با نزدیک شدن به موعد برگزاری انتخابات در کشور، تاب و تب موضع گیری‌ها پیرامون چگونگی برگزاری انتخابات شدت گرفته است. هرچند انجام انتخابات، بر اساس قانون اساسی برای تعیین رئیس جمهور و نیز نمایندگان مردم در مجلس شورای ملی و.... از ویژگی‌های خاص فصل جدید سیاسی کشور محسوب می‌گردد؛ اما روند برگزاری انتخابات درچند مرحله و چند سال گذشته حاکی از آنست که این موضوع، یعنی انتخابات، باید از جهات مختلف مورد ارزیابی قرار گیرد. طبیعی است که در ارزیابی صورت گرفته نقاط قوت و ضعف آن مشخص گردیده و تمهیدات لازم برای بهبودی هرچه بیشتر آن اتخاذ گردد.

بطور اساسی ما برای رسیدن به یک وضعیت با ثبات و استقرار صلح دومدار و ترقی کشور، ضرورت به بازبینی و نقد تمامی دیدگاه‌ها و عملکردهای خویش داریم. بدون نقد و ارزیابی، بدون توجه به گذشته و آنچه انجام یافته است، موجب خواهد شد که دوباره و چندباره دچار تبعات و عوارضی گردیم که تاوان‌های سنگینی را برجامعه ما تحمیل نماید. با این پیش فرض، اینک ضمن تایید آنچه که در قانون اساسی و قانون انتخابات کشور، جهت مشارکت مردم در سرنوشت شان تاکید گردیده و راهکارهای قانونی را پیش کش نموده است؛ لازم دیده می‌شود که با توجه به تجارب انتخابات های گذشته و شرایط کنونی برخی آفت‌ها و آسیب‌های که در عرصه انتخابات کشور مشاهده می‌شود و به نظر می‌رسد، غرض بهبود بخشیدن به روند ثبات در کشور و استقرار صلح واقعی و دایمی و تحقق خواست‌های مردم بصورت بسیار فهرست وار تحت عنوان" آسیب شناسی انتخابات" یاد آوری گردد:

• فقدان امنیت: یکی از آسیب‌های جدی که با گذشت چندین سال از استقرار نظام جدید سیاسی و با وجود حضور بیش از صدهزار سربازخارجی، ساختار کلی نظام سیاسی و ساختار اجتماعی را مورد تهدید قرار داده است نبود امنیت سراسری می‌باشد. بطور قطع موضوع انتخابات به دلیل حساسیت و مهم بودن آن در عرصه سیاست و جامعه به همان اندازه که از جانب مردم و حکومت و جامعه جهانی مورد توجه قرار دارد، مخالفان نیز از آن غافل نمی‌باشند. در حقیقت چگونگی انجام انتخابات هم برای حکومت و جامعه جهانی و هم برای مخالفین یک آزمون و میدان همآوردی محسوب می‌گردد. به همین دلیل عرصه انتخابات از سال‌های نخست تاکنون به دلیل ناامنی‌های گسترده مورد آسیب جدی قرار داشته و دارد. متاسفانه در سال جاری و در روزهای اخیر این آسیب بیش از همیشه جدی و خطرناک شده است. تهدیدهای دشمنان صلح بصورت مستقیم و غیرمستقیم درباره برگزاری انتخابات وجود دارد. این تهدیدها به حدی گسترده و جدی هستند که مبادا در روز بر گزاری انتخابات، همچون سال‌های گذشته یا جان تعداد زیادی از شرکت کنندگان در انتخابات مورد تهدید و خطر قرار گیرد، یا اینکه مانع حضور آنان در پای صندوق های رای گردند. با وجود اینکه جهت تامین امنیت همه جانبه، بخصوص در روز های انتخابات ازسوی مسئولین امنیتی اطمینان داده می شود، و برآن تاکیدهای جدی هم صورت می‌گیرد؛ ولی متاسفانه فقدان امنیت هم چنان یکی از تهدید های بسیار جدی و خطرناکی است که فضای سیاسی کشور را از هم اکنون تا زمان برگزاری انتخابات تحت تاثیر خود قرار داده است. واضح است که این تاثیر گذاری منفی از شفافیت و سلامت انتخابات و نیز حضور مردم درآن به شدت می کاهد.
• نقص‌های قانونی: یکی از آسیب‌های جدی که انتخابات کشور بدان دچار می‌باشد آسیبی است که از نقص قانون سرچشمه می‌گیرد. البته دامنه این موضوع بسیار فراخ است . مسئله تصویب قانون انتخابات از سوی دو اتاق مجلس شورای ملی و نیز تجدید نظر و اصلاح در تشکیلات کمیسیون مستقل انتخابات، که بحث‌های آن کم و بیش در پارلمان جریان دارد، ولی در آن رابطه قاطعیت و پیگیری جدی مشاهده نمی شود؛ هم چنین متاسفانه نه در قانون اساسی و نه در قانون انتخابات ملاک معین و ویژگیهای مشخص برای کسانی که خود را نامزد نمایند ذکر نشده است، از چالش‌های عمده برگزاری انتخابات شایسته و مردمی بشمار می‌رود. شاید نبود ویژگی‌های مشخص برای نامزدهای انتخاباتی اینگونه توجیه شود که میدان برای حضور همه باز باشد. اما این ویژگی مثبت فورا دچار آفتی می‌گردد که همان جنبه مثبت را نیز تحت الشعاع خود قرار می‌دهد. یعنی بوجود آمدن فضا و زمینه ای پر از هرج و مرج. یکی از دلایل تعدد کاندیداها و نیز نامزد شدن اشخاص و افرادی که فاقد صلاحیت لازم می باشند ریشه در همین نقص قانونی دارد. بنابر این ضرورت دارد که علاوه برا ایجاد اصلاحات در قانون و ساختار کمیسیون انتخابات، یک فیلتر و مرجع با کفایت و قانونی برای ارزیابی صلاحیت کاندیداها وجود داشته باشد تا از آفت‌های احتمالی پیشگیری صورت گیرد.
• پایین بودن میزان و سطح سواد و آگاهی جامعه: متاسفانه یکی از آفت ها و مصیبت های عمده جامعه ما که تبعات منفی متعددی را موجب شده است پایین بودن میزان و سطح سواد و آگاهی جامعه است. شاید کشور ما یکی از معدود کشور هایی باشد که تعداد افراد با سواد آن به چهل درصد نرسد. این وضعیت پیامدهای ناگوار بسیاری را موجب گردیده است . از جمله در عرصه انتخابات زمینه و توان انتخاب آگاهانه و آزادانه افراد شایسته را از مردم سلب نموده است. عرصه را برای عناصر ماجراجو و فرصت طلب و شیاد مساعد گردانیده است. کافی است که مسئله پایین بودن سواد را فقط در هنگام رای دادن در پای صندوق رای شاهد باشیم و از این مجمل، حدیث مفصل را بخوانیم. بنابر این یکی از اقدام های جدی برای رفع آسیب یاد شده آنست که عرصه های فرهنگی و آموزشی در کشور بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته و فعال گردند. ازطرق مختلف با برنامه ریزی های کوتاه مدت و بلند مدت سطح آگاهی جامعه ارتقاء داده شود تا خود مردم آگاهانه از فرصت های برابر و آزاد در تعیین سرنوشت خود استفاده نمایند.
• سیاست زدگی: هرچند موضوع انتخابات خود یک امر سیاسی است، اما سیاسی بودن آن با سیاست زدگی متفاوت است. آنچه در اینجا مورد نظر می باشد اینست که متاسفانه طی چند سال گذشته، دست اندازی های سیاسی با غرض های خاص موجب گردیده است که این امر سیاسی از شفافیت و اصالت خود بیرون گردیده و دست آویز و ابزار غرض های سیاسی شود. در این زمینه هم حکومت تلاش ورزیده است که دست اندازی نماید، چنانچه در انتخابات ریاست جمهوری مرحله دوم شاهد آن بودیم؛ و هم برخی از نامزدهای انتخاباتی سعی ورزیده اند که از طرق نامشروع و نادیده انگاشتن شفافیت و سلامت انتخابات به امانت مردم دست برد بزنند. حال آنکه ما برای رسیدن به یک فضای سالم و سازنده سیاسی در کشور که در واقع تضمین کننده نظام با ثبات سیاسی در کشور خواهد بود، باید از روندها و مجاری سالم سیاسی حمایت نموده و آن را تقویت نماییم. بالطبع موضوع انتخابات در راس چنین امری قرار می گیرد.

آنچه بصورت فهرست وار فقط به چند مورد از آسیب های انتخاباتی اشاره گردید، فرا روی برگزاری انتخابات آینده کشور قرار دارند. به همین لحاظ اگر توجه و اقدامی در جهت پیش گیری و یا حداقل کاهش بخشیدن آسیب‌های یاد شده و نشده صورت نگیرد، موضوع انتخابات در حقیقت ماهیت و هویت اصلی خود را از دست خواهد داد. مسئله ای که برای آینده کشور و جامعه بس ناگوار بوده و بردامنه بحران می افزاید.