دیروز بر اساس تقویم انتخابات، مبارزات انتخابات سومین دور ریاست جمهوری و شوراهای ولایتی به صورت رسمی شروع شد. تیم های انتخاباتی ریاست جمهوری نیز، به همین منظور همایش های مردمی را برگزار نموده بودند. گل آغا شیر زوی، اشرف غنی احمد زی، قیوم کرزی و داکتر عبدالله عبدالله از کاندیدان بودند که همایش مردمی در سالون عروسی شهر کابل برگزار نموده بودند. این کاندیدان و معاونان آن ها برنامه های انتخاباتی خود را برای مردم ارائه نمودند. شروع کمپاین های انتخاباتی و همایش مردمی کاندیدان ریاست جمهوری حاوی چند نکته است.در این نوشتار تلاش می شود نکته های چند در قبال تبلیغات سومین دور انتخابات ریاست جمهوری را بیان نماید.

اول؛ مهمترین مسئله با آغاز تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری و شوراهای ولایتی در سرتاسر کشور در حالی آغاز شده است که دفتر کمیسون شکایات انتخاباتی در برخی ولایات باز نشده است.کمیسون شکایات انتخاباتی رفتار ها و کنش های تیم های انتخاباتی را مورد بررسی قرار می دهد. غائب بودن کمیسون شکایات انتخاباتی در برخی ولایات فرصت تخلف را به تیم های انتخاباتی می دهد. تخلف در انتخابات زمینه تقلب را فراهم می کند.غائب بودن تخلف کمیسون شکایات انتخاباتی باعث می شود که خشونت ها نیز افزایش یابد. زیرا در نبود نهادی که تخلفات تیم های انتخاباتی را بررسی کند احتمال زیاد می رود که هواداران و کارمندان تیم های انتخاباتی دست به خشونت علیه همدیگر بزند.افزایش خشونت های انتخاباتی ممکن است انتخابات را به خشونت بکشاند و فرصت برگزاری انتخابات شفاف، سالم، آزاد و دور از خشونت را از مردم بگیرد. بنابراین کمیسون مستقل انتخابات، کمیسون شکایات انتخاباتی و دیگر نهاد های مسئول باید به این امر توجه جدی نموده و هر چه زودتر دفتر کمیسون شکایات انتخاباتی را در ولایات مختلف ایجاد نمایند. بی توجهی به این مسئله پیامد های دارد و مسئول آن پیامد ها بدون شک، نهاد های مذکور می باشند.

دوم؛ آغاز شدن تبلیغات انتخاباتی به معنی آغاز رقابت های انتخاباتی است. کاندیدان ریاست جمهوری به صورت رسمی با همدیگر به خاطر کسب قدرت سیاسی مبارزه می نمایند. بیشترین تلاش کاندیدان ریاست جمهوری و شورا های ولایتی جلب و جذب آراء مردم می باشند. در این مسئله چند مسئله نهفته است. یک؛ رقابت که یکی از عناصر انتخابات دموکراتیک است و معیاری انتخابات دموکراتیک از انتخابات غیر دموکراتیک می باشد، در انتخابات سومین دور ریاست جمهوری ما مورد پذیرش قرار گرفته است. دوم؛ در دوران رقابت انتخاباتی مردم بیش از هر زمان دیگر اهمیت می یابد. کاندیدان ریاست جمهوری در دیگر زمان نسبت به مردم بی توجه است ولی در زمان کاروساز های انتخابات در میان مردم قرار می گیرد. اگر چه نگاه این چنینی کاندیدان به مردم به لحاظ اخلاقی بد می باشد اما این امیدواری وجود دارد که رفته رفته نخبگان سیاسی در همه زمان ها به مردم توجه نمایند و مبنای رفتار ها و کنش های شان مردم باشند.اهمیت یافتن مردم در نزد نخبگان سیاسی می تواند تحول در کارکرد های نهاد ها و رفتار های نخبگان سیاسی نیز ایجاد نمایند.

سوم؛ سومین نکته استقال مردم از همایش های مردمی کاندیدان ریاست جمهوری می باشد. در همایش که دیروز در سطح شهر کابل و برخی ولایات برگزار شده بود نشان می دهد که مردم به صورت گسترده در همایش مردمی تیم مورد نظر خود اشتراک نموده بود. استقبال مردم بیانگر این مسئله است که مردم نسبت به دموکراسی، قانون اساسی و نظام سیاسی مبتنی بر قانون اساسی باورمند شده است. همچنین استقبال مردم راهی برای برون رفت از وضعیت کنونی و انتقال قدرت به شکل مسالمت آمیز را نشان می دهد. مردم دیگر نمی خواهد به خاطر انتقال قدرت سیاسی قربانی شوند و قربانی بدهند. در تاریخ سیاسی افغانستان انتقال قدرت سیاسی همیشه به شکل خشونت آمیز و غیر دموکراتیک بوده است. انتقال غیر دموکراتیک قدرت در طول تاریخ افغانستان باعث شده است که مردم در گروه های مختلف با همدیگر بجنگند. استقبال از کاندیدان به معنی استقبال از انتخابات است. این نشانگر هوشیاری مردم نسبت به پدیده نو بنیاد دموکراسی، قانون اساسی و سازوکاری های آن ها می باشد. استقبال مردم از انتخابات می تواند تفسیر خوشبینانه کرد و نسبت به آینده افغانستان خوشبین بود.

چهارم؛در همایش های که دیروز از سوی برخی کاندیدان ریاست جمهوری برگزار شده بود هیچ تیم انتخاباتی به تیم انتخاباتی دیگر، حمله غیر عقلانی ننموده است. این در حالی است که در انتخابات قبلی حملات غیر عقلانی در روز های اول تبلیغات انتخاباتی بر رقیبان صورت می گرفته است. گفته می شود دیروز در برخی از همایش های مردمی شعار زنده باد رقیب سر داده شده است. این مسئله بیانگر این است که شعور سیاسی نخبگان سیاسی و مردم بالا رفته است. بنابراین جای امیدواری است که انتخابات و مردم در فضای امن و آرامش با همدیگر رقابت نمایند و برنامه ها و سیاست های همدیگر را نقد کند.

پنچم؛ در این انتخابات بیش از انتخابات قبلی شعار اهمیت یافته است. اگر چه تیم های انتخاباتی فرد محور و کاندید محور است اما در انتخابات در کنار کاندید شعار های انتخاباتی اهمیت خاص یافته است. به صورت نمونه همایش های مردمی بیش از آن که به نام فرد کاندید شود بیشتر بر اساس شعار های شان مطرح می شد. شعار هویت تیم انتخاباتی را با خود دارد. شعار ها تصویر کلان از برنامه های انتخاباتی کاندیدان ریاست جمهوری است. مردم اگر چه بیشتر به کاندیدان توجه می کند اما قشر جوان و آگاه افغانستان در کنار توجه به کاندیدان ریاست جمهوری، به شعار های انتخاباتی آن ها نیز توجه می کند. توجه به شعار های انتخاباتی می تواند به معنی نگاهی به برنامه های انتخاباتی کاندیدان ریاست جمهوری تلقی گردد. بنابراین می توان گفت که از این جهت این انتخابات متفاوت از انتخابات قبلی است و اهمیت یافتن شعار ها از نکته های ظریفی است که تنها در این انتخابات اهمیت یافته است.

این نکته ها و برخی نکات دیگر، نشان می دهد که ما در فرایند دموکراتیزاسیون قرار گرفته ایم و مردم و نخبگان سیاسی ما تا حدودی به دموکراسی و ارزش های جدید باورمند شده است. اگر چه در برخی تیم های انتخاباتی بنیادگرا ها نیز وجود دارد اما این احتمال وجود دارد که دوام و تداوم نظام کنونی باعث تغییر در باور ها و اندیشه های بنیاد گرا نیز گردد.جای امیدواری است که مردم از انتخابات استقال نموده است و نسبت به نظام سیاسی خود خوشبین است.

در پایان این نوشتار باید گفت که نکته های فوق الذکر از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. ما باید نسبت به این نکته ها توجه نمایم. نکته های مثبت را باید درونی و تثبیت بسازیم و جزئی از رفتار های روزمره خود در بیاوریم و در باره نکات منفی سعی نمایم برطرف شان کنیم. تا در آینده بتوانیم رفتار های انتخاباتی بهتر از خود بروز دهیم.