مذاکرات حساس و طولانی هیات افغانستانی و آمریکایی نشان از آن دارد که امضای موافقتنامه امنیتی دو کشور با چالشها و نگرانیهای مختلفی مواجه است. هر چند رسانه‌ها سفر وزیر خارجه آمریکا به کابل را غیرمنتظره عنوان کرده‌اند اما دیپلمات‌هایی که همراه کری به کابل سفر کرده‌اند به «بلومبرگ» گفته‌اند که رؤسای جمهور افغانستان و آمریکا در تاریخ پنجم اکتبر در مورد سفر کری با یکدیگر به توافق رسیده بودند. یک سال پیش 2 کشور پیمان استراتژیکی امضا کردند که بر اساس یکی از بندهای آن، کابل و واشنگتن باید در مدت یک سال توافقنامه امنیتی امضا را کنند. آمریکا در پی آن است تا با امضای این توافقنامه بخشی از نیروهای خود را پس از 2014 در افغانستان حفظ کند و اعلام کرده است که مأموریت نیروهای باقی مانده، مبارزه با تروریسم و آموزش نیروهای افغان خواهد بود.

تاکنون 10 دور گفت‌وگو بین تیم‌های مذاکره کننده افغانستان و آمریکا انجام شده است ولی دو طرف مذاکره کننده در مورد «عملیات‌ مبارزه با تروریسم»، «حمایت از افغانستان در مقابل تجاوزات خارجی» و «تعریف واحد از تروریسم»  اختلاف نظر دارند. مقامات افغان بر این عقیده‌اند که عملیاتهای خودسرانه نیروهای آمریکایی که در موارد متعدد به کشته شدن غیرنظامیان افغان منجر شده است، اثر معکوس دارد و همچون آتشی بر هیزم افراط گرایی در این کشور است. بنا براین توافقنامه امنیتی بین 2 کشور، در این مورد تعریف واضحی از عملیاتهای مبارزه با تروریسم داشته باشد تا مانع خودسری و عملیاتهای یکجانبه نظامیان آمریکایی شود. افغانستان خواستار آن است که این گونه عملیاتها توسط نیروهای ویژه ارتش افغانستان که به سطح قابل قبولی از توانمندی رسیده‌اند، انجام شود. اما به نظر می‌رسد که واشنگتن خواستار آزادی عمل در زمینه عملیات‌ مبارزه با تروریسم است.

یکی از موارد مهم اختلافی دیگر که چالش اصلی در مذاکرات عنوان می‌شود، درخواست افغانستان از آمریکا برای حمایت از این کشور در مقابل تجاوزات خارجی است. به باور مقامات افغان، طالبان در خارج از این کشور تجهیز و مسلح می‌شوند تا هدف کشورهای خارجی را برآورده سازند بنا بر این این یک تجاوز تلقی می‌شود و افغانستان می‌خواهد این توافقنامه به گون‌های تنظیم شود تا آمریکا را ملزم کند که در مقابل این گونه تجاوزات همراه با افغانستان به آن واکنش نشان دهد.  بنا بر این نباید طالبان از لیست گروه های تروریستی متجاوز خارج شده و جنگ افغانستان یک جنگ داخلی تلقی گردد. تعریف تروریسم نباید این گونه باشد که هر کس انسان غربی را هدف قرارداد، تروریست است اما اگر فرزندان افغانستان را کشت، تروریست نباشد. اگر واشنگتن تن به این درخواست کابل دهد و تعریف تروریسم را از دیدگاه کابل بپذیرد، جغرافیای عملیات‌های مبارزه با تروریسم باید گسترده‌تر از وضع موجود شود.

امضای موافقتنامه امنیتی آمریکا و افغانستان با طرح نگرانی های از سوی برخی از همسایگان افغانستان همراه بوده است. اما مقامات افغانستان  در واکنش به نگرانی های کشور های منطقه از امضای موافقت نامه همکاری های استراتژیک افغانستان و امریکا، گفته اند که از خاک افغانستان بر علیه هیچ کشور دیگر استفاده نمی شود. اما کشور های منطقه از جمله ایران و پاکستان از امضای موافقت نامه همکاری های استراتژیک میان امریکا وافغانستان اظهار نگرانی کرده اند ولی مقامات افغان می گویند پیش از امضای موافقت نامه با کشورهای منطقه از جمله ایران، چین، پاکستان و برخی کشور های منطقه صحبت شده و افغانستان برای آنان تضمین داده که این توافق نامه به ضرر هیچ کشوری نیست. اما با این وجود این یک پرسش اساسی است که براستی امضای پیمان های استراتیژیک افغانستان با کشورهای مختلف اروپایی و آمریکا به ضرر کشورهای منطقه است یا اینکه این پیمانها می تواند در مسیر شکست تروریزم در افغانستان منافع کشورهای منطقه را نیز تامین نماید. همچنانکه حضور ده ساله ناتو و قوای ائتلاف در این کشور نه تنها به ضرر کشورهای منطقه تمام نشده است بلکه تهدیدهای تروریستی و امنیتی از افغانستان را که می توانست توسط طالبان و القاعده علیه کشورهای منطقه عملی شود را بر طرف کرده است.

نخستین مسئله ای که در امضای تمامی پیمانهای استراتیژیک افغانستان با کشورهای مختلف هم برای افغانستان و هم برای قدرتهای منطقه ای و همسایگان افغانستان خیلی اهمیت دارد این است که نخست باید خواسته های امریکا و سایر هم پیمانان افغانستان در این پیمان ها مشخص شود. بنا براین مهم­ترین مسئله فهم ودرک درست این خواسته ها اهمیت دارد و در گام بعدی سنجش و میزان توانایی و ظرفیت های بالفعل و بالقوه افغانستان در تامین این خواسته ها اهمیت دارد. نکته مهم دیگر در این مورد این است که این خواسته ها کاملا روشن و شفاف برای مردم افغانستان و منطقه روشن بیان شود و چیزی مخفی و پشت پرده وجود نداشته باشد که کشورهای منطقه از آن نگران باشد. 

برخی از کشورهای منطقه اظهار نگرانی کرده اند که گویی با امضای این پیمان استقلال و تمامیت ارضی افغانستان از بین رفته و از این کشور به حیث پایگاه های نظامی علیه دیگران استفاده خواهد شد. اما واقعیت این است که در امضای همه پیمان ها با کشورهای دیگر استقلال و تمامیت ارضی افغانستان به صورت جدی مد نظر نظر بوده و هیچ بند و ماده‌ای که با استقلال و تمامیت ارضی کشور در تضاد باشد مورد قبول طرفین قرار نمی گیرد. بنا بر این در مفاد این پیمان ها این مسائل با توجه به پیامد های که میتواند برای افغانستان داشته باشد با حساسیت بیشتر مورد توجه بوده است.

این درحالیست که برای تامین ثبات پایدار در افغانستان رویکردهای صرفا نظامی به هیچ وجه جوابگو نیست، بلکه در کنار آن باید به ساختن زیربناهای افغانستان و توسعه اقتصادی کشور باید به جد توجه صورت بگیرد. تا زمانیکه این مهم تحقق نیابد حضور هزاران سرباز و توپ و تانک وسلاح هم نمی تواند امنیت و ثبات پایدار در افغانستان را بوجو بیاورد. به همین دلیل پیمان های افغانستان با کشورهای مختلف بویژه پیمان استراتیژیک افغانستان و ایالات متحده شامل بخش های مختلف است که از جمله کمک های اقتصادی و رشد و توسعه اقتصادی افغانستان و امحای فقر از این کشور نیز از مواد اصلی این پیمان است. بنا براین چنین پیمانهای که بتواند به رشد و توسعه افغانستان کمک کند نه تنها به ضرر کشورهای منطقه نیست بلکه توسعه و ثبات افغانستان بیشترین منافع کشورهای منطقه را تامین خواهد کرد.

کشورهای منطقه باید درک کنند تا هنگامی که دشمن مشترک منطقه ای یعنی تروریزم  و افراطی گری به قوت خود باقی است طبیعی است که ضرورت این همکاری ها قطعی است. در این تردیدی نیست که هم طالبان و هم القاعده همچنان تهدید های جدی علیه ثبات و امنیت منطقه و جهان به شمارمی رود و روزانه در دو کشور افغانستان و پاکستان تعداد زیاد از انسانهای بی گناه قربانی حملات وحشیانه آنان می شود. در چنین وضعیتی افغانستان و هم کشورهای منطقه به شدت نیازمند همکاری های گسترده جامعه جهانی و غرب برای ریشه کن سازی تهدیدات و از بین بردن کامل تروریزم در منطقه است. همسایه غربی افغانستان ایران نیز همواره از تهدید های گروه های افراطی مرتبط با القاعده و تروریستی در امان نبوده اند و سال گذشته تعداد زیاد از شهروندان این کشور در عملیات های انتحاری که از جانب گروه های افراطی و تند رو سازمان دهی و اجرا شده بود جانهای خود را از دست داده اند. شاید به همین دلایل بوده است که این کشور در سالهای اخیر در مسائل افغانستان از سیاست همراهی با جامعه جهانی در افغانستان پیروی کرده است. بنا بر این تا زمانیکه تهدیدات مشترک امنیتی برای منطقه و جهان و جود داشته باشد تداوم همکاری های جامعه جهانی با افغانستان یک ضرورت اساسی خواهد بود.