمیق همکاری های مشترک نظامی و سیاسی میان دو کشور، عنوان کرد.

بدون تردید، ارگ اعزام دانشجویان نظامی را به پاکستان تعهد کرده است. آقای غنی پس از چین سفر سیاسی به اسلام آباد داشت و با سیاسیون و نظامیان آن کشور، دیدارها و مذاکرات طولانی داشت. آن گاه این بحث رسانه ای شده که پاکستان چنین درخواستی را مطرح کرده است، اما، از نظر ریاست جمهوری کابل خبری نبوده و همه چیز مبهم ماند.

آقای غنی سیاست و رویکرد روابط سرد با دهلی نو و روابط گرم و همکاری های عمیق با اسلام آباد را در پیش گرفته است. پس ایشان بدین باور بوده و این جمع بندی رسیده است که نزدیک شدن به اسلام آباد و در نظر گرفتن نقطه نظرات آن کشور، افغانستان را به دروازه های صلح و امنیت هدایت می کند.

از این نظر، اعزام دانشجویان نظامی به پاکستان و بسا همکاری های دیگر، باعث می شود که پاکستان ارادة نیرومند جهت مهار و نابودی شبکه ها و حلقه های تروریستی بیابد و نیز در عرصة سیاسی؛ تلاش جهت کشانیدن طالبان افغانستانی به میزهای گفت و گوی سیاسی، همکاری کند.

2 . مخالفان

اما برخی ها از فرستادن دانشجویان نظامی کشور به پاکستان، ناراض اند. این طیف را افراد و حلقه های سیاسی همسو با آقای کرزی رییس جمهور قبلی و برخی از نظامیان بیرون از نهادهای نظامی و امنیتی شکل می دهند. استدلال این طیف عمدتا بر تئوری توطئه و یا رقابت استراتژیک پاکستان و هند استوار است. هند و پاکستان در رقابت سیاسی و حتی شاید کاربرد عبارت رقابت نادرست باشد، خصومت سیاسی به سر می برند. دو کشور، تلاش می کنند شرکای سیاسی در منطقه یابند و ساحة نفوذ خود را افزایش و گسترش و ساحة نفوذ رقیب و یا خصم را کاهش دهند.

از این زاویه، افغانستان یکی از کشورهای محور منازعه نفوذ گذاری و سد نفوذ میان دو کشور است. هند در تلاش گسترش و افزایش نفوذ همه جانبه در کشور و پاکستان در پی ایجاد سد در برابر نفوذ این کشور. پاکستان در صدد افزایش نفوذ و هند در صدد پیشگیری از نفوذ این کشور.

بنابراین، پاکستان همواره تلاش کرده است در رده های مختلف سیستم سیاسی افغانستان نفوذ کند. در نهادهای سیاسی، نظامی، اقتصادی و فرهنگی به خصوص در نهادهای نظامی. از این رهگذر، می تواند از همکاری های سیاسی و نظامی میان افغانستان و هند پیشگیری کند و از این امر مطمئن شود که هند از ناحیة افغانستان تهدید را متوجه اش نخواهد کرد.

به هر صورت، با نفوذ در رده های مختلف سیستم سیاسی، هر آن چه را که اراده کند، قادر به عملی کردن اش خواهد شد.

به باور طیف مخالف اعزام دانشجویان نظامی کشور به پاکستان، این امر زمینه را برای نفوذگذاری پاکستان به کشور فراهم کند. حکومت پاکستان قبلا بارها بحث آموزش نظامی دانشجویان نظامی افغانستان را در پاکستان مطرح کرده بود، اما حکومت به رهبری جناب کرزی با آن موافقت نکرده بود.

پس آموزش نظامی دانشجویان نظامی کشور به پاکستان، به امر نفوذگذاری آن کشور کمک جدی می کند. از یک سو، روابط کشور با کشورهای منطقه ای تنش آلود شده و محدودة سیاسی برای اش هرچه تنگ تر خواهد شد و از سوی دیگر، استقلال سیاسی کشور را تهدید می کند.

نتیجه گیری

بدون تردید که همکاری نظامی با پاکستان؛ آموزش نظامیان افغانستان در پاکستان و شروع همکاری های نظامی و امنیتی میان دو کشور، روی امنیت به صورت جدی مؤثر واقع خواهد شد. زیرا پاکستان شبکه ها و حلقه های تروریستی را تحت فشار قرار خواهد داد. تندروان که امنیت پاکستان را تهدید می کنند نابود و سرکوب می شوند و گروه های که امنیت افغانستان را تهدید می کنند نیز تقویت و حمایت نخواهند شد.

اما به نظر می رسد که صلح و امنیت نسبیِ تامین شده مقطعی و از سوی دیگر روابط منطقه ای کشور را با سایر دولت های منطقه تنش آلود خواهد کرد که با توجه به نیازمندی کشور به سرمایه گذاری در عرصه های مختلف بازسازی و نوسازی، پی آمدهای زیانبار خواهد داشت.

از آن جای که رقابت استراتژیک و نظامی پاکستان و هند همواره ادامه داشته و از این پس نیز تداوم خواهد داشت، خواسته های اسلام آباد از کابل پایانی ندارد. ممکن است هر از گاهی و با توجه به هر تحول سیاسی که در منطقه پدید می آید، فشارهای سیاسی آن کشور بر کابل افزایش یابد. اگر مرتب به نقطه نظرها و خواسته های آن کشور، توجه شود، در آن صورت، از استقلالیت کشور چیزی باقی نمی ماند و اما اگر توجه نشود، بازهم همان بازی و همان نا امنی پدید خواهد آمد. از تمامی ابزارهای ممکن سودجسته خواهد شد، تا بازهم کابل را به همکاری وادار کند.

و نزدیک شدن به اسلام آباد و سرد کردن روابط سیاسی با دهلی نو، اقتصاد کشور را آسیب خواهد زد. افغانستان با هند موافقت نامة استراتژیک امضاء کرده است. به همکاری های سیاسی و اقتصادی گسترده متعهد شده و هند نیز به کمک های مالی و سرمایه گذاری در روند بازسازی و نوسازی کشور متعهد شده است. پس، رویکرد که در پیش گرفته شده است، یقینا همکاری های سیاسی افغانستان و هند و کمک ها و همکاری های اقتصادی دو کشور را متأثر خواهد کرد.