صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

جمعه ۱۰ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

سفرهیات طالبان به چین و مسئولیت های دولت در روند صلح

-

سفرهیات طالبان به چین و مسئولیت های دولت در روند صلح

سفر هیات اعزامی گروهِ طالبان به چین که ابتداء از سویِ رسانه های پاکستانی افشا گردید، از چند جهت قابل بحث است. اول، با درنظرداشت این که چین به عنوان کشور همسایه افغانستان که دارای قدرت قوی اقتصادی بوده و بالای کشورهای منطقه تاثیرگذار است، این سفر هیات طالبان که پایگاه رهبری آن در پاکستان موقعیت دارد یک گامِ مثبت به نفع صلح و ثبات در افغانستان قلمداد می گردد. اگرچه در این سفر طالبان به تنهایی به چین سفر کرده اند و به تنهایی با مقامات چینایی گفتگو کرده اند ولی در عین حال نمی توان گفت که نقش پاکستان بر روح مذاکرات کاملاً نادیده گرفته شده است. به رغم این که چین با داشتن سیاست معتدل و بی طرفانه در زمان حکومت این گروه نیز با رهبری آن روابطی بدی نداشته است، اما این تصور که طالبان به اساس روابط شخصی به این کشور سفرکرده است واقع بینانه نخواهد بود. زیرا که در قدم نخست چین یکی از کشورهای بزرگ جهان است که مخالف هراس افگنی و افراط گرایی است و ثانیا، روابط شخصی بین این کشور و طالبان درحدی نیست که بر اساس آن بتواند بالای رهبری گروه تاثیر بگذارد و آنان را وادار به پذیرش صلح کند. از لحاظ روابط شخصی، کشور های چون عربستان، قطر و ترکیه در مراحل بالاتری قرار دارند. به خصوص عربستان سعودی باتوجه به امکانات گسترده مالی و جایگاه مذهبیِ که دارد بیشتر می تواند بالای خط مش و تصامیم این گروه تاثیر گذار باشد. اما مساله تنها به این موضوعات خلاصه نمی شود، مساله صلح با طالبان به علاوه جنبه های ایدولوژیک آن، که آن هم به نحوی خاصی سازمان دهی می شود به طور غالب سیاسی است.

از نگاه سیاسی، طالبان فعلا در موقعیتی قرار دارند که به خاطر آن نمی توانند به تنهایی تصمیم بگیرند. آن موقعیت، موقعیتِ است که در آن، از طالبان به منظور یک سری اهداف منطقه ی استفاده می گردد. اگر طالبان، آزادانه می توانستند تصمیم بگیرند شاید روند صلح در کشور این قدر باکندی و چالش مواجه نمی شد. درگذشته هم ثابت شده است که هرگاه برنامه مذاکره با این گروه به جایی رسیده است، دست های پیدا و پنهانِ به نحوی از به ثمر رسیدن مذاکرات جلوگیری کرده است.

بنا براین، بحث صلح درکشور بدون همکاری های منطقوی امکان پذیر نخواهود بود، و حالا هم روند گفتگو با این گروه در صورتی به یک نتیجه ی درست می رسد که کشورهای تاثیرگذار منطقه وارد عمل شوند. در این حال، چین هم برای انجام یک نقش منطقوی که طرف آن بیشتر پاکستان است دست به کار شده است.

به همین اساس، اینکه، این کشور بزرگ آسیایی در پاسخ به درخواست محمد اشرف غنی رئیس جمهوری مبنی  بر کمک با افغانستان در پروسه صلح، خواسته است با طالبان صحبت کند و نظریات آنان را در رابطه به روند صلح بشنود، به عنوان یک حرکت منطقوی قابل توجه است. به ویژه این که، این کشور، روابطی خوبی با پاکستان دارد و می تواند مقام های پاکستانی را وادار کند که افغانستان را در روند صلح با طالبان یاری رساند.

مورد دومِ که در این خصوص قابل درنگ است، نقش و حضور دولت افغانستان در تمامی گفتگوها با مخالفین مسلح است که می تواند در چگونگی مذاکرات تاثیرگذار باشد. برنامه ی صلحِ که فعلا دولت افغانستان پیش می برد و بر اساس آن از کشورهای منطقه نیز خواهان یاری و کمک شده است، یک برنامه ملی است که در جرگه مشورتی صلح با اکثریت قاطع آرای مردم مورد فیصله قرار گرفته است. طبق این برنامه و توافقات که بین افغانستان و کشورهای جهان صورت گرفته است، روند صلح باید تحت رهبری خود افغان ها باشد.

لذا، خوب است که هرجا مذاکره ی صورت می گیرد و یا هرگونه بحثی که در این رابطه صورت می گیرد باید از دید دولت افغانستان دور نباشد. البته به خاطر این امر کشورهای دیگر را نمی توان مسئول دانست، مقام های افغان باید در این رابطه، خود فعالانه دست به کار شوند و نسبت به یکایک حرکت ها و گفتگو های صلح مواضع روشن و درست داشته باشند. برای مردم این قابل قبول نیست که شورای عالی صلح بگوید: «ما درجریان رسمی سفر هیات طالبان به چین قرار نداریم». اگر این حرف شورای عالی صلح درست باشد و مقام های این شورا واقعاً از سفر طالبان به چین و محتوای گفتگوهای آنان با مقام های چینی با خبر نباشند، پس این شورا برای چه است. مسئولیت وظیفوی و ملی مقام های دولتی ایجاب می کند که به تمام گپ هاو سخن های ملی، منطقوی و جهانیِ صلح افغانستان واقف بوده و نسبت به تمامی حرکت ها دیدگاه روشن و واضح داشته باشند.

باتوجه به شرایط جهانی و منطقویِ که کشورهای منطقه و جهان را در روند صلح افغانستان علاقه مند ساخته است و نیز تلاش های که رئیس جمهور غنی در این راستا روی دست گرفته است، از این به بعد ایجاب می کند که مقام های مسئول در پروسه صلح، مرحله به مرحله و جلسه به جلسه روند گفتگوها با مخالفین مسلح را بداند و گزارش آن ها را با تفکیک و تحلیل این که کدام جلسه مفید بوده است و کدام جلسه مفید نبوده است با مردم شریک بسازند. در غیر آن بحث رهبری صلح به دست افغان ها در حد یک شعار باقی مانده و جایگاهِ گردانندگان آن در افکار عمومی تضعیف خواهد شد.

به همین ترتیب، مورد دیگری که در رابطه به روند گفتگوهای صلح با طالبان مهم است، موضوع مردمی سازی گفتگوهای صلح و گزارش دهی به مردم است که می تواند در شفافیت و سلامت گفتگوها بسیار سازنده باشد.

تاکنون در نزد مردم یک نتیجه روشن از روند صلح وجود ندارد. باوجود تلاش های دولت برای بازگرداندن مخالفین مسلح به پروسه صلح و زندگی صلح آمیز، اما نا امنی و جنگ در مناطق مختلف کشور هم چنان وجود داشته و همه روزه از اقشار مختلف جامعه افغانی قربانی می گیرد. بدین لحاظ، این که آینده ی پروسه صلح با مخالفین مسلح دولت به کجا می رسد برای مردم مهم است. به رغم این که اکنون سیزده سال از برچیده شدن نظام سیاه و خشونت بار طالبان در کشور می گذرد اما شهروندان هنوزهم خاطرات تلخ و غمبار آن زمان را فراموش نکرده اند. باتوجه بر این که هنوزهم تغییراتی لازمی در اندیشه و تفکر رهبران این گروه نسبت به زنان و جامعه به وجود نیامده است و حالا هم این گروه در مناطق تحت تسلط خود شرایط سختی را بر مردم اعمال می کند، برای شهروندان افغانستان این مهم است که به وضاحت کامل در جریان گفتگوهای صلح قرار گیرند.

قانون اساسی، حقوق بشر و در مجموع دست آوردهای بزرگ سیاسی و اجتماعی که در طول سیزده سال به وجود آمده است برای مردم افغانستان مهم است، مردم نمی خواهند که دست مایه زحمات شان که با قربانی دادن تعداد بی شماری از جوانان کشور در صفوف نیروهای امنیتی و متحمل شدن مشکلات ناشی از تهدیدهای مخالفین حاصل شده است از بین برود.

از سوی دیگر، هرقدر برنامه صلح روشن و در هماهنگی با مردم باشد به همان اندازه پایه های ثبات و آرامی در کشور محکمتر خواهد شد. چون مردم افغانستان آب دیده ی تحولات هستند و نفع و ضررشان را به خوبی می دانند. وقتی مسئولین در این روند ملی گزارشات را با مردم شریک سازند، مطمئناً که مردم در راستای منافع ملی گام خواهند برداشت، همان طوری که تاحالا دولت را در امر ثبات و سازندگی یاری رسانده اند. باید گفت که در آینده نیز همین مردم در امر گفتگو با مخالفین برای دولت یک چتر بزرگ حمایتی خواهد بود.

دیدگاه شما