سومین دور انتخابات ریاست جمهوری برگزار شد. انتخابات به بن بست مواجه شد. اما بن بست با گفتگو ها و میانجی گری جان کری وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا شکست. توافق شد که کل آراء یک بار دیگر بازشماری و تفتیش گردد. روند بازشماری و تفتیش آراء نیز شروع شده است. دو کاندید نیز برای دومین بار با همدیگر به صورت دوستانه گفتگو نموده است.به هر صورت، توافق های میان دو کاندید برای تشکیل حکومت بعدی به وجود آمده است. اگر چه توافق ها میان دو کاندید حائز اهمیت است. اما آن چه در شرایط کنونی یک ضرورت است، توافق آن ها بر سر تشکیل حکومت است. حکومت بعدی با مشکلات و چالش های جدی روبرو است. از یک طرف، با بحران مشروعیت مواجه است. اگر چه گمان ها بر این است که شکستن بن بست انتخاباتی منجر به ترمیم مشروعیت حکومت بعدی نیز شده است. باور نگارنده این است که بحران مشروعیت همچنان دامن گیر حکومت بعدی خواهد بود. از طرف دیگر، رکود اقتصادی، فساد گسترده، ناکارآمدی نهاد ها، بیکاری، جلب حمایت های بین المللی و ... از چالش های حکومت بعدی می باشد.حکومت بعدی با چالش ها چگونه کنار می آید. به عبارت دیگر، حکومت چگونه مشکلات و چالش ها مذکور را حل خواهد کرد. این نوشتار در صدد بررسی این مسئله است.

اولین و اساسی ترین کار حکومت بعدی شناخت مشکلات و نیاز ها و خواست ها جامعه است.دومین مرحله اولویت بندی مشکلات است. در سومین مرحله حکومت باید مکانیسم های حل مشکل و یا به عبارتی راه حل های مختلف را ارائه نماید و از میان راه حل ها، گزینه را که کمترین هزینه و بیشترین دستاورد را خواهد داشت، انتخاب نماید. ناگفته نباید گذاشت که حکومت در عین حال، نیازمند آن است که هر از چند گاهی ارزیابی از وضعیت کاری خود داشته باشد. در صورت که نتیجه ارزیابی رضایت بخش و قانع کننده نباشد، باید مکانیسم دیگری را به منظور حل مشکل در نظر بگیرد.شناخت مشکل، اولویت بندی، ارائه راه حل ها، بررسی راه حل ها و در نهایت در پیش گرفتن سیاست با راه حل مذکور و ارزیابی آن روش کاری را مشخص می کند. روش کار بدون شک، نقش مهم و اساسی در موفقیت سیاست ها و پلان ها دارد.

حال، از میان مشکلات حکومت به کدام مشکل باید اولویت دهد تا حل یک مشکل منجر به حل مشکلات دیگر نیز شود. یا حد اقل، حل یک مشکل کمکی در حد مشکلات دیگر نماید.باور نویسنده بر این است که ریشه خیلی از مشکلات ما در جامعه به خاطر وجود یک دولت ضعیف بوده است.چگونه؟ دولت در افغانستان قادر به تحکیم حاکمیت و اعمال اقتدار در سراسر افغانستان نبوده است. در عین حال، ضعف حکومت منجر به این شده است که نتواند گروه های مخالف مسلح دولت را مهار نماید.کنترل اقتصاد اگر چه به دو شیوه دولتی و خصوصی در کشور ها مختلف رایج است. اما تجربه نشان داده است که بخش خصوصی به تنهایی قادر به کنترل بازار نبوده است. رکود اقتصادی که در سطح جهان به وجود آمده است با پا در میانی دولت ها حل گردیده است.فساد گسترده و ناکارآمدی خود دلیل بر ضعف حکومت است. بنابراین، تمام مشکلات جامعه ما به نوعی ریشه در ضعف حکومت ها در طول تاریخ داشته است. در شرایط کنونی نیز، حکومت ضعیف نتوانسته است مشکلات که در طول تاریخ جامعه ما گیریبان گیر آن بوده است، حل نماید. به همین خاطر، قدرتمندسازی و یا به عبارت بهتر نهادمند سازی دولت یکی از مهمترین و اساسی ترین اولویت کاری حکومت بعدی است.‏

بدون یک حکومت مقتدر و نهاد های قدرتمند امکان حل هیچ یک از مشکلات مذکور ممکن نیست.حکومت ضعیف هیچ گاه قادر به کنترل گروه های مخالف مسلح دولت نخواهد بود. صلح به عنوان یک آرمان در دل همه شهروندان افغانستان خواهد ماند.رکود اقتصادی بدون حمایت های دولت از بخش خصوصی از بین نخواهد رفت. زیرا، حکومت باید توانایی آن را داشته باشد که در هر شرایط از بخش خصوصی و سیاست های آن پشتیبانی نماید. بدون حمایت های دولت، بخش خصوصی قادر به حل مشکلات اقتصادی هیچ جامعه نبوده است. حد اقل، می توانیم ادعا نمایم که رکود های اقتصادی در تاریخ جهان توسط دولت ها حل گردیده است. بخش خصوصی ابزاری برای حل مشکلات اقتصادی بوده است.

فساد و ناکارآمدی خود محصول حکومت ضعیف و نهاد های فاقد نهادمندی است.به همین خاطر، قبل از آن که برنامه ها و راهکار های برای از بین بردن فساد روی دست بگیریم، باید تلاش نمایم که حکومت را مقتدر ساخته و با حاکمیت قانون فساد و ناکارآمدی را از بین ببریم. دولت مقتدر چیز غیر از حاکمیت قانون نیست. اشتباه است اما اگر بپنداریم که حکومت مقتدر به معنی رفتن به سمت دیکتاتوری و تمرکز قدرت در دست یک فرد است. حکومت مقتدر به معنی حاکمیت قانون در نظام های مختلف است. بدین معنی که در نظام های دموکراتیک نیز می توانیم حکومت مقتدر داشته باشیم.

این نکته را باید متذکر شوم که پرداختن به مسئله حکومت و شکل دهی نهاد های مقتدر به معنی فراموشی مسائل دیگر نیست. بلکه مسائل دیگر در اولویت بعدی قرار دارد. بدین معنی که ما باید تلاش نمایم بیشترین نیرو و انرژی خود را صرف ساخت دولت مقتدر نمایم و در عین حال، بخش از نیرو ها و انرژی خود را مصروف مشکلات و چالش های دیگر در جامعه نمایم.

حل نشدن بن بست انتخاباتی توسط افغان ها و حکومت به معنی این است که حکومت قادر به کنترل گروه ها، منابع و ابزار ها نیست. به همین خاطر، فردی از کشور دیگر به منظور حل بن بست وارد کشور می گردد و منازعه را حل می کند.یا تقلب که در انتخابات صورت گرفت بیانگر آن است که حکومت و نهاد ها به آن پیمانه نرسیده است که از تخلفات جلوگیری نماید.‏ حکومت مقتدر توانایی حل تمام مشکلات و منازعه ها در جامعه را دارد.بدون شک، اگر حکومت مقتدر نگردد در ادوار بعدی ما دوباره با چالش ها و مشکلات در سومین دور انتخابات داشتیم، مواجه خواهیم شد. برای جلوگیری از تقلب و منازعه در انتخابات بعدی نیازمند حکومت مقتدر می باشیم.

در پایان باید متذکر شوم که حکومت بعدی با مشکلات متعدد مواجه است. برای حل آن ها نیازمند آن است که میان مشکلات اولویت بندی نماید. ساخت یک حکومت مقتدر به معنی تحیکم حاکمیت قانون مهمترین و اساسی ترین اولویت حکومت می باشد. شکل گیری حکومت مقتدر منجر به حل مشکلات دیگر نیز می گردد. مشکل بیکاری، رکود اقتصادی، فساد، ناکارآمدی نهاد ها و ... با حکومت مقتدر حل می گردد. حکومت بعدی اگر توجه به این مسئله ننماید بدون شک، مشکلات همچنان ادامه خواهد داشت و در دوره های مختلف ثبات، امنیت و صلح از سوی گروه های مختلف مورد تهدید قرار خواهد گرفت.