وحدت و همسویی ملی در هر کشوری که از ترکیب و تنوع قومی و تباری مختلف برخوردارمی‌باشد یکی از مسایل اساسی و بنیادی جوامع امروزی بشمار می‌آید. واقعیت تاریخی و سیاسی و اجتماعی جوامع مختلف نشان می‌دهد هيچ كشوري در دنيا از نژاد و فرهنگ واحد برخوردار شکل نگرفته، بلكه از فرهنگ‌ها و رسوم‌های گوناگون، اقوام و مليت‌هاي مختلف تركيب يافته است. برای تحقق این همسویی و وحدت همراه با حفظ هویت و موجودیت چنان ترکیب و تنوعی سبب گردیده است که دیدگاه‌ها و راه‌کارهای مختلفی به میان آید.

افغانستان نیز به مثابه یک واحد جغرافیایی- سیاسی کاملا مشخص که از ترکیب جمعیتی متنوع و گوناگون برخوردار می‌باشد در زمره ارزیابی فوق قرار می‌گیرد. واقعیت عینی سیاسی و اجتماعی کشور به روشنی گواهی می‌دهد که اقوام و تبارهای مختلف با گرایش‌های گوناگون فرهنگی و دینی و مذهبی در طول سالیان در این جغرافیا ساکن بوده و در کنارهم زندگی باهمی داشته اند.

اما متاسفانه بحران ها و تنش های دو دهه گذشته که معلول عوامل مختلفی از جمله ضعف و کاستی در بسترهای سیاسی ـ اجتماعی بحران و سوء استفاده بیگانگان سبب گردیده است که میان ساکنین آن فاصله ایجاد شده و شکر رنجی هایی بوجودآید. با گذر از سال‌های خون و آتش، تاوان‌های سنگینی که متحمل گردیده ایم، اینک در فرازی نوین از زندگی اجتماعی و سیاسی قرار گرفته ایم. بر بیهوده بودن تنش‌ها و اختلاف‌ها و تضادهای گذشته همه اقرار داریم. اما نباید این نکته را هم دست کم انگاشت و یا فراموش نمود باوجود نفرتی که از تنش‌های گذشته داریم برخی زمینه‌ها و عللی هنوز وجود دارند که گاه و بیگاه، خواسته و ناخواسته، هم چون تندباد یا نسیم ملایمی برآتش فروخفته گذشته وزیدن می‌گیرد. در شرایط کنونی همت و هنر آنست که نگذاریم آن آتش‌های زیر خاکستر یا فرو خفته دوباره زبانه بکشد و هستی ما را بنابودی بکشاند. ادامه یافتن ناامنی‌های موجود در کشور و بعضا تنش‌های سیاسی و آشفتگی‌های سیاسی پرده از این نگرانی‌ها بر می‌دارد. یکی از دیدگاه‌ها و راه‌کارهای اساسی که برای رفع آن نگرانی وجود دارد آنست که باید موضوع و رشته وحدت و تفاهم و همسویی ملی را تقویت نماییم. بدون شک زمینه‌ها و ظرفیت‌های بسیار مساعدی در جامعه وجود دارد که موضوع وحدت و همسویی و تفاهم ملی را در جامعه تقویت و نهادینه گردد. با توجه به اين نكات، پرسش کنونی اين است كه وحدت، تفاهم و همسویی ملي در کشور از چه جايگاهي برخوردار است؟ آيا تا كنون گام‌هاي دراين راستا برداشته شده است؟ همانطورکه گفته شد، دغدغه ي بسياري از هم‌وطنان ما را برای دوری و رفع نگرانی‌های مربوط به بی ثباتی و ناامنی و ادامه یافتن جنگ و تنش‌های سیاسی و اجتماعی در چارچوب همین موضوع قرار دارد. از سوی دیگر بطور قطع تلاش‌ها و کوشش‌هایی نیز در آ ن راستا صورت گرفته است؛ اما تا كنون موضوع یاد شده به عنوان يك فرهنگ عمومي و قابل قبول براي همه ي اقوام و مليت هاي ساکن به صورت يك باور همگاني آنطور که باید نهادينه نگرديده است. ضعف‌ها و کاستی‌های جدی در آن راستا وجود دارد.

با اندک تامل و دقت درباره موضوع یاد شده می توان دریافت که محور قرار دادن وحدت و تفاهم و همسویی ملي به صورت مناسب در سطوح مختلف از ضرورت‌های غیر قابل تردید و از اولويت هاي بنيادين زندگی امروز و فرداي كشور بشمار می‌رود. التبه نکته قابل اشاره در این زمینه آنست که دخالت‌ها و دست اندازی‌های بیرون مرزی را نباید در شعله ورشدن آتش تفرقه و جنگ‌های داخلی و تداوم آن دست کم انگاشت. بی‌خبری و ساده انگاری برخی از مردم و کسانی که فریب توطئه‌های بیرونی را خوردند نیز در بروز وقایع و تداوم بحران بی‌اثر نبوده است. اما جان کلام و ریشه درمان همه این نابسامانی‌ها و پریشانی‌ها آنست که اگر مردم ما خود اقدام بر حل گرفتاري‌هاي خويش بنمايند و دراین راه عزم را جزم سازند، بطور قطع می‌توانند همه ناشدنی‌ها را شدنی سازند. اين آرزوی مبارک با رشد بیش از پیش ملت و اهتمام دولتمردان و مسئولین امنیتی و صداقت مبلغين و فرهنگيان متعهد تحقق صورت خواهد پذيرفت. بدون ترديد نقش عموم مردم به خصوص جوانان و نيروي فرهنگي كشور كه با شعور و آگاهي از حقايق داخلي و جهاني دارند هم در اتحاد و يگانگي با همديگر و هم درسازندگي و بازسازي اين كشور بسيار برجسته و سازنده است. متأسفانه در بحران‌ها و جدال چند دهه گذشته اين حقايق یا به فراموشي سپرده شده و يا بسيار متزلزل و شكننده بود. پايين بودن سطح آگاهي و سواد مردم از يكطرف و روحيه برتري جویی سیاست مداران و اعمال تبعيض از سوي، مجالی براي تفاهم و اتفاق همگاني بريك محور مشترك به نام "وحدت و تفاهم و همسویی ملي" را باقی نگذاشته بود.

ما برای اثبات این موضوع که اگر بخواهیم می‌توانیم شواهد و دلایل بسیار در اختیار داریم. یکی از نزدیک ترین و عینی ترین شواهد و دلایل متقن و غیرقابل تردید در تامین تفاهم و همسویی و وحدت ملی در کشور حضور گسترده مردم در برپایی عاشورای حسینی در چند روز پیش می‌باشد. برپایی مراسم عاشورای حسینی امسال در کشور از جهت‌های مختلف نسبت به سال‌های گذشته بسیار تفاوت و تحسین برانگیز بود. پرداخت زیبا و عاقلانه مردم ما به واقعه عاشورا،.تلاش صادقانه و جدی نیروهای امنیتی در تامین امنیت همه جانبه عزاداران، همکاری بیدریغ مسئولین در فراهم ساختن بستر و زمینه حضور و مشارکت همگانی مردم در مراسم های عزاداری، معالجه بیماران توسط برخی از داکتران و کلنیک‌ها و شفاخانه‌ها بصورت رایگان، حضور گسترده و چشم گیر مسئولان حکومتی و کاندیداها در مراسم بصورت یکسان، توزیع درست نوشیدنی‌ و غذا در بین مردم و.... از رفتارهای زیبا و ماندگار و مثل زدنی بود که در گرامیداشت از عاشورای حسینی مردم ما آن را تجربه نمودند. طبیعی است که در چنین فضایی بدخواهان و دشمنان دین و وطن هرگز مجال و زمینه ای برای تخریب و تفرقه افگنی نخواهند یافت. چنانچه رئیس جمهورکشور با شرکت در یکی از مکان‌های که مراسم عزاداری و عاشورای حسینی در آن برپا بود گفت : شهادت امام حسین ( ع ) در میدان کربلا سرمشقی برای همه ما مسلمانان و آزادگان جهان است .در این مراسم که علمای برجسته و اراکین بلندپایه دولت جمهوری اسلامی افغانستان شرکت داشتند تمثیلی نمادینی بود از همسویی و تفاهم و وحدت ملی در کنار مردم در تمام نقاط کشور. رئیس جمهور در بخش دیگری از سخنانش به جوانان و آینده سازان افغانستان توصیه کرد شجاع باشند در وطن دوستی، شجاع باشند در دیانت و دین پروری ، تسلط بر نفس خود داشته باشند و کوشا باشند در درس و تعلیم و زحمت تا جامعه و کشور خود را به ترقی و تعاملی دلخواه برسانند تا کشوری داشته باشند که از بیچارگی و فقر نجات پیدا نموده و از فقر و تنگدستی و ظلم رها شود و محتاج بیگانگان نباشد.

اگر ما چنین رفتاری را برای همیشه نصب العین خود قرار دهیم و فقط به در مراسم‌های خاص محدود نسازیم بطور قطع خواهیم توانست که جامعه بسازیم نمونه و دلپذیر و کشوری داشته باشیم آباد و سربلند و با افتخار. این همه را می‌توانیم داشته باشیم و بدست آوریم مشروط به آن‌که صادقانه و جدی بخواهیم؛ که خواستن توانستن است.