روز شنبه مردم افغانستان برای سومین بار انتخابات ریاست جمهوری را تجربه نمودند. در این انتخابات مرد و زن و پیر و جوان به شکل بسیار گسترده و بدون هراس از دهشت افکنان و تروریستان شرکت نمودند. در مراکز رأی دهی مردم قبل از شروع رسمی رأی دهی حضور پیدا کرده بودند و صفوف طولانی را تشکیل داده بود. حضور گسترده مردم در پای صندوق های رأی همه را غافیلگیر و شگفت زده کرد. نه دهشت افکنان چنین انتظار گسترده مردم در پای صندوق های رأی را داشتند و نه نخبگان سیاسی و حاکمان ما و نه جامعه جهانی. در عین حال، مردم در شرایطی پای صندوق های رأی رفتند و در صفوف طولانی ساعت ها منتظر ماندند که در خیلی از ولایات کشور باران می بارید. صبر و حوصله مردم ستودنی است. حال این سوال مطرح می شود که حضور گسترده مردم در پای صندوق های رأی نشانه ای چیست؟

اول؛ از زمان شکل گیری افغانستان تا دوران قبل طالبان افغانستان نظام های سیاسی مختلف را تجربه نمودند. از نظام سیاسی استبدادی، تا نظام کمونیستی، اسلامی و امارت اسلامی. در هر یک از نظام های کنونی آنچه غایب بود، مردم و نقش آن ها در تصمیمات کلان سیاسی بود. در عین حالی که مردم از صحنه سیاسی غائب بودند نظام های سیاسی هیچ گاه نتوانستند مشکلات مردم را حل نماید و از پس حل بحران ها بر آید.  حکومت اساسا بحران ها را تشدید نموده و شکاف های اجتماعی موجود در افغانستان را فعال و به سمت و سوی منازعه و جدال های خونین پیش برده است. جنگ های طولانی، قتل عام ها و فاجعه های بسیار وحشت ناک یادگاری است از نظام های سیاسی که مردم افغانستان تجربه نموده است. نظام های سیاسی که مردم افغانستان تجربه نمودند هر کدام فاجعه خلق کرد. قتل عام امیر عبدالرحمن خان، کشتار های کمونیست ها در سال 1357 و 58، درگیری های مجاهدین و حکومت دهشت و وحشت گروه طالبان رویداد های است که در خاطره جمعی مردم ما باقی مانده است و مردم آن ها را به یاد می آورد. به نظر نگارنده این سطور، مشارکت گسترده مردم در انتخابات به معنی تایید نظام کنونی و رد نظام های سیاسی تجربه شده گذشته است. مردم می خواهد دموکراسی پا بگیرد و در صحنه سیاسی و در گرفتن تصمیمات کلان ملی نقش داشته باشد.مردم دیگر نمی خواهد که حاکمان سیاسی رویداد های مخوف و وحشتناک بیافریند. به همین خاطر مردم بدون هراس و بدون دغدغه های امنیتی به شکل بی سابقه در انتخابات شرکت نمودند.‏

دوم؛‌از زمان شکل گیری نظام کنونی تا کنون گروه های مانند گروه طالبان مخالف نظام کنونی بوده است. گروه طالبان در هر فرصت بر مردم افغانستان و دولت کنونی تاخته اند و رویداد ها و رخداد های فجیع را خلق نمودند. مردم افغانستان در شاهراه های کشور و شهر و خانه خود در خیلی مواقع امنیت ندارد. همیشه از سوی گروه طالبان تهدید شده است. در مواردی گروه طالبان مردم عادی را کشته اند. مشارکت گسترده مردم در افغانستان پاسخ به رفتار های خشونت آمیز گروه طالبان بود.‏ مردم افغانستان می خواستند به گروه طالبان این پیام را برساند که ما خواهان صلح ایم و از خشونت های وحشیانه تان متنفریم. مردم رأی دادند تا به طالبان بفماند که باید تساهل و مدارا داشت. باید با دیگران به شکل مسالمت آمیز برخورد نمود.‏ بنابراین مشارکت گسترده مردم در پای صندوق های رأی محکم ترین پاسخ ممکن به گروه طالبان دیگر گروه های تند رو و بنیادگرا بود.

سوم؛‌ مشارکت گسترده مردم پاسخ به وضعیت آشفته کنونی نیز بود. در دوره جدید اگر چه تغییرات و دگرگونی های زیادی را مردم افغانستان تجربه نمودند اما واقعیت این است که حکومت کنونی در خیلی موارد نتوانستند پاسخگوی مسائل و مشکلات مردم باشند. به عنوان مثال؛‌ در سال های اخیر وضعیت امنیتی بدتر شد. سیاست مماشات با دشمنان مردم افغانستان به اوج خود رسید.‏ سیاست خارجی ما به قهقرا گرایید. ساخت و ساز و مشکلات دیگر همچنان بر جای خود باقی ماند.مردم افغانستان از وضعیت کنونی خسته شده است. مردم خواهان حکومتی است که توانایی پاسخگویی به مسائل و مشکلات را بدهد.‏ مردم کسی را می خواهد به ریاست جمهوری برساند که طرح و برنامه جدید برای مردم داشته باشد تا بتواند مشکلات و بحران های متعدد را حل نماید. بنابراین مشارکت مردم نوعی پاسخ به وضعیت آشفته کنونی نیز هست. مردم به این درک رسیده اند که برای عبور از وضعیت کنونی نیازمند آن است تا با مشارکت خود فردی را جایگزین رئیس جمهور کنونی نماید که آن فرد بتواند کشور را از وضعیت کنونی نجات دهد.‏

با وجود مشارکت گسترده مردم افغانستان در پای صندوق های رأی جا دارد دو نکته دیگر را نیز ذکر کنیم. نکته اول در مورد نقش نیرو های امنیتی افغانستان است. انتخابات بدون فعالیت ها و جانفشانی های نیرو های امنیتی افغانستان ممکن نبود. نیرو های امنیتی افغانستان چندین شبانه روز برای تامین امنیت افغانستان از جان خود هزینه گذاشتند و امنیت انتخابات را تامین نمودند. جا دارد از نیروهای امنیتی افغانستان تشکری کرد. مردم افغانستان بدون شک جانفشانی ها و زحمات نیرو های امنیتی را به یاد خواهد داشت و تلاش های آن ها در خاطره جمعی مردم ما به یادگار خواهد ماند.‏

نکته دیگر بی کفایتی نهاد های برگزار کننده انتخابات است. روز شنبه در اکثر ولایات و در خیلی از مراکز رأی دهی اوراق رأی دهی در نصف روز تمام شده بود. در حالی که هزاران نفر در صف های طولانی زیر باران منتظر رأی بودند.‏ کمیسون مستقل انتخابات باید به این مسئله پاسخ گوید که چرا اوراق رأی دهی در مراکز رأی دهی در نصف روز تمام شده است. چرا مردم افغانستان از حق سیاسی شان محروم شدند. بی توجهی به حقوق اساسی مردم به معنی چیست؟

در پایان باید گفت که رویداد روز شنبه، 16 حمل یکی از مهمترین رویداد در تاریخ سیاسی کشور است. این رویداد تاریخی در حافظه مردم خواهد ماند. این رویداد نشان داد که مردم خواهان دگرگونی در مناسبات قدرت می باشند.این انتخابات ممکن است فردی را به ارگ برساند اما پیروز اصلی این انتخابات خود مردم است. زیرا مردم به نظامی رأی دادند که در آن مردم جایگاه و منزلت دارد. مردم نقش خود را در نظام کنونی و حضور خود را تثبیت کردند. دیگر هیچ گروه دهشت افکن نمی تواند جلوی مردم افغانستان را بگیرد. مردم به گروه های دهشت افکن فهماند که دیگر جنگ نمی خواهد و خواهان صلح و امنیت است. حکومت بعدی باید به رأی مردم احترام بگذارد و با توجه به رأی مردم برنامه ها و طرح های خود را تنظیم نماید.‏ حکومت به یاد داشته باشد که در صورت بی توجهی به رأی مردم امکان آن وجود دارد که مردم یک بار دیگر حمایت ها و پشتیبانی خود را از حکومت بگیرد و آن را در سراشیب سقوط بکشاند.‏