صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

پنجشنبه ۹ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

آیندۀ پر از بیم و امید افغانستان

-

آیندۀ پر از بیم و امید افغانستان

افغانستان در بیش از یک دهه گذشته تجربه های تلخ و شیرین زیادی را در عرصه های مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و امنیتی داشته است. در تمامی عرصه های یاد شده این کشور هم گام های بلندی برداشته است و هم ناکامی ها و شکست های را تجربه کرده است. مهم ترین دست آورد افغانستان در عرصه سیاسی تثبیت پایه های نظام جدید در حد وسیع در داخل کشور و تثبیت جایگاه سیاسی افغانستان در عرصه بین المللی بوده است. در عرصه فرهنگی نیز افغانستان با توسعه آموزش و پرورش در سطوح مختلف ابتدایی و عالی گام های خوبی را برداشته است و امروزه ملیون ها دانش آموز و محصل در مراکز مختلف علمی و آموزشی مشغول تحصیل اند. آزادی بیان و رشد کمی و کیفی رسانه های افغانستان برای این کشور دست آورد مهمی است که در تاریخ آن بی سابقه است. در عرصه امنیتی اما این کشور با آنکه دست آوردهای مهمی داشته است اما همچنان امنیت این کشور شکننده است و روزی نیست که در افغانستان بدون انتحار، انفجار، حمله مسلحانه و تخریبی به غروب برسد و روز گذشته معین یکی از وزرای کابینه رئیس جمهور در شهر کابل از سوی مردان مسلح اختطاف شد.

از آنجای که امنیت اصلی ترین، مهم ترین و اساسی ترین عامل توسعه و ثبات یک کشور است و تا زمانیکه این مهم تامین نگردد هیچ کشوری نمی تواند گامی در این مسیر بردارد؛ آینده افغانستان همچنان در پرده ابهام قرار دارد. مردم افغانستان از یک طرف تجربه های موفق نهادهای امنیتی را در تامین امنیت انتخابات ریاست جمهوری و تصفیه مناطق زیاد کشور از شورشیان مسلح را با خود دارند از سوی دیگر حملات تخریبی روزانه مخالفان مسلح را درگوشه و کنار کشورشان شاهدند. این وضعیت هم مردم را نسبت به آینده بیمناک می سازد و هم امیدوار. امیدواری مردم از تقویت و بهبود توانایی های نیروهای مسلح ناشی می شود و نگرانی ها از جدی ترشدن مخالفت ها و اقدامات شورشیان مسلح که به رغم نظر روشن و صریح مردم افغانتسان در انتخابات اخیر همچنان به کشتار و تخریب و دهشت افکنی ادامه می دهند. گویی دشمنا این آب و خاک هر گز چشم دیدن افغانستان امن، با ثبات و پیشرو را ندارند و همواره مردم افغانستان را آواره و درمانده می خواهند. هنوز مهاجرتهای مردم افغانستان پایان نیافته چون امنیت آنگونه که باید تامین نیست و وقتی امنیت نبود کار و معیشت مردم نیز به مشکل مواجه است و این وضعیت باعث می شود روند مهاجرت ها همچنان ادامه یابد.

براستی گره کور امنیت افغانستان چگونه باز خواهد شد و افغانستان چگونه می تواند به یک کشور امن وبا ثبات تبدیل گردد. این پرسشی است که ذهن تمامی تحلیل گران و کارشناسان مسائل سیاسی امنیتی افغانستان را به خود مشغول ساخته است. پاسخ ها در این زمینه می تواند کاملا متفاوت باشد عده ی بر ظرفیت های داخلی و منطقه ای افغانستان در این زمینه تاکید دارند و حضور قدرتهای فرا منطقه ای را عامل اصلی و چالش زا تلقی می کنند. اما عده ی کاملا بر خلاف این دیدگاه نخست، معتقد اند تمامی گرفتاری ها و مشکلات افغانستان در چهار دهه گذشته از رقابت ها، تنش ها و خصومت های قدرتها و کشورهای منطقه ای بوده و مداخلات آنان باعث بی ثباتی افغانستان شده است. از این رو حضور یک قدرت برتر فرا منطقه ای در منطقه می تواند به نفع افغانستان تمام شده و ثبات بهتری را برای افغانستان با ممانعت از مداخلات کشورهای منطقه در این کشور تامین نماید. اما تجربه یک دهه گذشته افغانستان نشان میدهد که این نگاه خوشبینانه در عمل آنگونه که باید جواب نداده است و افغانتسان به رغم حضور قدرتمند ترین ارتشهای دنیا نیز امن نشده و هر روز که می گذرد دامنه نا امنی ها گسترده تر می شود.

اما در مجموع طرفداران دیدگاه دوم در افغانستان بیشتر اند و کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری افغانستان بر این اصل تاکید داشتند که امضای پیمان امنیتی کابل واشنگتن می تواند به نفع افغانتسان باشد و از این رو آنان در صورت پیروزی در انتخابات این موافقت نامه را امضا خواهند کرد. در همین راستا روز گذشته سفیر آمریکا که در پی افزایش تهدیدات امنیتی قونسولگری کشورش به هرات سفر کرده بود در میان خبر نگاران گفت با پیروزی هر یک از کاندیدان انتخابات ریاست جمهوری افغانستان، امضاء پیمان امنیتی اولین توافق میان حکومت های دو کشور خواهد بود. جیمز کنینگهام انتخابات شانزده حمل را که در یک فضای امن برگزار شد مثبت خوانده گفت ایالات متحده امریکا از هیچ یک از کاندیدان انتخابات ریاست جمهوری حمایت نکرده و تاکید کرد که به آرای مردم احترام می گذارد. حمایت از پروسه صلح افغانستان و تداوم کمکهای ایالات متحده آمریکا از دیگر مسائلی بود که سفیرآمریکا در این کنفرانس خبری به آن اشاره داشت.

در یک دهه گذشته امنیت افغانستان فراز و فرودهای بسیاری داشته است در برخی از مقاطع امنیت نسبتا خوبی در کشور تامین بوده است بویژه در سالهای نخستین شکل گیری نظام جدید امنیت این کشور بهتر از سالهای واپسین بوده است. این در حالیست که در آن سالها نهادهای امنیتی، نظامی و استخباراتی افغانستان به قوت و توانایی سالهای اخیر نبوده و مخالفان مسلح نیز از اقتدار بیشتری برخوردار بودند. اما هر چه زمان بیشتر گذشته و توانایی ها و ظرفیت های نهادهای امنیتی و مسلح افغانتسان افزایش یافت به همان میزان حملات مخالفان و ناامنی ها در این کشور نیز افزایش یافته است. اصلی ترین عاملی که رئیس جمهور کرزی را از امضای پیمان امنیتی میان کابل واشنگتن باز داشته است همین ابهام موجود بوده است و این نکته ای است که همواره ایشان و مقامات حکومتش در کابل بر آن تصریح داشته است. اگرچه حکومت کابل همواره نقش استخبارات بیرونی و عوامل منطقه ای را نیز در این نا امنی ها دخیل دانسته است؛ اما همواره این پرسش اساسی را مطرح ساخته اند که با حضور پیشرفته ترین ارتشها و قوی ترین استخبارات جهان در افغانستان چرا این کشور همچنان نا امن است و امنیت افغانستان آنگونه که باید تامین نمی گردد. همین پرسش اساسی است که اکنون نیز نگرانی های مردم را افزایش می دهد و آینده این کشور را در هاله ای از بیم و امیدها فرور می برد.

به نظر می رسد اکنون با گزار از روزهای سخت و دشوار افغانستان و افزایش ظرفیت ها و توانایی های افغانستان در عرصه های مختلف رئیس جمهور آینده باید با در نظرداشت تجریه های گذشته تلاش کند ظرفیت های داخلی و بین المللی افغانستان را در جهت تامین امنیت بهتر بخوبی استفاده کند. باید عوامل اصلی نا امنی ها در کشور شناسایی و از بین برده شود نباید در سالهای آینده باز هم مردم افغانستان همه روزه شاهد کشتار، ترور، خونریزی و دهشت افکنی باشد این مسائل باید برای همیشه از افغانستان رخت بر بندد. این مهم زمانی تحقق یافتنی است که رئیس جمهور آینده حقیقتا سیاست های اشتباهی گذشته را اصلاح و تدبیرهای تازه مبتنی بر واقعیات موجود بیاندیشد. سیاست مماشات با مخالفان مسلح و ابهامات موجود مردم را کاملا سردرگم کرده است زیرا از یک سو حکومت کابل بیشترین نرمش را در برابر مخالفان مسلح از خود نشان میدهد و بیشترین امتیازات ممکن را برای آنان قایل می شود اما در عمل شاهد تشدید خشونت ها و نا امنی ها در کشوریم. حکومت آینده باید برای همیشه این ابهامات و نگرانی ها را از بین ببرد.

دیدگاه شما