دیروز نتیجه ابتدایی دومین دور انتخابات ریاست جمهوری از سوی کمیسیون مستقل انتخابات اعلان شد که بر اساس آن اشرف غنی احمدزی 56.44 در صد و عبدالله عبدالله 43.56 در صد آراء را به خود اختصاص داده بود. قبل از آن عبدالله عبدالله رهبر تیم اصلاحات و همگرایی بیان داشته بود که اعلان نتیجه انتخابات بدون بررسی و تفکیک آراء پاک از ناپاک مورد قبول ما نیست.دیروز عبدالله عبدالله در گردهمایی در خیمه لوی جرگه نسبت به نتایج انتخابات واکنش نشان داد. عبدالله عبدالله تا حدودی منطقی برخورد کرد. عبدالله عبدالله از هواداران خود خواست برای اعلان دولت موازی بهش فرصت دهد. اما هواداران او اصرار داشتند که هم اکنون دولت موازی را اعلان نماید. در شمال کشور، عطا محمد نور والی بلخ بیان داشت که عبدالله عبدالله رئیس جمهور منتخب مردم افغانستان است و ما موظف به اطاعت از ایشان می باشیم. در کنار این مسئله ارگ ریاست جمهوری ابراز داشته است که امیدواریم که کاندیدان ریاست جمهوری به یک تفاهم مشترک برسد و وضعیت را آشفته نسازد.

قبل از اعلان نتایج انتخابات از سوی کمیسیون مستقل انتخابات تیم های تخنیکی و سیاسی دو تیم انتخاباتی برای چهار روز با همدیگر گفتگو نمودند اما گفتگو های آن ها به نتیجه نرسید. اکنون آیا امکان این وجود دارد که دو تیم انتخاباتی به یک نتیجه مشترک دس یابد. اگر به نتیجه نرسد وضعیت چگونه خواهد شد. آیا نهاد های امنیتی قادر به کنترل وضعیت خواهد بود. به باور نگارنده نهاد های امنیتی به خاطر عدم نهادمندی قادر به کنترل وضعیت نخواهد بود. هیچ نهادی امنیتی و افراد درون آن به خاطر حفظ نهاد کار نخواهد کرد. حد اقل تجربه چند رویداد بیانگر همین مسئله است.

در چنین شرایط امکان مداخله مستقیم برای خارجی نیز وجود ندارد. زیرا، خارجی ها فرصت توجیه و دلیل برای مداخله ندارد. آن ها در افغانستان مداخله کرد و علیه گروه های تروریستی و گروه طالبان ایستاد و حکومت امارت اسلامی طالبان سقوط داد. آن ها مداخله خود را به خوبی توجیه کرد. در وضعیت کنونی اما، آن ها دلیلی برای مداخله نمی بیند و واقعیت هم این است که دلیل برای مداخله خارجی وجود ندارد. اگر هم دلیل برای مداخله وجود داشته باشد، روابط و فضای دورن دولت به گونه ای است که فرصت مداخله از خارجی ها گرفته شده است.جامعه جهانی ممکن به قضیه وارد شود اما، آن ها حد اقل نمی تواند به زودی وارد قضایا شود. آن ها در صورت می تواند به صورت مستقیم مداخله کند که گروه های تروریستی و گروه طالبان بخش های زیادی از خاک افغانستان را اشغال نماید. در آن صورت، ما خیلی از دستاورد های خود را از دست داده ایم. مداخله جامعه جهانی در آن وضعیت بدون شک، آغاز دوباره برای افغانستان خواهد بود.

اما آنچه بدیهی به نظر می رسد این است که در صورت اعلان دولت موازی گروه طالبان بیشترین سود را خواهد برد. آن ها در کمترین فرصت زمانی ممکن مناطق جنوب را تصاحب خواهد کرد. این مسئله از آنجا برای آن ها ممکن است که گروه طالبان هم از سوی برخی کشور ها تمویل می شود و هم برخی امکانات نظامی و غیر نظامی دولتی در مناطق جنوب در اختیار آن ها قرار می گیرد.در شمال کشور، ممکن دولت موازی برای مدت دوام بیاورد اما در نهایت گروه طالبان و گروه های تروریستی در مناطق شمال نیز نفوذ خواهد کرد. در چنین شرایط هر دو طرف متضرر خواهد شد. نه تیم تحول و تداوم توانایی کنترل مناطق جنوب را دارد و نه تیم اصلاحات و همگرایی توانایی حفظ شمال را.بنابراین احتمال باخت هر دو تیم زیاد است. به همین خاطر، دو تیم باید گفتگو ها را از سر بگیرد و به نتیجه برسد و یا اینکه نتیجه انتخابات از سوی کمیسیون مستقل انتخابات را بپذیرد.

در این گرودار اما، کشور های همسایه نیز بیشترین سود ممکن را می برد. آن ها یک بار دیگر در سراسر افغانستان نفوذ کرده و به تشدید بحران دامن می زند. نفوذ کشور های همسایه نتیجه جز گسترش تنش ها و کشمکش ها چیزی دیگری در پی نخواهد داد. از این جهت، هر دو تیم انتخاباتی متضرر می شود. نخبگان و رهبران این دو تیم در بهترین حالت ابزار دست کشور های همسایه می گردد. تنش ها و کشمکش ها برای کشور های همسایه فرصت جور و چپاول را فراهم می سازد. آن ها منابع طبیعی و ... را بدون مانع جدی استخراج کرده و به کشور خود خواهد برد.

اما آنچه از دست می دهیم نظام سیاسی دموکراتیک است. هر نوع تنش و منازعه نظام سیاسی دموکراتیک را از بین می برد. ایجاد دولت موازی و کنار نیامدن دو کاندید ریاست جمهوری به معنی فروپاشی نظام سیاسی است. از فروپاشی نظام سیاسی دو انتخاباتی و مردم افغانستان متضرر می شود. هم اکنون نیز، مردم صدمات جدی را متحمل شده است. بازار اقتصادی و تجاری با رکود مواجه شده است. دست های مردم تنگتر شده است.

اما آنچه جایی امیدواری است این است که عبدالله عبدالله رهبر تیم اصلاحات و همگرایی عقلانی عمل نمود و به خواست هواداران خود دولت موازی اعلان ننمود. این رفتار عبدالله عبدالله فرصت دیگری را برای گفتگو و چانه زنی فراهم کرد. امیدواریم که کمیسیون شکایات انتخاباتی به شکایات رسیدگی نماید و به شکایات تیم اصلاحات و همگرایی پاسخ معقول بدهد. کمیسیون شکایات انتخاباتی با تفتیش صندوق های رأی دهی و با حضور ناظران سازمان ملل می تواند از آشفتگی جلوگیری کند. در عین حال، گفتگو های مقامات بلند پایه غرب با کاندیدان ریاست جمهوری می تواند تاثیر گذار باشد.

علاوه بر این ها، دو کاندید ریاست جمهوری به صورت مستقیم می تواند وارد گفتگو شود. حد اقل صحبت های داکتر عبدالله عبدالله نشان داد که عبدالله عبدالله دنبال آشفته کردن وضعیت موجود نیست. از آنجایی که تیم های تخنیکی و سیاسی آن ها به نتیجه نرسیده است و تا حدودی اعضای دو تیم احساساتی عمل می نماید بنابراین ضرورت جدی به گفتگوی دو کاندید به چشم می خورد. گفتگوی دو کاندید می تواند کره گور سومین انتخابات ریاست جمهوری را باز کند.

بنابراین دو تیم انتخاباتی اگر عقلانی عمل نماید، باید به گونه ای به تفاهم برسد. حتی شکل گیری حکومت ضعیف و حکومت ائتلافی بهتر از وارد شدن به منازعه و تنش است. در حکومت ضعیف اگر، کاری از پیش برده نمی شود حد اقل نظام سیاسی حفظ می گردد و وضعیت اقتصادی، اجتماعی و سیاسی به نقطه صفر نمی رسد. اما اگر تفاهم صورت نگیرد همه چیز به پایان می رسد و در آن صورت یا از نقطه صفر دوباره شروع می کنیم. حرکت از نقطه صفر ممکن است به سمت مثبت و یا به سمت منفی باشد.برای تفاهم بیش از همه نیازمند گفتگوی مستقیم دو کاندید ریاست جمهوری می باشیم.