پس از آنکه جرگه مشورتی دولت افغانستان را ملزم به امضای سریع «پیمان امنیتی دفاعی کابل وا شنگتن» نمود، رئیس جمهور کرزی در سخنرانی اختتامیه جرگه مشورتی اعلام داشت که وی چانه زنی هایش را با مقامات آمریکایی هم چنان ادامه خواهد داد. به همین دلیل در سفر سوزان رایس، مشاور امنیت ملی باراک اوباما، رییس جمهور آمریکا که شب گذشته وارد کابل شد رئیس جمهور کرزی شرائط تازه ی را در امضای پیمان امنیتی دفاعی دو کشور مطرح کرد. کرزی نگرانی های را مطرح می کند که در واقع نگرانی مردم افغانستان نیز هست. برقراری صلح و ثبات در افغانستان، برگذاری انتخابات شفاف و عادلانه، تامین امنیت شهروندان این کشور و پایان عملیات های خود سرانه از مسائلی است که خواست مردم افغانستان نیز هست و طرح این گونه مسائل می تواند کاملا ضروری باشد.

اما نباید فراموش کرد که واقعیت ها و عینیت های ملموس افغانستان اگر در نظر گرفته نشود نه تنها تداوم چانه زنیهای سیاسی گرهی از مشکلات کشور نمی گشاید که می تواند مشکل آفرین گردد. اگرچه از سخنان رئیس جمهور کرزی در جرگه مشورتی چنین بر می آمد که گویی آمریکا اگر بخواهد می تواند به زود ترین فرصت امنیت و ثبات کامل را در افغانستان برقرار نموده و با مخالفان مسلح تعامل و تفاهم نماید. اما واقعیت های ده سال گذشته افغانستان نشان میدهد که آمریکا و سایر هم پیمانانش در افغانستان هزاران سرباز شان را از دست داده و هزاران ملیارد دالر را در این کشور هزینه کرده اند. اما هنوز هم نه امنیت شهروندان افغانستان و نه امنیت سربازان خارجی در افغانستان تامین نیست. هر از چند گاهی در کنار سربازان ارتش و پلیس افغانستان سربازان خارجی نیز در افغانستان کشته می شوند و حملات مرگباری بر پایگاه های این نیروها نیز صورت می گیرد.

این واقعیت ها نشان میدهد که جنگ افغانستان بسیار پیچیده تر از آنی است که بتوان آن را به درستی تجزیه و تحلیل نمود و عوامل اصلی آنرا به درستی شناسایی نمود. این درست است که حامد کرزی می گوید افغانستان در صورتی پیمان امنیتی را امضا خواهد کرد که مطمئن شود این سند باعث امنیت و مصئونیت این کشور می شود. وی تاکید دارد که  قطع کامل عملیات نیروهای خارجی بر منازل مسکونی در افغانستان، آغاز صادقانه پروسه صلح و برگزاری انتخابات شفاف، از مواردی هستند که باید کاملا تحقق یابد. اما نباید فراموش کرد که نیروها های آمریکایی به شمول قوای ناتو و ائتلاف در ده سال گذشته هزینه های سنگین جانی و مالی را در این جنگ متحمل شده ولی نتوانستند امنیت کامل را در افغانستان تامین نمایند بنا براین چگونه مقدور است که حضور تعداد محدود سربازان در چند پایگاه محدود بتواند به تحقق چنین مهمی کمک کند.

اما آنچه که مهم است تعهد آمریکا در این زمینه  است که مشاور امنیت ملی رئیس جمهور آمریکا در دیدار خود با رئیس جمهور کرزی اعلام کردند که کشورش به برگزاری انتخابات شفاف، سراسری، به موقع و بدون هر گونه مداخله خارجی در افغانستان و براساس پروسه قانونی آن متعهد است. اما در این دیدار، هیئت امریکایی به رهبری خانم رایس، در مورد آغاز عملی پروسه صلح به جانب افغانستان تعهدی ارائه نکرده است. ولی رییس جمهور کرزی از مشاور امنیت ملی اوباما خواسته است تا پیام مردم افغانستان مبنی بر امنیت و مصئونیت خانه های شان و آغاز عملی پروسه صلح، قبل از امضای موافقت نامه امنیتی را به رییس جمهور اوباما انتقال داده به افغانستان در این مورد اطمینان دهد. به نظر می رسد دلیل اصلی عدم تعهد جدی مقامات آمریکایی در برقراری امنیت کامل و مصالحه با مخالفان مسلح، مقدور نبودن آن در فرصت کوتاهی که رئیس جمهور کرزی می خواهد است. چون گروه های مسلح و جنگجوی که در افغانستان اقدامات تخریبی راه می اندازد بازیگران مختلف و متفاوتی اند با خواست ها و گرایشات و تعلقات مختلف سیاسی بنا براین دشوار است که بتوان با همه این گروه های مختلف به تفاهم رسید.

در این تردیدی نیست که مخالفان مسلح منابع مهم مالی و تسلیحاتی را در اختیار دارند و این منابع از داخل افغانستان تامین نمی شود بلکه بیرون از مرزهای کشور بدست طالبان می رسد. اما اینکه چه کشورهای این منابع را در اختیار این گروه ها قرار میدهند و دقیقا چه خواسته ها و اهداف پشت پرده ی در کار است برای کسی کاملا روشن نیست. در چنین شرائطی باید در چانه زنی های سیاسی و دیپلماتیک واقعیت های موجود جنگ را باید در نظر گرفت. نباید با طرح خواست های که عملا تحقق آن در فرصت کوتاه ممکن نیست باعث شکل دهی بحران های تازه در افغانستان شد. در این شرائط حساس نباید بگونه ی موضع گیری شود که افغانستان را یک بار دیگر به کام گروه های تروریستی و خطرناک سقوط دهد این یک فاجعه بزرگ خواهد بود. متاسفانه در بسیار موارد موضع گیری های برخی از عالی ترین مقامات کشور مان بسیار سطحی و احساسات زده است که بدور از هوشمندی و ظرافت بینی های دیپلماتیک است.

در خصوص این خواست رئیس جمهور کرزی که باید به کشتار غیر نظامیان پایان داده شود حق با رئیس جمهور است ولی رئیس جمهور باید این را هم در نظر داشته باشد که در برخی موارد عامل اشتباهات نیروهای خارجی فقط این نیروها نیست. بنا براین در کاستن این عوامل اشتباه هر دو طرف باید به جد متعهد باشند. کشتار افراد ملکی در افغانستان چه از سوی مخالفان مسلح و طالبان و چه از جانب نیروهای بین المللی امر نکوهیده و زشت است که باید مرتکبان این اقدامات محاکمه شوند. مقامات کشور مان این را هم در نظر بگیرند که سربازان خارجی به راحتی می توانند افغانستان را ترک کنند و هزینه های سنگین جانی و مالی بیشتر را متحمل نشوند اما این خروج به نفع کیست؟ آیا اینده افغانستان در نبود همکاری های بین المللی تاریک و سیاه نخواهد بود؟ این درحالیست که مقامات غربی به رغم موضع گیری های رئیس جمهور کرزی واکنش های خویشتندارانه داشته اند گویی آنان بیشتر به آینده روشن افغانستان اهتمام دارند  و بهتر درک می کنند که افراط گرایی تهدید جدی علیه ثبات و امنیت افغانستان و منطقه است و در نبود قوای بین المللی در افغانستان این کشور یک بار دیگر لانه امن ترور و حشت خواهد شد.

متاسفانه برخی از موضع گیری ها در افغانستان ناشی از احساسات زدگی های زود گذر و بدور از زیرکی و هوشمندی لازم سیاسی است. اینکه همه سربازان بین المللی از قرا و قصبات افغانستان به پایگاه هایشان بروند و دیگر اجازه داخل شدن به خانه های افغانها را نداشته باشند خواسته درست و بجای است. اما اگر این خواسته به معنای پایان دادن به هرگونه عملیات علیه گروه های تروریستی در کشور باشد می تواند برای افغانستان خطر ناک باشد. عدم ورود سربازان خارجی به داخل منازل مردم عادی افغانستان در صورتیکه هیچ تروریستی در منازل مردم پناه نگرفته باشد و خطری برای مردم نباشد یک اصل ضروری و انکار ناپذیر است. اما ممانعت از هر نوع عملیات در مناطق مختلف کشور که همچنان در معرض تهدید قرار دارد نمی تواند به صلاح مردم باشد زیرا امنیت مردم به خطر می افتد.

منطقی به نظر نمی رسد که دولت مردان افغانستان درک درستی از شرائط حساس افغانستان و حمایت های جدی بیرونی از مخالفان مسلح نداشته باشند. بنا براین نباید موضع گیری های مقامات کشور مان بگونه ی باشد که هم حامیان مخالفان مسلح را دلگرم تر کند و هم اعتماد ملی در کشور را خدشه دار نماید. زیرا در آن صورت مردم چنین فکر می کنند که کسی به منافع ملی افغانستان فکر نمی کند و منافع شخصی و گروهی بر منافع علیای ملی ترجیح داده می شود.