همگرایی سیاسی بین دولت ـ کشورها و چگونگی ایجاد آن در سطح جهانی یا حد اقل در میان کشورهای تشکیل دهندة یک منطقه، همواره محور تلاش های شبانه روزی دانشمندان و نظریه پردازان مطرح روابط بین الملل بوده است. پرسش این است که برای کاهش واگرایی های سیاسی بین کشورها که جهان را به سمت بی ثباتی سیاسی سوق می دهد، و افزایش همگرایی ها بین کشورها که تضمین کننده صلح و امنیت جهانی خواهد بود، چه باید کرد؟ چه مؤلفه هایی را باید جستجو کرد که سطح واگرایی های سیاسی را کاهش و همگرایی های سیاسی را افزایش دهد؟

بصورت کلی نظریه پردازان مطرح جهت ایجاد همگرایی های سیاسی بر مشترکات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی تأکید می ورزند. در صورتی که برخی مشترکاتی بین دولت ـ کشورها موجود باشد، می توان از آنها بعنوان مؤلفه های همگرایی استفاده کرد. اما اگر مشترکاتی بین کشورها وجود ندارد، باید جهت ایجاد مؤلفه های همگرایی های سیاسی تلاش ورزید. بصورت نمونه ایجاد وابستگی متقابل بین کشورها یکی از تئوری های است که جهت پدید آوردن مؤلفه های همگرایی از سوی دانشمندان مطرح می گردد. وابستگی متقابل به گونة که دو یا چند کشور در سطح منطقه و یا حتی کشورهای جهانی، طوری به لحاظ اقتصادی و تکنولوژیکی با هم گره بخورند که نتوانند به تنهایی از عهدة رفع نیازمندی های گوناگون شان برآیند. این راه کار برای ایجاد همگرایی ها و پیش گیری از تنش های احتمالی بین امریکا و چین از سوی برخی حلقات سیاسی در امریکا هم مطرح و دنبال می گردد. پس در صورت که بین دولت ـ کشورها مؤلفه های همگرایی موجود باشد، باید آنها را پر رنگ کرد و جهت ایجاد همگرایی های سیاسی از آنها سود جست.

جشن فرهنگی نوروز یکی از مشترکات فرهنگی و تاریخی است که بین کشورهای افغانستان، ایران و تاجیکستان بصورت گسترده و پرشکوه همه ساله تجلیل می گردد. شهروندان این سه کشور در طول سالیان متمادی از گذشته های تاریخی تا بحال، روز نوروز را که در حقیقت روزی اول سال جدید است گرامی داشته و برنامه های مختلف را اجرا می نمایند. برای بعضی ها جشن نوروز و روز نوروز روزی است که باید بادوستان و فامیل به تفریح و میله رفت و چند ساعتی را با دوستان خوش بود. از این منظر روز نوروز فرصت مساعد برای دید و بازدید با دوستان و رفتن به خانه های آنان خواهد بود. اما برای بعضی ها جشن نوروز ماهیت مذهبی و دینی دارد. در روز نوروز در مناطق مختلف کشور به ویژه در زیارتگاه سخی در مزار شریف و نیز در شهر کابل مراسم خاص مذهبی برگزار شده و «جندة» را که منتسب به حضرت علی دانسته می شود، طی یک تشریفات خاص بلند نموده و در جایگاه خاص آن نصب می نمایند و پس از آن سیل عظیمی از جمعیت با انگیزة صرفا مذهبی و اعتقادی با تقبل احتمال خطر زیرپا شدن در پی زیارت جنده هستند. شاید این گونه مراسم های مذهبی در سراسر کشورهای که در سطح منطقه از روز نوروز تجلیل می کنند رایج باشد. پس جشن فرهنگی نوروز جشن مشترکی است که بین کشورهای منطقه به ویژه کشورهای فارسی زبان برگزار می گردد. پس می شود گفت که جشن نوروز محوری است که بین کشورهای منطقه مشترک است و مردمان ساکن در این کشورها به گونه ها و به شکل های گوناگون از این روز گرامیداشت به عمل می آورند. پس پرسش که در این عرصه مطرح می گردد این خواهد بود که جشن فرهنگی نوروز بعنوان نقطة مشترک بین کشورهای منطقه چه نقشی می تواند در همگرایی های سیاسی منطقه ای داشته باشد؟.

جشن فرهنگی نوروز مؤلفة مشترکی است که می تواند همگرایی های را در سطح منطقه به ویژه سه کشور فارسی زبان افغانستان، ایران و تاجیکستان پدید آورد. حرکت های در این زمینه آغاز گردیده است که این سه کشور جشن فرهنگی نوروز را باهم و در هماهنگی بصورت مشترک تجلیل نمایند. تابحال نشست های را در تهران و دوشنبه مبنی بر تجلیل از روز نو روز با اشتراک رهبران سه کشور شاهد بوده ایم و قرار است این سال در کابل برگزار گردد، اما تلاش ها و حرکت های دیگری را می طلبد که باید گام های مؤثر برداشته شود. جشن نوروز به صورت روز افزون هر سال در افغانستان شعله ور تر می گردد و مردم ایران عید نوروز را نسبت به دو عید دیگر که عمدتا ماهیت دینی دارند،بهتر و بیشتر تجلیل می کنند. زمینه های مناسبی وجود دارد که روز تمامی مردم این سه کشور باهم نشسته و روز نوروز را گرامی بدارند. تا هنوز تجلیل های که بصورت مشترک صورت گرفته است، بیشتر ماهیت سیاسی و دولتی داشته و تنها نخبگان سیاسی از دو کشور دیگر به کشور میزبان رفته و عید نو روز را به تجلیل نشسته اند. اما اگر روز از راه رسد که ملت ها با هم نشسته و این جشن را گرامی بدارند، سطح دوستی و روابط بین این کشورها به شدت عمیق تر خواهد گردید.

بنابر این جشن فرهنگی نو روز مهمترین مؤلفة است که می تواند همگرایی های سیاسی بین سه کشور و حتی تمامی کشورهای منطقه را افزایش دهد. شکل گیری اتحادهای منطقه ای بیشتر متأثر از دو عامل است. یکی متأثر از ویژگی های جغرافیایی و محیطی که برخی کشورها از شکل و ویژگی های مشترک برخوردار بوده و چالش های مشترک دارند و دوم متأثر از داشتن مشترکات تاریخی و فرهنگی مشترک که برخی کشورها نمی توانند خودرا جدای از همدیگر حس کنند. علی رغم اینکه کشورهای منطقه و سه کشور فارسی زبان شامل یک منطقه جغرافیایی بوده و از ویژگی ها و به تبع آن از چالش های یک سان برخوردار هستند، از مشترکات فرهنگی متعددی نظیر جشن فرهنگی نو روز بهره مند هستند. پس جشن فرهنگی نو روز می تواند تمامی کشورهای منطقه به ویژه سه کشور فارسی زبان را بیش از پیش به همدیگر نزدیک نموده و عامل شکل گیری اتحاد نسبی و همکاری های گستردة منطقه ای گردد. بنابر این باید جشن نو روز را از داخل مرزهای ایران، افغانستان و تاجیکستان بیرون کشید و بین این کشورها بین المللی ساخت. نقش این مؤلفه سازنده است و باید همه آن را قدر نهند.

در حال حاضر کشورهای منطقه به ویژه سه کشور فارسی زبان افغانستان، ایران و تاجیکستان تهدیداتی مشترکی در سطح منطقه دارند. تروریسم و شورشگری اگر روز امنیت ملی افغانستان را به صورت عینی تهدید کرد، ثبات سیاسی و امنیت ملی دو کشور ایران و تاجیکستان را هم به شدت تهدید می کرد و می کند. ایران و تاجیکستان همواره از رشد تروریسم و شورشگری در افغانستان به علت در خطر قرار گرفتن مرزهای شان خواب راحت به چشمان شان راه نداده و همواره دل نگرانی های شان محسوس است. قاچاق مواد مخدر و قدرت گیری روز افزون شبکه های قاچاق تهدیدی مشترکی است که بازهم هر سه کشور را تهدید می نماید. شبکه های قاچاق علی رغم اینکه با پخش مواد نشه آور صدها تن از شهروندان این کشورها را باردوش جامعه ساخته و از این رهگذر امنیت انسانی را تهدید می نمایند، در درون ساختارهای قدرت و سیاست نفوذ نموده و امنیت سیاسی را نشانه می گیرند. پس تهدیدات مشترک بین تمامی کشورهای منطقه به ویژه سه کشور فارسی زبان به صورت گسترده وجود داشته و این تهدیدات مشترک خود منافع مشترک را پدید خواهد آورد.

بنابر این برای غلبه بر چالش ها و تهدیدات مشترک و نیز دستیابی به منافع مشترک باید در صدد تعمیق همگرایی های سیاسی بین کشورهای منطقه بوده تا اتحاد و همگرایی سیاسی شکل گیرد. جشن فرهنگی نو روز به عنوان نقطة مشترک بین اکثر کشورهای منطقه می تواند عامل مناسب برای تحقق همگرایی های سیاسی در سطح منطقه باشد.