انتخابات سومین دور ریاست جمهوری پیش رو یکی از مهمترین رویداد های تاریخی کشور ما خواهد بود. این انتخابات با انتخابات قبلی از چند جهت حائز اهمیت می باشد. اول؛ در انتخابات قبلی قدرت سیاسی به شکل دموکراتیک به گروه و یا فرد سیاسی دیگر انتقال نیافت. بلکه قدرت سیاسی دوباره به فرد واگذار شد که قبل از آن حاکم سیاسی این کشور بود. بنابراین گفته نمی توانیم که قدرت سیاسی به شکل دموکراتیک را تجربه نموده ایم. این انتخابات اولین تجربه سیاسی ما برای انتقال قدرت سیاسی به شکل دموکراتیک می باشد. از جهت این انتخابات رویداد مهم در تجربه سیاسی ما خواهد بود. دوم؛ انتخابات پیش رو در حالی برگزار می شود که مردم ما در چند انتخابات دیگر، مشارکت نموده بود. بنابراین تجربه مشارکت سیاسی را دارد.از این جهت شهروندان افغانستان می تواند به طور نسبی مشارکت آگاهانه و با اراده شرکت نمایند. بنابراین مشارکت آگاهانه نسبی شهروندان از وجوه دیگر اهمیت انتخابات پیش رو می باشد. سوم؛ انتخابات پیش رو، پیوندی با ثبات سیاسی و تداوم نظام کنونی دارد. احمد رشید، ژورنالیست پاکستانی گفته بود که ثبات سیاسی افغانستان بستگی به برگزاری مسالمت آمیز و موفقانه این انتخابات دارد.بنابراین حفظ ثبات سیاسی و تداوم نظام پیوندی با برگزاری انتخابات پیش رو دارد. از این زاویه نیز انتخابات پیش رو دارای اهمیت می باشد.اما، انتخابات به طور خاص برای زنان دارای اهمیت می باشد. زیرا زنان قشری اجتماعی جامعه ما بوده است که همیشه در حاشیه قرار داشته است و حضور و مشارکت آنان در انتخابات می تواند فرصت باشد برای حضور آن ها در متن جامعه افغانستان. با وجود اهمیت انتخابات برای زنان اما، چالش های جدی و اساسی فراروی مشارکت آن ها در انتخابات پیش رو وجود دارد. این نوشتار سعی نموده است در حد ظرفیت این مقال، چالش های فراروی مشارکت زنان را به بررسی بگیرد.

اول؛ مهمترین چالش فراروی مشارکت زنان نبود امنیت است. همان طور که نهاد های امنیتی افغانستان اعلان نموده بود که امنیت 92 در صد مراکز رأی دهی را تامین می تواند. اما به نظر می رسد که تامین امنیت مراکز رأی دهی نسبی بوده و تضمین جدی وجود ندارد. زیرا در ولایات مختلف گروه های مخالف مسلح دولت حضور پر رنگ دارند و روزانه در ولایات مختلف دست به حملات انتحاری می زند. از وضعیت امنیتی اکنون ما چنین نتیجه می شود که تامین امنیت در زمان برگزاری انتخابات در خیلی از ولایات ها ممکن نیست.

امنیت مراکز رأی دهی بیشتر از سوی گروه طالبان تهدید می شود. گروهی که با زنان به صورت سنتی برخورد نموده و حاضر نیست زنان در پای صندوق های رأی حضور بیابد. بنابراین می توان گفت که تهدید امنیتی برای زنان جامعه ما بیش از دیگر اقشار جامعه ما جدی است. برای تامین امنیت انتخابات تنها می توان از نیرو های بین المللی حاضر در افغانستان کمک گرفت تا بتوان دغدغه ها و نگرانی های زنان را برطرف نمود.

دوم؛ چالش دیگر، دوری مراکز رأی دهی می باشد. از آنجایی که در زمان برگزاری انتخابات برخی از مناطق سرد بوده و راه ها مسدود می باشد و در عین حال در برخی مناطق مراکز رأی دهی دور از محل سکونت می باشد بنابراین برای زنان سخت است که در آن زمان بتواند در پای صندوق های رأی حاضر شوند. برای این حل این چالش دولت و کاندیدان ریاست جمهوری باید وسایل نقلیه را تهییه نموده و زنان را از محل جای شان تا مرکز رأی دهی و از آن جا دوباره به محل سکونت شان برگرداند.برای این مهم، دولت باید از همین اکنون برنامه ریزی نموده و تا در زمان برگزاری انتخابات با مشکل مواجه نگردد.

سوم؛ مهمترین و اساسی ترین چالش فراروی مشارکت زنان سنت های حاکم در جامعه ما می باشد که در درون خانه ها نفوذ کرده و از درون نمی گذارد زنان به پای صندوق های رأی بروند.باور همه مردم ما بر این است که زنان باید در چاردیواری خانه محسور باشند. زنان نباید مردان نامحرم و مردان نامحرم نباید زنان را بیبیند. همچنین این سنت که زنان برای کار خانه می زیبد و بیرون شدن زنان از خانه نشان از دست رفتن زیبندگی زنان است، از سنت های مستحکم و حاکم در جامعه ماست. همین باور ها و سنت ها است که باعث می شود که زنان از درون خود و از دورن خانواده نتوانند در پای صندوق های رأی حضور به هم برساند. برای بر طرف نمودن این چالش نیازمند آگاهی دهی گسترده به مردم می باشیم. همچنین تشویق های علمایی دینی می تواند تا حدودی برای برطرف نمودن این مشکل راهگشا باشد.

همان طور که متذکر شدیم سنت ها تنها در درون مردان این جامعه لانه نکرده است بلکه زنان جامعه ما نیز گرفتار همین سنت ها است. بنابراین خود زنان نیز از درون واگدار می شود که در مشارکت سیاسی نداشته باشند. ما نیازمند آنیم تا هم مردان و هم زنان نگاه شان تغییر کند و به جای سنت های حاکم، ارزش های جدید را جایگزین نمایند. این سنت ها اما، در درون مردان این جامعه بیشتر نفوذ دارند.از آنجایی که ساختار جامعه ما مردسالارانه می باشد، مردان بیش از زنان مانع مشارکت زنان می شود. زنانی که خواهان مشارکت سیاسی است و دوست دارد در پای صندوق های رأی حضور به هم رساند ممکن است از طرف مردان جامعه وادار به خانه نشستن و شرکت نکردن در انتخابات شود. بنابراین مبارزه جدی می طلبد تا بتوان نگاه ها و سنت ها را تغییر داد. از آنجایی که تغییر سنت ها هزینه و وقت زیاد لازم دارد امکان تغییر سنت ها ممکن نیست. تنها کاری که می توان برای مشارکت سیاسی زنان در انتخابات پیش انجام داد تحریک احساسات مردان جامعه است. بنابراین علمای دین، دولت و کاندیدان با تشویق و تحریک احساسات مردم باید زنان را در پای صندوق های رأی بکشاند. باید متذکر شویم که این بدان معنی نیست که ما کاری در راستای تغییر سنت ها و باور های حاکم در جامعه خود نکنیم. بلکه تغییر سنت ها و باور ها و جایگزین ارزش های جدید و دموکراتیک یک ضرورت جدی برای تحول و دگرگونی جامعه ما است.

این مسائل از مهمترین و جدی ترین مشکلات و چالش های فراروی مشارکت سیاسی زنان است. از آنجایی که انتخابات پیش رو از جهت های مذکور مهم و اساسی می باشد به همان میزان مشارکت سیاسی زنان نیز مهم می باشد. بنابراین دولت و نهاد مسئول دیگر، باید از هم اکنون توجهی به چالش ها مذکور بنمایند. در غیر آن احتمال آن وجود دارد که بخش از جامعه ما نتوانند در انتخابات شرکت نماید. عدم مشارکت زنان در انتخابات بدون شک، ضربه بزرگ به نظام سیاسی و مشروعیت نظام و حکومت آینده است.بنابراین برای در متن در آوردن زنان از حاشیه جامعه، مشروعیت نظام و حکومت آینده و تغییر سنت ها و باور های حاکم در جامعه نیازمند آنیم تا چالش های فراروی مشارکت زنان را بر طرف نمایم.