صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

پنجشنبه ۹ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

2014 سال ترس و اضطراب برای مردم افغانستان

-

2014 سال ترس و اضطراب برای مردم افغانستان

در روز های پایانی سال 2014 قرار داریم. این سال به باور نگارنده سال ترس و اضطراب و پر رنج برای مردم افغانستان بوده است. نوشته کنونی با بررسی ابعاد سیاسی، اقتصادی و امنیتی تلاش می کند مروری بر رویداد ها در این سال داشته باشد.

مهمترین رویداد ها مسئله پیمان امنیتی با ایالات متحده آمریکا و انتخابات ریاست جمهوری و شورا های ولایتی افغانستان بود. پیمان امنیتی میان کابل و واشنگتن در دوره ریاست جمهوری حامد کرزی مطرح شده بود اما، حامد کرزی، پیمان امنیتی را امضا نکرد و آن را به حکومت بعدی واگذار کرد. این در حالی بود که پایان سال 2014 به معنی پایان مأموریت نظامی ایالات متحده آمریکا و کشور های عضو ناتو در افغانستان بود. در عین حال، کشور های عضو ناتو نیز، حضور نظامی در افغانستان را منوط به امضای پیمان امنیتی کابل و واشنگتن می دانست. امضا نشدن پیمان باعث ایجاد ترس در میان سرمایه داران و مردم عادی شد. بر اذهان مردم افغانستان این ذهنیت حاکم بود: اگر پیمان امنیتی امضا نشود، نیرو های بین المللی مستقر در افغانستان، افغانستان را ترک خواهد کرد و حکومت افغانستان قادر به حفظ ثبات نیست و گروه طالبان دوباره روی کار خواهد آمد. این ذهنیت تنها در میان یک قشر اجتماعی حاکم نبود بلکه تمام اقشار و گروه های اجتماعی هراس از قدرت گیری دوباره طالبان را داشتند.

در سال 2014 افغانستان تجربه انتقال قدرت سیاسی از طریق انتخابات را نیز پشت سر گذاشت. انتخاباتی که پرهزینه و جنجالی بود. بنا بر گزارش های ارگان های دولتی افغانستان، انتخابات و امضا نشدن پیمان امنیتی از سوی حکومت حامد کرزی افغانستان در حدود 11 میلیارد دالر خساره پرداخته است. این انتخابات در عین منجر به فعال شدن شکاف های اجتماعی میان گروه ها شد. در میان پشتون ها؛ درانی ها و غلزایی ها در برابر هم صف آرایی نمودند. در سطح کلان تر پشتون ها و ازبیک ها در یک صف و هزاره ها و تاجیک ها در صف دیگر قرار گرفتند. فعال شدن شکاف اجتماعی این هراس را به وجود آورده بود که عدم کنترل این شکاف ها منجر به نزاع های خشونت آمیز میان گروه های اجتماعی نگردد. اگر چه انتخابات جنجالی پشت سر گذاشته شد و حکومت با توافق سیاسی شکل گرفت اما پس لرزه های آن تا هنوز باقی است. حکومت وحدت ملی تا هنوز نتوانسته است کابینه خود را معرفی کند.

با روی کار آمدن حکومت جدید پیمان امنیتی میان کابل و واشنگتن امضا شد. از این جهت؛ مردم افغانستان تا حدودی نسبت به آینده امیدوار شدند و دوباره به فعالیت های روزمره با دل گرمی پرداختند. اما توافق سیاسی دو تیم انتخاباتی باعث کاهش ترس و اضطراب مردم نگردید. زیرا، معرفی نشدن کابینه باعث عدم تطبیق برنامه ها و پلان ها از سوی حکومت شد. این مسئله باعث شد که بخش از کار ها معلق بماند. در عین حال، زد و بند های درون حکومت بر سر معرفی کابینه باعث شده است که دوباره ترس و اضطراب فعال شدن شکاف ها باعث نگرانی مردم گردد.

به لحاظ امنیتی سال 2014 خونین ترین سال برای غیر نظامیان و نظامیان بوده است. به دو دلیل سال 2014 برای مردم افغانستان خونین بوده است. اول؛ در این سال مسئولیت امنیتی بیشتر کشور به عهده نیرو های امنیتی افغانستان بود. نیرو های بین المللی تنها در صورت نیاز حمایت های هوایی از نیرو های امنیتی افغانستان می نمود. بی تجربگی و نبود تسلیحات باعث شد که نیرو های نظامی ما در این سال قربانی بیشتری بدهد. دوم؛ مقامات سیاسی افغانستان در سال 2014 درگیر مسائل انتخابات بود. مقامات سیاسی برای پیروزی تیم مورد نظر خود کار می کردند. به همین خاطر، نیرو های امنیتی ما در مواردی سر در گم می ماند.

بعد از توافق سیاسی دو تیم انتخاباتی بر سر تشکیل حکومت نیز وضعیت امنیتی بهبود نیافت. زیرا، دو تیم بر سر تشکیل کابینه به توافق نرسیدند. گروه های هراس افکن مانند گروه طالبان از این فرصت استفاده کرده و حملات زیادی را در گوشه کنار کشور سازماندهی نمودند. کابل، پایخت افغانستان در دوره جدید ناامنی امسال را تجربه نکرده بود. سال 2014 اگر برای مردم افغانستان سال پر ترس و اضطراب بود برای مردم کابل ترس آور تر و پر اضطراب تر بود. افزایش ناامنی ها منجر به کاهش سرمایه گذاری در کشور نیز شد. انتظار می رسد که با شکل گیری حکومت وحدت ملی و امضای پیمان امنیتی دوباره وضعیت اقتصادی به حالت سابق برگردد و بازار رونق دوباره بگیرد اما افزایش ناامنی ها باعث شد که بازار افغانستان تغییری قابل محسوسی را تجربه نکند. بنابراین، رویداد های سیاسی، اقتصادی و امنیتی نشان می دهد که سال 2014 سال اضطراب و ترس بوده است. با این حال رویداد های اقتصادی، سیاسی و امنیتی تاثیری منفی بر وضعیت اجتماعی گذاشته است.

انحرافات اجتماعی سیر صعودی پیدا نموده است. تنها در کابل چندین سر بریده شده پیدا شد. موتر ها و خانه های زیادی دزدیده شد. این رویداد ها خود ترس و اضطراب را میان مردم افزایش داده است.

تنها سه روز از سال 2014 باقی مانده است اما اگر حکومت وحدت ملی نتواند کابینه را معرفی کند و سیاست خود را در مواجه با گروه های تند رو تغییر ندهد به احتمال زیاد 2015 نیز سال ترس و اضطراب خواهد بود. بنابراین چگونگی وضعیت مردم افغانستان تا حدودی زیادی بستگی به نخبگان سیاسی افغانستان دارد. زیرا هم تدوین سیاست و نوع مواجه با گروه طالبان به دست آن ها می باشد و هم معرفی کابینه. بیرون رفت از وضعیت کنونی نیازمند آن است که حکومت سیاست تضرع و زاری در قبال طالبان را کنار بگذارد و تلاش نماید از موضع و موقف برتر با گروه طالبان سخن بگوید. در عین حال، از کشمکش ها به منظور بهینه سازی قدرت تیمی بکاهد و بیشتر مصالح و منافع عمومی را مد نظر قرار دهد. با این حال، اگر نخبگان سیاسی توجهی به وضعیت آشفته و پر اضطراب مردم نداشته باشد و به رفتار های غیر عقلانی خود ادامه دهد بدون شک وضعیت اجتماعی بدتر خواهد شد و مسئولیت آن به عهده آن ها خواهد بود.

در پایان نوشتار باید گفت که سال 2014 با وجود ترس و اضطراب اش سالی نیکویی برای افغانستان بوده است. مهمترین تجربه سیاسی یعنی انتخابات پشت سر گذاشته شد و این رویداد منجر به غنا مند شدن فرهنگ سیاسی ما شد. در عین حال، سرنوشت افغانستان تا سال 2025 مشخص گردید. پیمان امنیتی باعث شد که جامعه جهانی در راه پر پیچ و خم دست یابی به صلح و توسعه و تحکیم دموکراسی در کنار افغانستان به عنوان حامی بماند. همچنین زد و بند های نخبگان سیاسی به خاطر قدرت سیاسی نشان داد که دیگر مردم افغانستان و نخبگان سیاسی به دنبال منازعه خشونت آمیز نیست و تلاش می کند با استفاده از گفتگو و منازعه صلح آمیز به خاطر کسب قدرت به توافق دست یابد. این دست آورد بزرگ است.

دیدگاه شما