چندی پیش فرمانده ارشد نیرو های آمریکایی در افغانستان گفته بود که ترس از 2014 همه گیر شده است. این اظهار وی چنانچه باید مورد توجه رسانه ها و نهاد های دولتی قرار می گرفت، نگرفت. به نظر می رسد که اظهارات فرمانده ارشد نیرو های آمریکایی واقع بینانه و مبتنی بر نظرسنجی ها و آمار دقیق باشد. زیرا مردم افغانستان در گفتگو های عادی خود به نوعی نگرانی خود را از تهدیدات احتمالی پس از 2014 اعلان می نمایند. حال این سوال پیش می آید که مردم چرا از 2014 هراس دارند. دولت افغانستان چگونه می تواند این نگرانی مردم را برطرف نمایند. در نهایت ترس همه گیر مردم، چه پیامد های می تواند برای دولت در پی خواهد داشت.

فهم چرایی نگرانی مردم از 2014 سخت است. زیرا 2014 امری تجربه شده و ملموس نیست. با این حال می توان با رویداد های که پیش بینی شده است که اتفاق می افتد و از اکنون در مورد آن ها تصمیم گرفته شده است، تا حدودی رویداد های دیگر را پیش بینی کرد. در سال 2014 نیرو های بین المللی با رهبری ایالات متحده آمریکا بنا است که از افغانستان خارج شود. این یک رویدادی است که اتفاق می افتد و مردم از رویداد های ناشی از آن نگران است. رویداد های احتمالی را مردم افغانستان به مثابه یک تهدید برای جان و زندگی خود احساس می کند. این تهدید احتمالی چیست؟

تهدیدات احتمالی زیادی مرا می توان نام برد؛ اما این جا به دو تهدید احتمالی جدی اشاره می گردد. به نظر می رسد که یکی از تهدیدات جدی که دولت و مردم افغانستان را تهدید می کند؛ گروه طالبان به عنوان مخالفان جدی نظام سیاسی فعلی افغانستان می باشد. گروه طالبان از آنجا به عنوان یک تهدید برای جان و مال مردم محسوب می گردد که با حضور نیرومند نیرو های بین المللی به عنوان یک گروه مخالف در مقابل دولت و نیرو های بین المللی جنگیدند. در عین حال گروه طالبان در مدت بیش از یک دهه افرادی را که با دولت و نیرو های بین المللی همکاری نموده است را تهدید و در مواردی کشته اند. مسئله دیگر نگرانی مردم را بیشتر می کند و آن حاضر نشدن گروه طالبان برای گفتگو با دولت افغانستان است. دولت افغانستان چندین سال است که برای گفتگو با گروه طالبان تلاش می نمایند، اما گروه طالبان تا اکنون حاضر به گفتگو نشده است. به نظر می رسد که تا سال 2014 توافقی صلح با طالبان حاصل نگردد. همین مسئله نگرانی مردم را بیشتر کرده است.

مسئله مهم دیگر که مایه نگرانی مردم شده است، فرار سرمایه از افغانستان می باشد. فرار سرمایه رابطه مستقیم با امنیت دارد. یعنی به میزان که ناامنی در افغانستان بیشتر می شود به همان میزان سرمایه ها از افغانستان خارج می شود. البته باید گفت که منظور از سرمایه تنها سرمایه های مادی نیست بلکه به همان میزان سرمایه معنوی و انسانی ما نیز خارج می شود. این مسئله از آنجا مایه ای نگرانی است که دولت به عنوان یک نهاد با بالاترین مشروعیت در جامعه هیچ گونه برنامه اقتصادی، سیاسی و اجتماعی برای بحران ها، تهدیدات و خطرات احتمالی ندارد. اینکه چرا این مسئله یک تهدید محسوب می شود به این معنی است که ضعف دولت همراه با خارج شدن سرمایه ها باعث نارضایتی مردم می گردد و در نهایت مردم خود علیه دولت دست به شورش می زند.

یک نکته اساسی در نگرانی های مردم وجود دارد. آن نکته وجود یک پیش فرض است. آن پیش فرض ضعف دولت افغانستان است. یعنی مردم بر این باور است که خروج نیرو های بین المللی باعث سقوط دولت افغانستان خواهد شد. حال با توجه به نگرانی مردم، چگونه می توان نگرانی را مردم برطرف نمود. تقویت دولت یا دولت سازی، امری زمان بر است. یعنی برای دولت سازی نیازمند وقت چندین ساله می باشیم. بنابراین تقویت دولت ممکن نیست. راهکاری دیگر گفتگو با گروه طالبان است. همان طور که تجربه ثابت نموده است، گروه طالبان حاضر به گفتگو با دولت نمی باشد. از میان تنها راهکاری که باقی می ماند حضور نیرو های بین المللی در افغانستان است. یعنی تنها با حضور نیرو های بین المللی در افغانستان است که می توان نگرانی را مردم برطرف نمود و باعث حفظ نظام سیاسی کنونی و دولت فعلی شد. در غیر آن هر راهکاری دیگری نمی تواند باعث بر طرف نمودن نگرانی مردم گردد.

حضور نیرو های بین المللی در افغانستان از جهت های مختلف حائز اهمیت است. اول؛ افغانستان به لحاظ سیاسی، اقتصادی یک کشور وابسته است. حضور آن ها و کمک های اقتصادی و حمایت های سیاسی می تواند از فرار سرمایه جلوگیری نمایند. همچنین حضور آن ها باعث می شود تا نگرانی و دغدغه امنیتی مردم برطرف گردد. یعنی گروه طالبان به عنوان یک گروه تهدید کننده امنیت، از سوی مردم تلقی نگردد.

مایه امیدواری این است که دولت افغانستان این راهکار را به عنوان یک امری معقول در نظر گرفته است. یعنی دولت افغانستان در زمینه حضور های بین المللی اقدامات را روی دست گرفته است. در تازه ترین مورد با وزیر خارجه ایالات متحده آمریکا در زمینه امضای پیمان دوجانبه امنیتی تقریبا به توافق رسیده است. بر اساس این توافق نیرو های آمریکایی پس از سال 2014 در افغانستان همچنان حضور خواهند داشت و در کنار آن آمریکا متعهد است تا از دولت افغانستان حمایت سیاسی و کمک اقتصادی نمایند.

اگر چه پیشرفت در روابط افغانستان و ایالات متحده آمریکا صورت گرفته است اما؛ نگرانی جدی که برای مردم افغانستان وجود دارد، برگزاری لوی جرگه می باشد. نگرانی از آن جا است که این جرگه مطابق قانون اساسی برگذار نمی گردد بلکه یک جرگه سازمان یافته و کاملا دولتی است. بدین معنی که دولت هر امری را به اعضا و شرکت کنندگان دیکته نمایند، همان امر به کرسی می نیشیند. بنابراین این احتمال وجود دارد که نگرانی مردم از 2014 همچنان باقی بماند.

دولت از آنجا که راهکاری دیگر برای رفع نگرانی مردم ندارند، باید در رابطه با پیمان امنیتی با ایالات متحده آمریکا موانع و مشکلات فراروی آن تلاش نمایند. زیرا در غیر آن تشدید نگرانی مردم ممکن است پیامد های جبران ناپذیر برای دولت داشته باشد. از پیامد های جدی آن که هزینه سنگین بر دولت دارد؛ شکاف میان ملت و دولت است. پر کردن این شکاف برای دولت هزینه سنگین و زمان بر است. بنابراین دولت باید عقلانی عمل نموده و در رابطه با پیمان امنیتی اقدامات لازم و ضروری را روی دست بگیرد. در نهایت باید گفت که نگرانی مردم جدی از 2014 جدی است. راهکاری غیر از امضای پیمان امنیتی با ایالات متحده آمریکا وجود ندارد. پیمان امنیتی تنها عامل رفع نگرانی مردم از 2014 نیست بلکه باعث جلوگیری فرار سرمایه نیز می گردد. نیرو ها و نهاد های امنیتی نیز تقویت می گردد، دولت سازی و ملت سازی با هزینه کمتر نیز ممکن می گردد. این مسائل و مسائلی بسیاری دیگر بیانگر این است که دولت باید بر سر پیمان امنیتی بر زودترین وقت به توافق کامل برسد و آن را امضا نمایند.