روزنامه واشنگتن پست اعلان نموده است که امضا نشدن پیمان امنیتی از سوی حامد کرزی، رئیس جمهور افغانستان، آمریکا را به گزینه صفر نزدیک نموده است. گزینه صفر به معنی اخراج کامل نیرو های آمریکایی افغانستان است. اخراج کامل نیرو های آمریکایی چه پیامد های امنیتی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی برای افغانستان در پی دارد. در این نوشتار تلاش می شود پیامد های ناشی از خروج نیرو های آمریکایی را مورد بررسی قرار دهد. همچنین تلاش می شود به این سوال پاسخ داده شود که آیا افغانستان گزینه بدیل برای بهبود وضعیت امنیتی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی خود دارد.

افغانستان نزدیک به سه دهه تجربه جنگ را داشته است. در سال 2001 میلادی با آمدن نیرو های بین المللی در افغانستان، افغانستان از وضعیت جنگ بیرون شد و به کشوری پسا منازعه مسمی گردید. این مهم به خاطر حضور نیرو های بین المللی به رهبری ایالات متحده آمریکا صورت گرفت. در بیش از یک دهه حضور نیروهای بین المللی در افغانستان، افغانستان امنیت نسبی را تجربه نمود. اما فشار افکار عمومی حکومت آمریکا را بر آن داشت تا وضعیت نیرو های خود را در افغانستان مشخص سازد. برای این منظور گفتگو های میان حکومت افغانستان و ایالات متحده آمریکا صورت گرفت. نتیجه این گفتگو ها امضا پیمان استراتژیک میان این دو کشور شد. بر مبنای این پیمان، دو کشور بنا شد پیمان امنیتی امضا نمایند که بر مبنای آن تعدادی از نیرو های آمریکایی به منظور آموزش نیرو های نظامی افغانستان و مبارزه با تروریسم و هراس افکنی در افغانستان بماند. دیدگاه عامه مردم بر این است که امضا این پیمان، امنیت نسبی را در افغانستان تضمین خواهد کرد.

در حقیقت ترس مردم افغانستان از سال 2014، ترس از بدتر شدن وضعیت امنیتی و روی کار آمدن حکومت طالبان است. امضا پیمان امنیتی برای مردم این پیام را دارد که امنیت به صورت فعلی حفظ می گردد و طالبان دوباره روی کار نمی آیند.

حال که مقامات افغانستان حاضر به امضا پیمان امنیتی نیست، وضعیت امنیتی افغانستان چگونه خواهد شد. برای پاسخ به این سوال باید توانایی نیرو های امنیتی را بسنجیم و توانایی مخالفین دولت افغانستان را نیز مورد قرار دهیم.

توانایی نیرو های امنیتی افغانستان اگر چه نسبت به سال های قبل بالا رفته است اما این مسئله این است که نیرو های امنیتی افغانستان نیازمند تجهیزات و تجربه بیشتر و آموزش بیشتر است. حکومت افغانستان بدون شک بدون کمک کشور های بین المللی قادر به تجهیز نیرو های امنیتی خود نخواهد بود. زیرا بر اساس برآورد های صورت گرفته، نیرو های امنیتی سالانه نزدیک به چهار میلیارد دالر آمریکایی نیازمند است. افغانستان اگر تمام عواید و دارایی خود را جمع نمایند نمی توانند این مبلغ را تهییه نمایند. از طرف دیگر، حکومت آمریکا گفته است، در صورتی که پیمان امنیتی امضا نگردد، آمریکا این مبلغ به افغانستان کمک نخواهد کرد. بنابراین افغانستان قادر به حفظ نیرو های امنیتی خود نخواهد بود.

نیرو های امنیتی افغانستان آموزش ندیده و بی تجربه اند. برای آموزش و کسب تجربه نیازمند همکاری جامعه جهانی است. در صورتی که آمریکا نیرو های خود را از افغانستان خارج کند، کشور های دیگر نیز نیروهای خود را از افغانستان خارج خواهد کرد. بنابراین نیرو های امنیتی افغانستان فرصت استفاده از تجربه و آموزش را از دست خواهد داد. با این وضعیت قادر به مبارزه با تروریسم و نیرو های مسلح دولت نخواهد بود. تروریسم و مخالفان مسلح دولت افغانستان دوباره روی کار خواهد آمد.

خروج کامل نیرو های بین المللی اما، باعث سقوط نظام سیاسی نیز خواهد شد. ثبات سیاسی رابطه مستقیم با توانایی نیرو های امنیتی و نهادمندی نهاد های مختلف سیاسی دارد. نیرو های امنیتی با وضعیت فعلی که دارد قادر به کنترل وضعیت های بحرانی نیست. خارج شدن نیرو های بین المللی بدون شک تاثیر بر اقتصاد و زندگی روزمره مردم خواهد گذاشت. در صورتی که دولت قادر به تامین نیاز های اساسی مردم نباشند و دست آورد های گذشته را حفظ نتواند، مردم دست به شورش خواهد زد که نتیجه آن چیز جز سقوط دولت نخواهد بود. از طرفی نهاد های سیاسی افغانستان به سطح از نهادمندی نرسیده است که بتواند در برابر مشکلات و بحران های مختلف مقاومت نموده و بحران ها را کنترل نمایند. بنابراین می توان گفت که قانون اساسی و نظام سیاسی برخاسته از آن با خروج نیرو های بین المللی از بین خواهد رفت و نیرو های بنیاد گرا مانند طالبان قدرت سیاسی را به دست خواهد گرفت.

بدون شک حفظ دستاورد های بیش از یک دهه نسبت با ثبات سیاسی دارد. بی ثبات سیاسی به معنی از دست رفتن دستاورد های حقوق بشری است.

وضعیت فرهنگی و اجتماعی جامعه وابستگی تام با وضعیت امنیتی، سیاسی و اقتصادی دارد. فرهنگ طالبانیسم با خروج نیرو های بین المللی بر جامعه افغانستان حاکم خواهد شد. به طور خلاصه خروج نیرو های بین المللی به معنی ویرانی دوباره افغانستان خواهد بود.

حال این سوال مطرح می شود، آیا افغانستان گزینه برای ایالات متحده آمریکا به منظور حمایت نظامی، اقتصادی و سیاسی دارد. به نظر می رسد که هیچ یک از کشور های منطقه و جهان نمی تواند جایگزین ایالات متحده آمریکا گردد. پاکستان سالانه ملیارد ها دالر از آمریکا کمک دریافت می نمایند. ایران توانایی پرداخت چهار ملیارد دالر در سال را ندارد. چین توانایی نظامی آمریکا به منظور سرکوب و مبارزه با تروزیسم را ندارد. روسیه خواهان برگشت دوباره به افغانستان نیست. کشورهای دیگر که در افغانستان حضور دارند، نه توانایی پرداخت چهار ملیارد دالر در سال را دارند و نه توانایی مبارزه با تروریسم را. این کشور ها، همچنین اعلان نموده است که حضور و ماندن نیرو های آن ها بستگی به امضا پیمان امنیتی افغانستان با ایالات متحده آمریکا دارد. بنابراین هیچ گزینه بدیل برای افغانستان وجود ندارد.

به دیگر سخن، افغانستان تنها دو گزینه در اختیار دارد. اول؛ امضا پیمان امنیتی با ایالات متحده آمریکا که حفظ ثبات سیاسی، رشد اقتصادی، بهبود زندگی مردم و امنیت نسبی را در پی دارد. دوم؛ سقوط و تباهی و افتادن در دام بنیادگرایی و تروریسم. به عبارت دیگر برگرداندن افغانستان به دهه نود. هزینه گزینه دوم بدون شک برای مردم افغانستان و نخبگان افغانستان سنگین خواهد بود. در شرایط کنونی اگر مقامات افغانستان به گزینه دوم روی بیاورد در افغانستان به عنوان خائن تلقی خواهد شد.

در نتیجه باید گفت که افغانستان برای حفظ ثبات سیاسی، رشد اقتصادی و بهبود وضعیت امنیتی، اجتماعی و فرهنگی گزینه غیر از امضا پیمان امنیتی با ایالات متحده آمریکا را ندارد. از آنجایی که رئیس جمهور در برابر نگرانی و هراس مردم مسئول می باشند، باید این پیمان را امضا نمایند و نسبت به وضعیت مردم احساس مسئولیت نمایند. امضا نشدن پیمان امنیتی بدون شک باعث سقوط حکومت از سوی خود مردم خواهد شد. جنبش های مذهبی بدون شک فعال تر خواهد شد و افغانستان دوباره به دام بنیادگرا ها خواهد افتاد.