در تلاش دیگری برای احیای روند صلح، زلمی رسول، وزیر خارجه کشور به هدف متقاعد کردن مقامات پاکستانی برای کمک به روند صلح و آزادی رهبران زندانی طالبان به اسلام آباد رفت. پیش از این سفر مقامات وزارت خارجه گفته بودند که وزیر خارجه در جریان این سفر از مقامات پاکستانی خواهد خواست تا بعضی از رهبران زندانی طالبان را که می توانند نقش مهمی در مذاکرات صلح ایفا کنند، آزاد سازند.

دولت افغانستان بصورت مشخص، خواهان آزادی ملا عبدالغنی برادر، یکی از رهبران ارشد طالبان است که در سال 2010 در پاکستان بازداشت شد. گفته می شد که ملا برادر که در آن زمان فرد شماره دو طالبان و دست راست ملاعمر رهبر این گروه به شمار می رفت، مذاکراتی را بصورت سری با دولت افغانستان دنبال می کرده است.

سفر وزیر خارجه به اسلام آباد در حالی صورت می گیرد که امیدواری های فزاینده ای در مورد همکاری و حمایت پاکستان از روند مذاکرات صلح دولت افغانستان با گروه طالبان به وجود آمده است. به دنبال سفر هیئت شورای عالی صلح به رهبری صلاح الدین ربانی به اسلام آباد، دولت پاکستان نه تن از رهبران رده متوسط طالبان را از زندان آزاد کرد، اقدامی که مورد ستایش دولت افغانستان قرار گرفت.

این اقدام به منزله رویکردی تازه ای از سوی پاکستان در حمایت از روند مذاکرات صلح به رهبری دولت افغانستان تعبیر شد و امیدواری هایی را در مورد اینکه پاکستان بصورت جدی تری از گفتگوهای صلح حمایت کند، به وجود آورده است. همچنان پیش از سفر وزیر خارجه افغانستان به اسلام آباد، حنا ربانی کهر، وزیر خارجه پاکستان گفته بود که پاکستان می خواهد از روند مذاکرات صلح در افغانستان بیشتر حمایت کند. اینها نشانه هایی از تمایل پاکستان به همکاری بیشتر با روند صلح متوقف شده و ادغام مجدد از گروه های شورشی تلقی می شود.

طوری که ایالات متحده و افغانستان تصریح کرده اند که نقش اسلام آباد در روند صلح افغانستان حیاتی و غیر قابل انکار است، اسلام آباد می تواند نقش احیا کننده در این روند را ایفا کند و رهبران طالبان را ترغیب کند تا برای آغاز گفتگوهای صلح بر سر میز مذاکره برگردند. دولت افغانستان در جریان های سال های اخیر همواره در تلاش بوده تا همکاری پاکستان را در مبارزه با شورشیان و مذاکرات صلح با گروه های شورشی جلب کند. اما این تلاش ها در گذشته اغلب بی نتیجه بوده و روابط دو کشور اغلب تنش آلود بوده است.

دولت افغانستان پیش از این بارها تاکید کرده که رهبران بلندپایه طالبان در کویته بلوچستان اقامت دارند و از آنجا جنگ در افغانستان را سازماندهی می کنند. در یک سال اخیر، حملات راکتی از خاک پاکستان بر ولایت های مرزی، نقطه اوج این تنش ها بود که روابط دیپلماتیک دو کشور را کاملا تحت الشعاع خود قرار داده بود.

اما اخیرا و با ابراز تمایل اسلام آباد به همکاری برای پیشبرد مذاکرات صلح به رهبری دولت افغانستان، روابط دو کشور به صورت محسوسی رو به بهبودی در حرکت است. در واقع، رویکرد اخیر دو کشور در دنبال کردن پالیسی سازنده در رابطه با مذاکرات صلح نه تنها مذاکرات صلح را یک گام به جلو حرکت می دهد، بلکه در بهبود روابط دو کشور نیز گامی به جلو محسوب می شود. البته هنوز راه درازی در پیش است که مقامات دو کشور بتوانند بصورت موثری اعتمادسازی کنند و بصورت کامل در مورد مذاکرات صلح و نقش رهبران طالبان در آن همکاری کنند. عوامل موثر بر روابط دو کشور بصورت بالقوه می تواند روابط دو کشور را تحت الشعاع قرار دهد.

از سوی دیگر، سوال هایی که اغلب مطرح می شود اینست که آیا این اقدام های اخیر به منزله حسن نیت دولت پاکستان در قبال مذاکرات صلح در افغانستان می تواند به تغییر اساسی در رویکرد پاکستان و به خصوص سازمان های امنیتی و اطلاعاتی آن کشور در قبال گروه هایی شورشی از جمله طالبان تعبیر شود. بسیاری ها باور دارند که پاکستان به این نتیجه رسیده است که از روند گفتگوهای صلح به رهبری دولت افغانستان حمایت کند، زیرا این گزینه بهتر می تواند منافع پاکستان را در درازمدت برآورده سازد.

از جانب دیگر، بعد از خروج نیروهای خارجی از افغانستان، قرار است هزاران سرباز امریکایی همچنان در افغانستان باقی بمانند و کابل و واشنگتن نیز گفتگوهای امنیتی برای قانونمند ساختن حضور این نیروها را آغاز کرده است. ادامه حضور بخشی از نیروهای امریکایی، خود می تواند به عنوان عاملی عمل کند تا کشورهای منطقه را به بازبینی سیاست های خود در رابطه با افغانستان وادار کند؛ چه اینکه این کشورها مسیر سیاست خود در آینده را با توجه به نحوه حضور امریکا در افغانستان تعیین خواهند کرد.

بدون تردید، بهبود روابط کابل و اسلام آباد خود بخش مهمی از تلاش ها برای همکاری دو کشور در مسائلی از قبیل مذاکرات صلح و با شورشیان به شمار می رود. در صورتی که دو کشور نتوانند بصورت تدریجی روابط خود را بهبود بخشند اغلب مسائل دوجانبه میان دو کشور در کلاف سردرگمی از روابط تنش آلود فرو خواهد رفت و دو کشور قادر نخواهند بود تا تفاهم ابتدایی برای همکاری های دوجانبه را با همدیگر ایجاد کنند. هم اکنون، بسیاری از گروه های شبه نظامی مانند شبکه حقانی در مناطق قبیله ای شمالغرب پاکستان فعال هستند که در تعامل پیچیده ای با سایر گروه های شورشی از جمله تحریک طالبان پاکستانی قرار دارند.

بعضی از این گروه ها پاکستان و بعضی دیگر هم افغانستان را هدف قرار می دهند. کابل و واشنگتن همواره پاکستان را به دنبال کردن سیاست دوگانه نسبت به روند صلح در افغانستان و گروه های شبه نظامی متهم کرده است. در سال های اخیر پاکستان نیز افغانستان را هدف انتقال قرار داده که برای جلوگیری از تردد شورشیان به خاک آن کشور اقدامات کافی نمی دهد.

سفر اخیر وزیر خارجه به پاکستان، آزمون مهمی برای دو کشور به شمار می رود؛ چه آنکه پاکستان اخیرا شماری از رهبران طالبان را آزاد کرده است و اکنون افغانستان خواستار آزادی شماری دیگر از این مقامات طالبان است. در صورت موافقت پاکستان با این درخواست دولت افغانستان، می توان خوشبین بود که دو کشور رویکردی از همکاری واقعی را در رابطه با گفتگوهای صلح در پیش خواهند گرفت.

در غیر آنصورت، ممکن است این دستاوردها مقطعی باشد و تاثیر زیادی در روند مذاکرات صلح با طالبان نداشته باشد. قطعا دولت افغانستان انتظار دارد تا پاکستان با آزادی شماری از رهبران ارشد طالبان به شمول ملا برادر نقش مهمی را در گفتگوهای صلح ایفا کند. در واقع، کل روند صلح وابسته به میزان تغییر سیاست پاکستان و حمایت آن کشور از این روند و تلاش آن کشور برای کشاندن رهبران طالبان به میز مذاکره خواهد بود. اکنون باید منتظر بود که دستاورد این سفر چه خواهد بود و وزیر خارجه با چه دستاوردهایی باز خواهد گشت.