مسئله پیمان امنیتی میان افغانستان و ایالات متحده آمریکا از دیر زمانی است که میان مقامات افغانستان و ایالات متحده آمریکا مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. امضا پیمان امنیتی بنا بر پیمان استراتژیک میان این دو کشور بنا بود امضا شود و به همین منظور حکومت افغانستان لوی جرگه مشورتی برگذار نمود و لوی جرگه مشورتی امضا پیمان امنیتی را تایید نمود. اما حامد کرزی برای امضا پیمان امنیتی شروطی گذاشت. یکی از شروط حامد کرزی، رئیس جمهوری افغانستان فراهم نمودن زمینه مصالحه با گروه طالبان بود. در تازه ترین مورد رئیس جمهور گفته است که پیمان امنیتی را تا زمانی که روند گفتگو و مصالحه به صورت جدی آغاز نشود امضا نمی کند. کرزی همچنین گفته است که ایالات متحده آمریکا و پاکستان می تواند در افغانستان صلح بیاورد. در این نوشتار تلاش می شود مسئله مصالحه با گروه های مخالف مسلح دولت و رابطه آن با پیمان امنیتی را به بحث بگیریم.

گروه طالبان که امروزه به عنوان یکی از گروه های جدی مخالف مسلح دولت مطرح است، در سال 1994 از پاکستان وارد افغانستان شد. این گروه از سویی ایالات متحده آمریکا و برخی کشور های عربی تمویل می شد. در سال 2001 با حمله تروریستان بر برج های دوقلو ایالات متحده آمریکا از امارت اسلامی خواست تا تروریستان را از افغانستان اخراج کند اما امارت اسلامی طالبان نپذیرفت و جرج بوش در یک کنفرانس خبری گفت که حامیان تروریستان با تروریستان هیچ تفاوتی ندارد و هر دو دشمن مردم آمریکا است. بعد از آن ایالات متحده آمریکا با همپیمانان خود به افغانستان حمله نمودند و امارت اسلامی طالبان سقوط کرد.

اگر چه در اوائل گروه طالبان از سویی ایالات متحده آمریکا و کشور های عربی تمویل می شد اما از سال 2001 به این طرف وضعیت تغییر کرد و ایالات متحده آمریکا گروه طالبان را به عنوان دشمن تلقی نموده و با آن ها مانند تروریستان مبارزه نمود. ایالات متحده آمریکا تا سال 2006 هیچ گاهی مسئله مصالحه با گروه طالبان را مطرح ننمود. با روی کار آمدن باراک اوباما رویکرد مبارزاتی ایالات متحده آمریکا تغییر نمود. با تغییر رویکرد ایالات متحده آمریکا حکومت افغانستان نیز در موضع خود نسبت به گروه طالبان را تغییر داد. این تغییر موضع رفته رفته تبدیل به حمایت از گروه طالبان شد. کرزی در کنفرانس خبری گفته است که زندان بگرام کارخانه تولید طالبان است. کرزی گفته است که نیرو های آمریکایی افراد بی گناه را زندانی نموده و شکنجه می نمایند و وقتی آن ها آزاد شد به صفوف گروه طالبان می پیوندد. این گفته کرزی بیانگر حمایت و پشتیبانی حکومت از گروه طالبان است.

اما مسئله اکنون ما چیست؟ آیا مسئله ما مصالحه با گروه طالبان است. بر فرض این که مصالحه با طالبان به دست آمریکا و پاکستان باشد، و ایالات متحده آمریکا در این بخش همکاری ننمایند آیا حکومت افغانستان گزینه دیگری برای حفظ ثبات سیاسی و دستاورد های بیش از یک دهه را دارد.

با توجه به وضعیت کنونی نیروی های امنیتی، توانایی های حکومت و ... مسئله جدی برای حکومت افغانستان مسئله مصالحه با گروه طالبان نمی باشد. حکومت افغانستان نمی توانند مسئله مصالحه با گروه طالبان را بهانه عدم امضا پیمان امنیتی نمایند. زیرا این احتمال وجود دارد که ایالات متحده آمریکا تمام نیرو های خود را از افغانستان خارج کند و حکومت افغانستان را در مبارزه با تروریسم و گروه های مخالف مسلح دولت تنها بگذارد. در آن وضعیت بدون شک حکومت افغانستان بدون پشتیبانی نیرو های بین المللی قادر به مبارزه با تروریسم و گروه طالبان نمی باشد. بنابراین مسئله اصلی و جدی ما حفظ ثبات سیاسی است.

ممکن است این انتقاد وارد گردد که حفظ ثبات سیاسی با مصالحه با گروه طالبان ممکن می گردد. در پاسخ باید گفت که در صورتی که گروه طالبان حاضر به گفتگو با حکومت نگردد و ایالات متحده آمریکا و پاکستان نیز همکاری ننمایند آیا حکومت افغانستان گزینه بدیل دارد. بدون شک پاسخ منفی می باشد. هیچ کشوری همسایه و کشور های منطقه توانایی ایالات متحده آمریکا را در هیچ بخش ندارد و هیچ کشوری حاضر به کمک نظامی، اقتصادی و سیاسی به اندازه ایالات متحده آمریکا نیست. بنابراین ما هیچ گزینه بدیل نداریم و امضا پیمان امنیتی یک ضرورت جدی و اساسی ما است.

حال اگر سناریوی خروج نیرو های بین المللی را از افغانستان تجسم نمایم آیا گروه طالبان حاضر به مصالحه خواهد شد. پاسخ به این سوال می رساند که ثبات سیاسی اولویت دارد و حفظ ثبات سیاسی بدون همکاری و حمایت ایالات متحده آمریکا ممکن نیست. از آنجایی که گروه طالبان به دنبال پیامده نمودن شریعت اسلامی می باشد و قانون اساسی فعلی افغانستان را قبول ندارد بنابراین با خروج نیرو های بین المللی با حکومت افغانستان مصالحه نخواهد کرد. تنها راهی دیگری که وجود دارد این است که حکومت افغانستان بعد از خروج نیرو های بین المللی قانون اساسی را تغییر داده شریعت اسلامی با تفسیر طالبانی را بپذیرد. پذیرش شریعت اسلامی با تفسیر بنیادگرایانه به معنی پشت پا زدن به دستاورد ها و نظام کنونی است. این گزینه بدون شک برای مردم افغانستان سنگین خواهد بود. در کنار آن یک نوع بازگشت به گذشته نیز هست.

در کنار حفظ ثبات سیاسی، دغدغه ما باید تحکیم دموکراسی و گسترش ارزش های حقوق بشر باشد. زیرا گسترش ارزش های دموکراتیک و حقوق بشری به معنی آوردن صلح نیز هست. زیرا در ارزش های دموکراتیک و حقوق بشری، منازعه و جدال های مسلحانه ارزش و جایگاه ندارد. درونی سازی ارزش های حقوق بشر بدون شک از بهترین راه مبارزه و مصالحه با گروه طالبان خواهد بود. ما به جای تاکید زیاد روی مسئله مصالحه با طالبان به صورت مستقیم نیازمند آنیم تا ارزش های دموکراتیک و حقوق بشری را ترویج و درونی سازیم. این راهکار برای دستیابی به صلح دائمی مفید تر از مصالحه به صورت مستقیم و بدون وجوه مشترک است.

در صورتی که ما اولویت های اصلی و مهم خود را مشخص ننمایم و بدون در نظر گرفتن وضعیت و توانایی های کنونی خود تصمیم بگیریم بدون شک دوباره به گذشته های خونین باز خواهیم گشت و مسئولیت آن به گردن نخبگان سیاسی حاکم خواهد بود. نخبگان سیاسی به جای فکر کردن به اقلیت های قومی نیازمند آن است تا به مصالح و منافع عموم مردم توجه نموده و بر اساس مصالح و منافع عموم مردم تصمیم بگیرد. قربانی نمودن اکثریت به خاطر اقلیت مخالف حکومت بدون شک عقلانی نیست.

در پایان باید گفت که ایالات متحده آمریکا حامی گروه طالبان نیست و مصالحه با گروه طالبان بستگی به حکومت افغانستان دارد. حکومت افغانستان نباید به خاطر مصالحه با گروه طالبان امضا پیمان امنیتی را به تعویق بیاندازد. برای آوردن صلح دائمی و واقعی به جای مصالحه با گروه طالبان نیازمند ترویج و درونی سازی ارزش های دموکراتیک و حقوق بشری می باشیم. امضا نشدن پیمان امنیتی به معنی پشت پا زدن به قانون اساسی و نظام کنونی و دستاورد های بیش از یک دهه خواهد بود.