صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

جمعه ۱۰ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

پایان و آغاز ماموریت؛ خوش بینی ها و نگرانی ها

-

پایان و آغاز ماموریت؛ خوش بینی ها و نگرانی ها

نیروهای نظامی خارجی سیزده سال در افغانستان رزمیدند. بدون تردید که در میدان های نبرد، قربانی های انسانی هم داشتند. نیروهای نظامی افغانستان را آموزش دادند و هزینه های هنگفتی را هزینه کردند و خواهند کرد. آمریکا به عنوان رهبر ائتلاف جهانی مبارزه در برابر تروریزم، بیشترین هزینه را کرده و بیشترین سرباز را داشت. کشورهای که عضویت پیمان اتلانتیک شمالی ناتو را دارند و حتی کشورهای که عضویت این نهاد را ندارند نیز، سربازان را به افغانستان فرستاده بودند.

اما سر انجام روز یک شنبه هفته جاری، ماموریت رزمی نیروهای خارجی به صورت رسمی پایان یافت. اکثریت کشورها نیروهای نظامی شان را خارج کردند و برخی از آن ها به منظور آموزش دهی نیروهای نظامی افغانستان شمار اندک از نیروهای شان را نگهداشته اند. از روز یک شنبه به بعد، نیروهای نظامی افغانستان به صورت رسمی و به تنهایی مسوولیت های نظامی و امنیتی کشور را به عهده گرفته اند. از این رهگذر، به تنهایی در برابر نیروهای تروریستی خواهند رزمید.

گرچند، تروریستان و به صورت مشخص شبکه القاعده و گروه طالبان، هنوز پس از سیزده سال جنگ، نفس می کشند و چالش می آفرینند، اما آمریکا پایان ماموریت رزمی نیروهای خارجی و آغاز ماموریت رسمی نیروهای افغانستان را به معنای پایان یک جنگ طولانی می پندارد. باراک اوباما در فرصت های فراهم شده، سخن های متفاوت اما در هر صورت، همسویی را بیان کرده است. گاهی به تبدیل نشدن افغانستان به عنوان منبع تهدید تاکید کرده است و گاهی هم بر خطرناک بودن اش اذعان کرده است.

به هر حال، همکاران و همقطاران خارجی، جنگ افغانستان را پایان یافته می دانند. نیروهای نظامی خارجی از این پس در میدان های نبرد حضور نداشته و این نیروهای نظامی افغانستان هستند که به تنهایی مسوولیت پیش برد نبردها و تامین امنیت را دارند. از این نظر، می شود گفت که ماموریت نظامی نیروهای خارجی پایان یافت و ماموریت نظامی نیروهای افغانستان آغاز شده است.

حالا نیروهای ارتش ملی افغانستان به تنهایی در جنگ ها حاضر می شوند. پیش از این در نبردهای کلان، نیروهای خارجی نیز به کمک آن ها می شتافت. به ویژه هنگام که جنگ و مهار دشمن نیازمند قدرت هوایی بود، نیروهای خارجی دشمن را از هوا هدف می گرفت. اما حالا دیگر، از حمایت هوایی خبری نیست و نیروهای خارجی فقط از خود شان دفاع خواهند کرد و بس.

اکر با نگاه بی طرفانه و به دور از دنیای احساسات و به اصطلاح غیرت افغانی بنگریم، در دست گرفتن کامل مسوولیت های نظامی و امنیتی توسط نیروهای داخلی هم مایة خوش بینی و هم مایة نگرانی هاست.

1 . خوش بینی ها

در فرهنگ سیاسی افغانستان نوع خارجی ستیزی شدید وجود دارد. خارجی ستیزی شاید در همة جامعه های انسانی و در میان شهروندان دولت ـ  ملت ها وجود داشته باشد، اما در میان شهروندان دولت افغانستان غلیظ تر است.

تاریخ سیاسی افغانستان حکایت گر خیزش های کلان انسان های این مرزوبوم در برابر خارجی هاست. هر بار که قدرت های جهانی به ویژه بریتانیای کبیر، آهنگ اشغال کرده است، با پاسخ قاطع مردم مواجه شده و ناگزیر شده است که نیروهای اش را بدر کند. مردم نیروهای خارجی را در حال تحمل نکرده و در برابر شان می ایستادند، که پس از اخراج آن نیروها، استبداد سیاسی داخلی را به راحتی تحمل می کردند. البته این ویژگی به عنوان یکی از نقطه های ضعف فرهنگ سیاسی افغانستانی هاست.

نیروهای شوروی را تحمل نکردند. البته دین ستیزی حکومت کمونیستی بستر مناسب برای خیزش های اجتماعی را فراهم کرد، اما حتی برخی انسان ها که بر مبنای دین رفتار نمی کردند نیز، در برابر حکومت و نیروهای خارجی شوریدند.

و حالا در طول سیزده سال، نیروهای نظامی خارجی تحمل شد. نا به سامانی های سیاسی متاثر از عدم تفاهم میان حلقه های جهادی و فشار شدید که امارت طالبانی اعمال نمود، مردم را وادار به پرهیز از جنگ و تحمل نیروهای خارجی کرد. از سوی دیگر، طرح برنامة انتقال مسوولیت های نظامی و امنیتی از نیروهای خارجی به نیروهای داخلی، این باور را ایجاد کرد که سر انجام نیروهای خارجی کشور را ترک می کنند.

حالا که نیروهای خارجی خارج شده اند و نیروهای داخلی به پیمانة از توانمندی دست یافته اند که می توانند به تنهایی و بدون کمک های نیروهای خارجی، در برابر تهدید کنندگان برزمند و امنیت را تامین کنند، مایة خوش بختی و خوش حالی است. گفت و گوهای میدانی که برخی از رسانه های تصویری با مردم انجام داده و پخش کردند، حکایت گر این بود که از این که نیروهای نظامی داخلی و خودی به تنهایی مسوولیت های نظامی ـ امنیتی را به عهده گرفته و به این توانمندی رسیده اند، مردم خوش حال هستند و بر خود می بالند.

از جهت دیگر، بر عهده گرفتن کامل مسوولیت ها توسط نیروهای داخلی، دو کارکرد مهم دیگر را خواهد داشت. از یک سو، آن های را که گروه طالبان به علت حضور نیروهای خارجی در کشور و وجوب جهاد به سنگرهای جنگ کشیده بودند، از سنگرهای جنگ پایین کشیده و صف طالبان را ضعیف می کند و از سوی دیگر، دولت های منطقه ای که به علل مختلف، حضور نیروهای خارجی را در افغانستان تهدید در برابر خود تلقی می کنند، ذهن شان را آرام خواهد کرد.

به هر حال از یک نظر، پایان ماموریت رزمی نیروهای خارجی و آغاز کامل مسوولیت های نیروهای خودی، مایة خوش بختی و خوش حالی برای افغانستانی هاست و می تواند تاثیرهای را روی وضعیت و رویکردهای کشورهای منطقه ای نیز بگذارد.

2 . نگرانی ها

اما در کنار خوش بینی ها، از نگرانی های احتمالی نیز نمی توان چشم پوشید. حقیقت امر این است که هنوز نگرانی های از مدیریت نتوانستن ارتش و پولیس وجود دارد. این سخن به این معنا نیست که مردم به نیروهای نظامی اعتماد اخلاقی ندارند. بحث خیانت هرگز مطرح نیست. برخی ها نبود اعتماد را از این زاویه مطرح می کنند؛ رذالت های اخلاقی که در گذشته از سوی برخی فرماندهان ارتش صورت گرفته است.

سخن این است که نیروهای نظامی خودی به امکانات و تجهیزات مدرن و کامل تجهیز و تسلیح نشده اند. سلاح ها و تجهیزات پیش رفته ندارند و عمده ترین کاستی نبود قدرت هوایی است. این کاستی ها به درستی در طولانی شدن جنگ ولسوالی دانگام ولایت کنر نمایان شد. نیروهای ارتش ملی تجهیزات لازم را در اختیار نداشتند، تا به زودترین فرصت، ماین های جاسازی شده از سوی دشمن را خنثی کرده و خود را به محل نبرد برسانند و نیز قدرت هوایی در اختیار نداشتند تا فشارهای شدید را بر دشمن اعمال کنند.

بنابراین، کاستی های تجهیزاتی، تدارکاتی و تسلیحاتی ارتش ملی، باعث شده است که برخی از شهروندان از ناتوانی این نیروها در نبردها نگران شوند.

دیدگاه شما