جان کری وزیر خارجه ایالات متحده آمریکا به ‌پاکستان سفر نموده است. وی از نواز شریف نخست وزیر جدید پاکستان خواسته است تا برای گفتگو با باراک اوباما به ایالات متحده آمریکا سفر نماید. جان کری همچنین در مورد انعقاد پیمان استراتژیک با مقامات پاکستانی سخن گفته است. امضا پیمان استراتژیک میان آمریکا و پاکستان به خاطر حملات طیاره های بدون سرنشین ایالات متحده آمریکا به خاک پاکستان در سال ۲۰۱۰ میلادی به حالت تعطیق در آمد. پیمان استراتژیک میان ایالات متحده آمریکا و پاکستان از چند جهت برای افغانستان حائز اهمیت می باشد. اول؛ نزدیک شدن ایالات متحده آمریکا به پاکستان به عنوان شریک استراتژیک به معنی کم اهمیت شدن افغانستان نزد ایالات متحده آمریکا می باشد. دوم؛ انعقاد پیمان استراتژیک با پاکستان می تواند خطری برای پیمان امنیتی میان افغانستان و ایالات متحده آمریکا باشد. از امضا پیمان استراتژیک این دو احتمال می رود که رابطه افغانستان و ایالات متحده آمریکا بدون شک چنین نخواهد ماند. نگاهی به تاریخ روابط خارجی افغانستان-پاکستان-ایالات متحده آمریکا مشخص می سازد که نزدیکی این دو کشور به معنی فراموشی افغانستان است. در این نوشتار تلاش می شود همین مسئله را با داده های تاریخی مورد بررسی قرار داده و بیان نمایم که چرا نزدیکی پاکستان به آمریکا منجر سردی و حتی فراموشی افغانستان از سوی ایالات متحده آمریکا می شود. در نهایت مسئولیت نخبگان و سیاستمداران افغانستان در قبال این مسئله را مورد بررسی قرار می دهیم.

پاکستان از زمان شکل گیری در سال ۱۹۴۸ میلادی رابطه خوب و حسنه با بلوک غرب داشته است. در حالی که افغانستان لغزش های از راست به چپ و از چپ به راست نموده است. به طور نمونه در زمان جمهوری داوود خان از کشور های بودند که در شکل گیری پیمان کشور های عدم تعهد نقش داشتند. در عین حال ایالات متحده آمریکا پیمان «سنتو» را در عراق به وجود آوردند و از افغانستان خواستند که در پیمان کشور های عد تعهد نپیوندد و به پیمان سنتو بپیوندد. افغانستان اما خواست ایالات متحده آمریکا را نپذیرفته و وارد پیمان کشور های عدم متعهد شدند. پاکستان برعکس عضو سنتو شد و روابط خود را با ایالات متحده آمریکا نزدیک نمود. بعد از آن ایالات متحده آمریکا هیچ وقت نگاهی استراتژیک نسبت به افغانستان نداشت. زیرا پاکستان به عنوان یک کشور استراتژیک برای ایالات متحده آمریکا محسوب می شد. باز در زمان داوود خان رابطه افغانستان و شوروی سرد شد. به نوعی که داوود خان تلاش ورزید به ایالات متحده آمریکا نزدیک گردد اما ایالات متحده آمریکا از آنجایی که نگاه استراتژیک نسبت به افغانستان نداشت تمایل به نزدیکی با افغانستان نداشت. همین مسئله باعث شد که شوروی در افغانستان فعال تر شده و در نهایت نیرو های خود را وارد افغانستان نماید.

با اشتغال افغانستان از سوی نیرو های شوروی ایالات متحده آمریکا به عنوان مهمترین رقیب اتحاد جماهیر شوروی هیچ واکنش جدی نشان نداد. بعد از چندین سال حضور نیرو های اتحاد جماهیر شوروی در افغانستان یکی از سناتوران ایالات متحده آمریکا به فکر انتقام از جنگ ویتنام افتادند. در جنگ ویتنام ایالات متحده آمریکا از نیرو های ویتنامی با حمایت شوروی شکست خوردند. ایالات متحده آمریکا می خواست که انتقام خود را در افغانستان از شوروی بگیرد. به همین خاطر از طریق پاکستان و برخی کشور های عربی وارد بازی شدند. ایالات متحده آمریکا کمک های مالی و نظامی خود را از طریق پاکستان و کشور های عربی به نیرو های جهادی افغانستان تقسیم می نمودند. در نهایت نیرو های جهادی افغاسنتان با کمک ایالات متحده آمریکا نیرو های اتحاد جماهیر شوروی را شکست داده و آن ها را وادار به ترک افغانستان نمودند. با خروج نیرو های اتحاد جماهیر شوروی ایالات متحده آمریکا افغانستان را به دست فراموشی سپرد. زیرا ایالات متحده آمریکا به هدف خود که همانا شکست نیرو های نظامی اتحاد جماهیر شوروی است رسیده بود.

با خروج نیرو های شوروی از افغانستان حاکمیت به دست گروه های جهادی افتاد و بعدا نیرو های جهادی از گروه طالبان شکست خورده و افغانستان لانه تروریست ها شد. ایالات متحده آمریکا تا این زمان هیچ گونه نگاهی استراتژیک به افغانستان نداشته و آن را به حال خود رها نموده است. در سال ۲۰۰۱ میلادی با حمله تروریست ها بر برج های دوقلوی تجاری ایالات متحده آمریکا در نویورک ایالات متحده آمریکا به خاطر از بین بردن تروریست ها به افغانستان حمله نمودند. از سال ۲۰۰۱ میلادی به بعد آمریکا نگاهی خود را نسبت افغانستان تغییر دادند. یعنی افغانستان محور اساسی سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا در منطقه قرار گرفت.

به نظر می رسد با توجه به مشکلات مختلف میان افغانستان و پاکستان پاکستان نقش برجسته در روابط افغانستان و ایالات متحده آمریکا داشته است. یعنی یکی از دلایل بی توجهی ایالات متحده آمریکا کشور پاکستان می باشد. به این معنی که پاکستان خود را بزرگترین حامی ایالات متحده آمریکا در منطقه جا زد و از سیاست ها و اقدامات آمریکا در منطقه حمایت می کرد. این روابط باعث شده بود که پاکستان نیز خواست های از ایالات متحده آمریکا داشته باشد. خواسته پاکستان بدون شک دوری از افغانستان است. زیرا افغانستان با مطرح کردن خط دیورند بزرگترین چالش برای پاکستان خلق می نماید. به همین خاطر پاکستان یک افغانستان منزوی و ضعیف می خواست.

بعد از سال ۲۰۰۱ میلادی آمریکا به این خاطر افغانستان را کانون توجه خود قرار داد که به صورت مستقیم از تروریست ها صدمه دید. ایالات متحده آمریکا بر این باور رسیده بود که بدون کنترل افغانستان نمی توان جهان و نظام بین الملل را حفظ نمود. کنترلی افغانستان به معنی کنترل جهان محسوب می شد. به همین خاطر افغانستان را مورد توجه جدی خود قرار دادند.

از سال ۲۰۰۱ میلادی به این طرف روابط افغانستان و ایالات متحده آمریکا دارای فراز و نشیب های زیادی شده است. با مطرح شدن پیمان استراتژیک میان افغانستان و ایالات متحده آمریکا تحلیل گران بر این باور بودند که ایالات متحده آمریکا در صدد تعریف همکار و شریک جدید استراتژیک در منطقه است. به این معنی که افغانستان جایگاه پاکستان را در روابط خارجی ایالات متحده آمریکا می گیرد. اما در این اواخر روابط خارجی افغانستان و ایالات متحده آمریکا به سردی گراییده است و امضا پیمان امنیتی مبنی بر حضور نیرو های نظامی آمریکا بعد از سال ۲۰۱۴ میلادی به حالت تعلیق در آمده است. به نظر می رسد که تعلیق امضا پیمان امنیتی میان افغانستان و آمریکا دلیل بر مطرح کردن پیمان استراتژیک میان آمریکا و پاکستان باشد. به این معنی که ایالات متحده آمریکا نمی خواهد بدون شریک استراتژیک در منطقه باشد.

بنابراین دولتمردان و سیاستمداران افغانستان اگر نتواند با گفتگو مذاکره اعتماد آمریکائیان جلب نماید آمریکا ممکن است افغانستان را به عنوان شریک درجه دوم در منطقه محسوب نماید. این مسئله در نهایت ممکن است باعث شود که افغانستان دوباره به عنوان لانه تروریست ها مطرح گردد. این مسئله سنگین ترین هزینه است که سیاستمداران افغانستان بر مردم افغانستان وارد می کند. بنابراین مسئولیت سیاستمداران و نخبگان سیاسی افغانستان است که زمینه امضا پیمان امنیتی را هر چه زودتر با ایالات متحده آمریکا فراهم نماید. اگر نخبگان سیاسی نسبت به این قضیه بی توجهی و یا سهل انگاری نماید افغانستان قدرتمندترین شریک استراتژیک در جهان را از دست خواهد داد.