این روز ها عراق روز های سخت را پشت سر می گذرانند. گروه های مخالف مسلح دولت با تجهیزات پیشرفته در برابر حکومت عراق قرار گرفته است. گروه های مخالف مسلح دولت عراق برخی شهر ها را تصاحب نموده است. این گروه ها دقیقا زمانی قدرتمند شده است که نیرو های بین المللی به دلیل امضا نشدن پیمان امنیتی عراق و ایالات متحده آمریکا، عراق را ترک گفتند.این تجربه عراق می تواند درس برای سیاستمداران ما باشد. زیرا در کشور ما نیز نیرو های بین المللی حضور دارند و بنا ست این نیرو ها افغانستان را ترک نماید. در عین حال، در کشور ما گروه های مخالف مسلح هم اکنون قدرتمند است و بخش زیادی از خاک افغانستان به دست آن ها می باشد.بنابراین خروج نیرو های بین المللی می تواند باعث قدرتمند شدن گروه های مخالف مسلح دولت گردد و تجربه کنونی عراق یک بار دیگر در افغانستان تکرار شود. این نوشتار در صدد آن است تا مسئله ثبات، امنیت، صلح و ... را در افغانستان به بررسی بگیرد. سوال این است که آیا امکان حفظ ثبات، امنیت، صلح و ... در افغانستان بعد از خروج نیرو های بین المللی ممکن است.

اگر به لحاظ روابط بین الملل مسئله افغانستان را مورد بررسی قرار دهیم افغانستان از جهت های زیادی با عراق وضعیت و موقعیت همانند دارد.عراق میدان جنگ عربستان سعودی و ایران شده است. عربستان سعودی از شکل گیری یک حکومت شیعی در دنیایی عرب هراس دارد. به همین خاطر همیشه در صدد آن است تا حکومت عراق را تضعیف نماید.ایران با وجود اینکه تلاش می کند حکومت در دست شیعیان باشد اما، به خاطر مشکلات که در خلیج فارس با عربستان سعودی دارد همیشه در برابر عربستان ایستادگی نموده است.این مسائل باعث شده است که کشور های مختلف از جمله عربستان و ایران جنگ نیابتی خود را در عراق انجام دهد.

مسئله اما، به همین جا ختم نمی گردد. عراق یکی از کشور های نفت خیز است. ثبات و امنیت و استفاده حکومت عراق از چاه های نفتی منجر به افزایش صادرات نفت در جهان می گردد که این مسئله هم برای عربستان و هم برای ایران که یکی از صادرکنندگان نفت در دنیا می باشد، خوشایند نیست.به همین خاطر، شکل گیری یک حکومت با ثبات و قدرتمند به ضرر منافع عربستان و ایران در سطح بین الملل است.به همین خاطر، گروه های مخالف مسلح دولت، در روز های اخیر برخی از چاه های نفت در برخی کشور ها را تصاحب نموده است.شیوه مبارزات گروه های مخالف مسلح دولت نیز نشان می دهد که گروه های مخالف مسلح دولت بیشتر دنبال تصاحب شهر های نفت خیز می باشد.

افغانستان از آن جهت با عراق همانندی های دارد که جنگ های نیابتی پاکستان و هند و در افغانستان صورت می گیرد. هند در صدد تصاحب بازار افغانستان است. قدرتمند شدن حکومت افغانستان را به نفع خود می داند زیرا افغانستان و پاکستان از زمان شکل گیری پاکستان با هم اختلافات داشته است. شکل گیری یک حکومت قدرتمند در افغانستان منجر می شود که حکومت پاکستان توجه به افغانستان نیز داشته باشد. این مسئله فرصت بیشتر برای هند فراهم می کند تا به منافع و خواست های خود برسد. پاکستان اما، از نفوذ هند در افغانستان هراس دارد.زیرا، هند می تواند مزاحمت های از طریق حکومت افغانستان برای پاکستان خلق کند و بخش از نیروی پاکستانی را در این طرف جهت دهد.

این مسئله اما، تنها به اختلافات هند و پاکستان خلاصه نمی شود بلکه برخی کشور های همسایه دیگری ما نیز، از حکومت ضعیف در افغانستان سود می برد. به عنوان مثال؛ ایران به عنوان یک کشور منزوی از بازار افغانستان سود جسته است. ایران در سال های تحریم بیشترین سود خود را از بازار افغانستان به دست می آورد. در صورت که حکومت مرکزی افغانستان مقتدر و قوی باشد، کنترل بر بازار بیشتر می گردد و فرصت های استفاده را از کشور های دیگر می گیرد. این مسائل و برخی مسائل دیگر باعث می شود که کشور های همسایه ما از وجود یک حکومت ضعیف سود جوید.

این مسائل باعث می شود که کشور های همسایه همیشه مداخلات در افغانستان داشته باشد.در شرایط کنونی که نیرو های بین المللی در افغانستان حضور دارند، مداخلات کشور های همسایه خیلی به صورت علنی صورت نمی گیرد. تنها حکومت پاکستان به صورت علنی راکت پراکنی های انجام می دهد. اما دیگر رفتار های این کشور ها در افغانستان علنی نیست. بلکه این کشور ها با هراس از نیرو های بین المللی به صورت غیر علنی نیرو های مخالف مسلح دولت را کمک می کند.با خروج نیرو های بین المللی اما، وضعیت دگرگون می شود. حکومت افغانستان نه تنها حاکمیت خود را از بخش های زیادی کشور از دست خواهد داد بلکه بخش زیادی از نیرو های امنیتی خود را نیز از دست خواهد داد. زیرا، در صورت خروج نیرو های بین المللی کمک های خارجی قطع خواهد شد.در آن شرایط خیلی از سربازان اردو و پلیس ملی را ترک خواهد کرد.پیش بینی از وضعیت را می توان از عواید داخلی افغانستان به خوبی درک کرد. عواید داخلی افغانستان به اندازه نیست که بتواند در حدود سه صد هزار نیروی امنیتی را تامین نماید.

خروج نیرو های بین المللی از افغانستان نتیجه جز از هم پاشیدن نیرو های امنیتی افغانستان چیزی دیگری نخواهد بود.بنابراین سیاستمداران افغانستان با توجه به تجربه عراق باید پیمان امنیتی را امضا نماید و از سقوط در هرج و مرج جلوگیری نماید. امضا پیمان امنیتی تنها راه ممکن برای حفظ ثبات و امنیت و حکومت کنونی است. راهکار دیگری برای تقویت حکومت و حفظ ثبات و آوردن صلح در کشور وجود ندارد.

در پایان یک بار دیگر، باید متذکر شد که افغانستان و عراق از جهت های زیادی با همدیگر همانند می باشد. این دو کشور، میدان جنگ نیابتی کشور های همسایه خود می باشد. کشور های مختلف منافع خود را در این دو کشور جستجو می کند. کشور های همسایه دنبال یک حکومت ضعیف در این دو کشور هستند. عراق اما، پیمان امنیتی با ایالات متحده آمریکا را امضا نکرد. نتیجه آن این شد که حکومت بغداد هر روز ضعیف می گردد. حکومت افغانستان تا هنوز به صورت رسمی نگفته است که پیمان را امضا نمی کند. بلکه حکومت کنونی آن را به حکومت بعدی واگذار نموده است. در هر صورت، تجربه عراق درس بزرگ برای سیاستمداران ماست.دیده شود که سیاستمداران ما درس از تجربه عراق خواهد گرفت و یا اینکه تجربه عراق را تکرار خواهد کرد.