در سالهای اخیر هر از چندگاهی گزارشهای مبنی بر پیوستن سربازان اردو و پلیس به مخالفان مسلح و بالعکس منتشر شده است و در اخرین مورد مقام های محلی در ولایت کنر اعلام کردند یک قوماندان نیروهای ویژه افغان در این ولایت به طالبان پیوسته است. والی کنر در گفتگو با رسانه ها این موضوع را تایید کرده گفت این قوماندان در ولسوالی شیگل، جایی که مخالفان مسلح حضور فعال دارند به آنان پیوسته است. به گفته او، این قوماندان همچنان یک تانک و مقداری جنگ افزار به مخالفان مسلح دولت نیز تسلیم کرده است. به نظر می رسد این برای اولین بار است که یک قوماندان نیروهای ویژه افغان در ولایت کنر به گروه طالبان می پیوندد.

اما در مجموع به نظر می رسد در جنگ علیه تروریزم در افغانستان به بعد نرم افزاری جنگ توجه جدی نمی شود و این خلا بزرگی است. البته در این هم تردیدی نیست که افزایش توانایی های قوای مسلح و نهادهای امنیتی کشور باعث شده است که مخالفان مسلح بجای جنگ های رو در رو، به اقدامات تخریبی از قبیل بمب گذاری های کنار جاده و عملیاتهای تخریبی دیگر روی بیاروند. روی آوردن طالبان به این گونه اقدامات نشان از نهایت ضعف این گروه در برابر توانایی های قوای مسلح کشور و عجز از مقابله رو در رو با این نیروها است. این درحالیست که در شرائط کنونی طالبان از بخش های وسیع کشور بکلی رانده شده و جنگ های نا منظمی در برخی ولسوالیهای معدود کشور گاها دیده می شود.

بنا بر این طبیعی است که افزایش اقتدار و توانایی روز افزون نهاد های امنیتی کشور باعث شده است که مخالفان مسلح نه تنها توان جنگ های رودر رو با قوای مسلح کشور را از دست بدهند بلکه در بسیار موارد عملیات های تخریبی آنان قبل از اجرا؛ توسط نیروهای امنیتی کشور خنثی و عاملین آن دستگیر و به پنجه قانون سپرده می شوند. این نوع اقدامات قوای مسلح کشور و نهادهای امنیتی در خنثی سازی طرح های تخریبی دشمنان امنیت و اسایش مردم هم امیدواری ها نسبت به آینده را در اذهان عمومی تقویت می کند و هم حمایت های گسترده مردم از نظام کنونی و نیروهای امنیتی را افزایش می دهد. ولی حملات مرگبار مخالفان مسلح نشان می دهد که جامعه جهانی و دولت افغانستان همچنان مخالفان مسلح را به مثابه یک تهدید جدی و نیرومند علیه ثبات و امنیت این کشور بدانند و برای تقویت و تجهیز هر چه بیشتر نیروهای مسلح افغانستان بیش از پیش تلاش نمایند.

اما یک ارتش نیرومند تنها زمانی نیرومند است که علاوه بر سخت افزار به لحاظ نرم افزاری نیز کاملا نیرومند و قوی باشند. این به این معنا است که سربازی که می جنگد جنگ برایش مشروع و موجه باشد و حاضر باشد تا پای جان از آرمانهایش در برابر دشمن دفاع کند. این مهم ترین نکته ای است که باید در تربیت نیروهای ارتش و پلیس به آن باید توجه شود. بنا بر این نباید در تشکیل و تربیت نیروها رزمی فقط به بعد سخت افزاری تمرکز شود و از ابعاد دیگر غفلت صورت بگیرد.

پیوستن افراد اردو و پلیس به مخالفان مسلح حقیقتا مایه نگرانی است. اما مهم ترین پرسش این است که ریشه این نوع رفتارها در سربازان پلیس و ارتش به کجا بر می گردد؟ مسئولین باید با ریشه یابی عمیق در مورد عوامل این نوع رفتارهای سربازان در پی جبران ضعف ها و ریشه کن سازی عوامل آن باشد. در پاسخ به این پرسش که چرا سربازان ارتش و پلیس کشور در برخی موارد چنین رفتارهای را بروز می دهند و به کشتن هم قطاران خود یا پیوستن به مخالفان مسلح اقدام می نمایند پاسخ های گوناگونی می تواند مطرح شود که هر کدام در نوع خود کارساز و مفید خواهد بود و مقامات مسئول باید به آن توجه کنند.

 برخی بر این باور اند که ریشه اصلی این نوع رفتارها در سربازان ارتش و پلیس کشور به مسائل مالی برمی گردد و فقر مالی سربازان و نبود دستمزدهای کافی آنان باعث می شود که در مواردی این سربازان در مقابل پولی که از مخالفان دریافت می کنند اقدام به چنین رفتارهای کنند. اگرچه نمی توان منکر این شد که معاش و دستمزد سربازان پلیس و اردو ناچیز است و کفایت زندگی آنان را نمی کند. اما اینکه مخالفان مسلح بتوانند بودجه بیشتری را تامین کند  و در اختیار ملیشه های خود قرار دهد نیز بعید به نظر میرسد. زیرا طالبان چه در دوره حاکمیت و چه در یک دهه گذشته به لحاظ مالی دچار مشکلات جدی بوده و هست نمی توان مسائل مالی را در این زمینه خیلی برجسته کرد.

بنا بر این به نظر نمی رسد که برخی از سربازان اردو و پلیس جان خود را بخاطر مقدار پول بیشتری که از مخالفان دریافت می کند به خطر اندازند و اقدام به کشتار هم قطاران خود یا پیوستن به مخالفان مسلح کنند. این در حالیست که افسران اردو و پلیس ملی درآمدها و خدمات  نسبت خوبی را در مقایسه با سایر اقشار جامعه دریافت می کنند و از ین جهت کمبودی احساس نمی کنند.  از این رو نمی توان مسائل مالی را در این زمینه مهم دانست اگرچه نباید آنرا نادیده گرفت. اما عده ی هم بر این باور اند که ترس و وحشت از مخالفان مسلح و کشتار بی رحمانه آنان با عث می شود که در مواردی سربازان اغفال شده و به آنان بپیوندند. اما با توجه به آماربالای تلفات مخالفان مسلح و در مقابل اندک بودن تلفات سربازان اردو و پلیس در مقایسه با مخالفان مسلح و همینطور با توجه به توانایی ها و تجهیزات پیشرفته و مدرنی که در اختیار قوای مسلح افغانستان وجود دارد بعید است بتوان چنین چیزی را به سربازان اردو و پلیس در برابر شورشیان مسلح نسبت داد. ممکن است عکس ماجرا درست باشد اما قطعا مسئله ترس از مخالفان کلیت ندارد.

باتوجه به آنچه گفته آمد نمی توان دو عامل فوق را در این زمینه برجسته دید. به نظر می رسد آنچه که باعث بروز چنین رفتارهای در میان سربازان می شود تسلط یک نوع نگرش فروکاهشی بر روند تشکیل ارتش و پلیس ملی از آغاز تا کنون است. در افغانستان عمده توجهات به بعد سخت افزاری جنگ و مقابله با تروریزم است و این مسئله با عث غفلت از ابعاد مهمتر جنگ و امنیت در افغانستان شده است. البته بدیهی است که تجهیز و تقویت کامل نیروهای مسلح از نظر امکانات تسلیحاتی و مالی امر کاملا ضروری و انکار ناپذیر است و تجهیز و تقویت این سربازان کار درستی است. اما آنچه که نباید مورد غفلت قرار بگیرد این است که قلب و دل و جان یک سرباز نیز باید با مردم و کشور و سرزمین اش باشد. یک سرباز باید عاشقانه و با تمام وجود از سرزمین و دین و مردم اش در برابر دشمن دفاع کند. این مهم تنها زمانی اتفاق می افتد که یک سرباز باور عمیق و راسخ به مبارزه خودش علیه دشمن داشته باشد و حاضر باشد تا پای جان در برابر دشمن مقاومت کند.

بنا بر این به نظر می رسد که با وجود تلاشهای که در این سالها صورت گرفته است برخی ضعف ها و نارسایی های در این زمنیه وجود دارد که باید بر طرف گردد. در تمام کشورهای جهان برای تشکیل ارتش و پلیس ملی یک نهاد نیرومند و مجهز از اندیشمندان علما و متفکران برجسته هر کشور وجود دارد که به پرسش ها و شبهات سربازان آن کشور در خصوص جنگ و مبارزه پاسخ می دهند. در کشورهای اسلامی نهاد عقیدتی سیاسی در درون سازمان های امنیتی نقش بسیار مهم و حیاتی را بازی می کند. در نبود افراد خبره و ماهر در زمینه تربیت اعتقادی و سیاسی سربازان ارتش و پلیس یک کشور آن ارتش و پلیس لنگ می زند.