صفحه نخست » مقالات » نگرانیهای انتخاباتی؛ دخالت خارجیها یا حکومت؟
نگرانیهای انتخاباتی؛ دخالت خارجیها یا حکومت؟
- حبیب صبوری خسروشاهی
انتخابات آینده ریاست جمهوری کشور یکی از مهم ترین پروسه ملی دانسته میشود. اما اینک نگرانیها در مورد تحقق این پروسه ملی، هرروز ابعاد پیچیده تر و وسیع تری پیدا مینماید. این نگرانیها تا بدانجا اوج و شدت یافته است که برخی احتمال میدهند که انتخابات آینده ریاست جمهوری برگزار نخواهد شد. آنانی که تحقق انتخابات آزاد، سالم و شفاف را مغایر خواستها و نیتهای تمامیت خواهانه و خودکامانه خویش میدانند، از هیچ وسیله و بهانه ای برای مخدوش ساختن یا تعلیق و حتا تعطیلی آن فروگذار نمینمایند. تا این لحظه به نظرمیرسد که سه شیوه را بهانه ای برای مخدوش ساختن یا به تعطیلی کشاندن انتخابات روی دست گرفته اند. نخست جابجایی مهرهها در ستون فقرات حکومت بوسیله نهادهای که بگونه ای مستقیم برچگونگی برگزاری انتخابات ارتباط دارند. هرچند که موضوع جابجاییها و تغییر و تبدیلیها در هرحکومتی یک امر عادی و طبیعی به نظر میرسد؛ ولی در شرایط خاص این تغییرات و تبدیلیها، حتا در دموکراتیک ترین کشورها و حکومتها نیز بحث برانگیز و تردید آفرین میباشد. پیش از این نیز شایعات و آوازه ها براین بود که حکومت احتمالا در آستانه نزدیک شدن به انتخابات برای فراهم سازی برنده شدن تیم یا نامزد مورد نظر خود ممکن است سلسله تغییراتی را در ساختارهای امنیتی و اداری بوجود آورد.
این موضوع اگر پیش از این بعنوان یک گمانهی نسبتا ضعیف مطرح بود، ولی اینک با ظاهر شدن برخی نشانهها، تبدیل به یک نگرانی جدی و امری نزدیک بوقوع بدل شده است. این جابجایی ها در شرایطی صورت گرفته است که در سیستم اداری و اجرایی کشور، طی سالهای گذشته، رویه ای وجودداشته، که کمتر از آن استقبال شده است. زیرا باور عمومی براین بوده است تیم حاکم که اغلب بر پایه مصلحتهای سیاسی و قومی شکل گرفته است، کمتر عناصر و عواملی مانند تخصص، پیشینه کاری و تعهد صادقانه به قانون و مسئولیتهای قانونی افراد و همچنین کارآمدی راهبردهای آنها در عرصه اجرایی و جابجاییها مد نظر بوده است. اگر این مسئله را با موضوع سیطره سایه حکومت بر نهادهای انتخاباتی بیافزاییم که تیم حاکم به شدت تلاش دارد، درصورتی دراثر فشار افکار عمومی داخلی و پای فشاری جامعه بین المللی مجبور به برگزاری انتخابات گردد، حداقل از مجاری یاد شده آن را به نفع خود سازماندهی نماید. بر بنیاد تجارب سالهای گذشته و واقعیت جاری در کشور پایگاههای قومی در کشور بزرگترین منبع سیاسی برای تعدادی به اصطلاح سیاست مدارکشور به شمار میآید. به همین دلیل نیز بزرگترین و بیشترین صدمهها از طریق شکل گیری حکومتهای تک قومی و قبیله سالار بر تاریخ سیاسی کشور از همین مجرا وارد شده است. نمونه تلاش حکومت برای دخالت در امر انتخابات و سازمان دهی آن به نفع خود را در کوشش برای گردآوری گروه یک صدوهشتادوهفت نفری را بعنوان نمایندگان از دوازده ولایت کشور که تمام شان از یک قوم خاص بودند، در ارگ ریاست جمهوری برای ایجاد تفاهم و یکجا سازی دو یا چند کاندید به نفع کاندید تیم حاکم میباشد. هرچند این تلاشها بر اساس سناریو تصنعی به ناکامی انجامید، اما در واقعیت در پشت پرده برنامههای ساماندهی شدن انتخابات داده شده است.
به همین دلیل دوتیم انتخاباتی به نفع تیم مورد حمایت حکومت یکجای شدند. جناب رئیس جمهور مشتاقانه این ادغام آنان را به نفع افغانستان و انتخابات یادآوردشد! حال باید پرسید جناب رئیس جمهور چنین صلاحیتی را از کدام مرجع قانون یا مفاد قانونی بدست آورده اند که بی مهابا وبی پروا به نفع تیم خاص و مورد حمایت خود ازآن پشتیبانی نموده و آشکارا در امر انتخابات دخالت میورزد؟ با آشکار شدن چنین نشانههایی است که شمار زیادی از آگاهان سیاسی از مداخلۀ حکومت در امور انتخابات ریاستجمهوری انتقاد کرده و نسبت به آن اظهار نگرانی نموده گفتهاند که رییسجمهور کرزی میخواهد نقش یکی از اقوام کشور را در انتخابات برجسته ساخته و مسیر انتخابات را بسود آن سوق دهد. در ادامه چنین نگرانیهایی شماری از احزاب، گروه ها و ائتلافهای سیاسی منتقد دولت نیز اعلام کرده اند که حکومت به شکل آشکار در مسایل کمیسیون مستقل انتخابات دخالت می کند. به باور آنان پیش از این حکومت به صورت پنهانی دخالتهایی را در این کمیسیون داشته اما در حال حاضر این امر، آشکار شده است. در پی چنین اظهاراتی، بنیاد انتخابات شفاف افغانستان نیز نسبت به مداخلات حکومت در روند انتخابات ابراز نگرانی نموده میگوید که هرگونه مداخله در روند انتخابات، زیانهای جبران ناپذیری را در پی خواهد داشت و در کنار آن روند دموکراسی و مشروعیت انتخابات نیز با همچون دخالتها زیر سوال خواهد رفت. محمد نعیم ایوب زاده رییس این نهاد با تاکید بیان داشت اگر مداخلهی رییس جمهور تثبیت شود من فکر میکنم پیامدهای منفی ر ادر جامعه به دنبال خواهد داشت. در عرصههای مختلف در اعتماد مردم در مشارکت مردم، پیامدهای منفی بیشتر را میتواند این نوع حرکات ایجاد کند که نه به نفع دموکراسی است، نه به نفع انتخابات است و نه به نفع مردم. بنا بر این، هرنوع مداخله از سوی حکومت میتواند صدمه ی بزر گ بر سرنوشت ملت باشد. وی در ادامه افزود فرض بر اینکه رییس جمهور و یاهم نهادهای حکومتی در روند انتخابات دخالت نداشته باشند، باز هم انتخاب ارگ ریاست جمهوری برای اتخاذ تصامیم در امور انتخابات، بعنوان یک تخطی از قانون بشمار میرود و باید از تکرار همچون موارد پیشگیری گردد. افزون بر اعلام نگرانیهای آگاهان سیاسی و جریان و فعالان سیاسی، سرانجام کمیسیون مستقل انتخابات نیز نتوانست دربرابر این اظهار نگرانیها سکوت خویش را ادامه دهد. یکی از کمشنران کمیسیون مستقل انتخابات به خبرگزاریها گفته است این کمیسیون چندی قبل، مکتوبی را بنا بر انتقادهای نامزدان انتخابات به ریاست جمهوری فرستاده است.
بدین جهت روی همرفته در این روزها، شک و گمانهای نامزدان انتخابات ریاست جمهوری و نهادهای مدنی و سیاسی مبنی بر مداخله حکومت در روند برگزاری انتخابات ریاست جمهوری بیشتر شده می رود و این انتقادها به شدت از پشت میز خطابههای نامزدان انتخابات و اعلامیهها و گفتگوهای مطبوعاتی در سراسر کشور منعکس می یابد. این در حالی است که رئیس جمهور و برخی دیگر از مقامهای حکومتی دخالت در امر انتخابات را به هرشکل آن رد مینمایند و برموضع بیطرفی خویش تاکید دارند. از سوی دیگر رئیس جمهور حتا برای تقویت چنین موضعی انگشت اتهام و اخطار را متوجه خارجیها ساخته و از آنان خواسته است که در انتخابات آینده کشور به هیچ وجه دخالت نورزند. رییس جمهور در مراسم افتتاحیه سال چهارم دوره شانزدهم کاری شورای ملی گفت، تلاش می کند تا انتخابات در کشور به گونهء آزاد، شفاف و در فضای امن برگزار گردد. وی گفت، برای برخی کشورهای که به دخالت در امور انتخابات سایر کشورها عادت دارند هشدار میدهد که در انتخابات افغانستان مداخله نکنند:" پیام خود را چندین بار میخواهم به خارجیان تکرار کنم که رییس جمهور آینده کشور باید در نتیجه ابراز اراده آزاد مردم افغانستان انتخاب شود. از این رو به تمام کشورهای خارجی که عادت و یا تمایل مداخله به انتخابات کشورهای دیگر دارند هشدار میدهم از هر نوع مداخله در انتخابات افغانستان دوری بجویند." در همین حال شماری از وکلا حین سخنرانی رییس جمهور کرزی در مراسم افتتاحیه شورای ملی از وی خواستند تا از مداخله مقامات حکومتی در امور انتخابات جلوگیری کند، و موسسهء انتخابات آزاد و عادلانهء افغانستان نیز گفته است که احتمال مداخلهء کشورهای خارجی در انتخابات اندک است زیرا اعضای کمیسیونهای انتخاباتی افغانها اند.
از مجموع این رویدادها چنین بر میآید که انتخابات پیش روی کشور با نگرانی جدی دخالتهای غیر قانونی و ناموجه روبرو میباشد که این موضوع بر سلامت و اعتمادسازی انتخابات و نتایج آن و درنهایت مشروعیت حکومت آینده و استقرار ثبات در کشور تاثیر منفی برجای خواهد گذاشت.
دیدگاه شما