افغانستان بدلیل تجربه تلخ جنگ های طولانی و نزاع های بین الاقوامی، همواره دچار گسستگی و شکاف های اجتماعی بوده است. اما با شکل گیری نظام جدید در افغانستان و بازگشت آرامش و ثبات نسبی در کشور، و در نتیجۀ گسترش ارتباطات مردمی و توسعه وسایل ارتباط جمعی در کشور، اندک اندک شکاف های قومی ترمیم شده و انسجام و یکپارچگی ملی در میان مردم افغانستان رو به افزایش است.

امروزه مردم افغانستان در سطح گسترده و وسیعی با همدیگر ارتباط دارند و این ارتباط ها با عث شناخت بهتر از همدیگر و در نتیجه به تفاهم و همزیستی مسالمت آمیز میان اقوام منتهی می شود. گسترش و توسعه تکنالوژی ارتباطات در کشور و افزایش فعالیت رسانه های جمعی در کشور آثار مثبت فراوان داشته است. از جمله گسترش روابط اجمتاعی مردم و رفتن به سمت اتحاد و انسجام و یک پارچگی ملی را می توان نام برد.

اما اتحاد و انسجام ملی در یک کشور تنها به گسترش ارتباطات اجتماعی مردم بستگی ندارد، بلکه آنچه مهم است در این میان الگوها و مدل سازیهای است که بتواند افراد جامعه را به هم نزدیک کند و برای آنان باورها، اهداف، و دردها و رنج های مشترک را رقم بزند.

بنابراین نقش نماد سازی و سمبول سازی در این زمینه بیش از اندازه مهم است. بطور مثال سرود ملی یک کشور یا پرچم یک کشور باید بگونه ی سازمان یافته باشد که باعث تقویت روحیه همگرایی ملی و اتحاد و همبستگی ملی گردد. به همین دلیل سرود ملی افغانستان نقش مهمی در ایجاد هم بستگی ملی دارد و این در صورتی ممکن است که در این سرود به مهم ترین اشتراکات و عناصر تشکیل دهنده وحدت ملی باید اشاره شود. درج اسامی اقوام کشور در این سرود به همین دلیل است و اگرچه بایسته بود ابیات و مصرع های از این سرود در کنار زبان پشتو به زبان های دری، ازبکی و سایر زبانهای مهم کشور نیز می بود این می توانست بیش از این به تقویت وحدت ملی در کشور کمک کند.

یکی از عناصر مهم در شکل دهی همبستگی و انسجام ملی اصطلاحات ملی است. از آنجایی که ملت تشکیل یافته از آحاد افراد ملت است، باید در جعل اصطلاحات ملی سعی شود از همۀ ظرفیتهای زبانی یک ملت استفاده شده و درنهایت اصطلاحات ملی باید ممثل فرهنگ ملی و داشته های زبانی مردم کشور باشد. در افغانستان خوشبختانه وجود زبان ها و گویش های گوناگون ظرفیت های بالقوه زیادی را برای جعل اصطلاحات ملی بوجود آورده است که می توان با بهره گیری از این ظرفیت بالای زبانهای رسمی کشور ناب ترین، رساترین، و زیباترین اصطلاحات را در حوزه های مختلف رسمیت داد.

به باور نگارنده این خود یک فرصت و ظرفیت بسیار ارزشمندی است که باید متخصصان و مسئولین در حوزه زبان و جعل اصطلاحات ملی از ان بهره ببرند. چه ایرادی دارد بجای آنکه تمامی اصطلاحات ملی برگرفته شده از یک زبان رسمی کشور مانند دری، یا پشتو و یا هم مثلا ازبکی و بلوچی یا سایر زبان ها باشد، از همه ای این زبانها در جعل اصطلاحات ملی استفاده شود. اگر بنا است افغانستان را از شقاق ها و گسست های قومی و اجتماعی نجات بدهیم این طرح می تواند در این زمینه بسیار کمک کننده باشد.

البته ممکن است برخی چنین استدلال کند که اصطلاحاتی که امروزه از آن به ترمینالوژی ملی یاد می شود امری تثبیت شده و نهادینه شده ای است و تغییر آن به هرج و مرج می انجامد. بنا بر این نباید به این اصطلاحات دست برد و آنها را تغییر داد. این استدلال اگرچه در بادی امر قابل توجه به نظر می رسد اما اندک دقت در آن ضعف های آن را آشکار می سازد. این استدلال در صورتی درست می تواند باشد که حقیقتا اصطلاحات ملی همانگونه که در نامش امده است «ملی» باشد؛ اما در افغانستان واقعا اینگونه نیست و اصطلاحات ملی برگرفته شده از یکی از زبانهای رسمی کشور است که همین مسئله چالش آفرین شده است.

اصطلاحات ملی همانگونه که از نامش پیدا است اصطلاحاتی است «ملی» و ملت افغانستان هم تنها گویندگان یکی از زبان های رسمی کشور نیست؛ بلکه تمامی اقوام باهم برادر افغانستان و ساکن این جغرافیای مشترک ملت افغانستان را تشکیل می دهند.
بنابراین اصطلاحات ملی در این کشور وقتی ملی است که همه گویندگان زبان های رسمی کشور خود و زبان خود را در آن اصطلاحات بیابند و ببینند. آیا می توان اصطلاحات ازبکی را در افغانستان اصطلاحات ملی دانست؟ یا اصطلاحات دری را اصطلاحات ملی دانست؟ و همینطور آیا می توان فقط اصطلاحات زبان پشتو را که گویندگان خاصی در کشور دارد اصطلاحات ملی دانست؟ مسلما پاسخ منفی است بنا بر این ضرورت باز نگری در اصطلاحات ملی امری اجتناب ناپذیر است.

نکته دیگر این که همیشه بازنگری ها و تغییر در قوانین وساختارهای یک نظام به هرج و مرج نمی انجامد بلکه در صورت مدیریت درست به بهبود اوضاع و شکل دهی شرائط بهتر منجر می شود. مگر در این نظام کنونی در تمامی قوانین گذشته بازنگری صورت نگرفت و تمامی فرامین و قوانین گذشته ملغا اعلام نشد؟ آیا این باعث هرج و مرج در کشور شد؟ یا اینکه شرائط بهتری را برای کشور و شهروندان آن رقم زد؟ باز نگری در اصطلاحات ملی کشور نیز همین گونه است و باید جمعی از متخصصان و کارشناسان زبان های رسمی کشور یک نهاد رسمی را بوجو آورند و این نهاد باید سعی کند با توجه به منافع و مصالح علیای ملی با بهره گیری از ظرفیت های بالقوه زبان های رسمی کشور اصطلاحات ملی را جمع آوری و رسمیت بخشد.

البته کپی برداری از اصطلاحات ملی مخصوص کشورهای دیگر اصلا نباید صورت بگیرد نباید همان اصطلاحاتی را که در هر کشوری دیگر استفاده می شود عینا در افغانستان نیزجعل کرد. بلکه باید متخصصان امر به جمع آوری یا جعل اصطلاحاتی بپردازد که مخصوص یک زبان بیگانه نباشد بلکه باید در افغانستان استفاده شده بتواند. مثلا نباید اصطلاحات ازبکی که در ازبکستان بکار می رود عینا همان را در افغانستان نیز بکار برد یا اصطلاحاتی که در ایران و پاکستان یا ترکمنستان بکار می رود عینا در افغانستان از آن کپی برداری کرد. بلکه با وجود ظرفیت های بالقوه زیادی زبانهای رسمی کشور می توان به گونه ی عمل کرد که نه تحت تاثیر اصطلاحات دیگران قرار گرفت و نه اصطلاحات ملی را فقط از یک زبان رسمی کشور استفاده کرد که چالش افرین شود.

اصطلاحات رسمی و ملی در یک کشور همواره برای شهروندان تعریف می شود و در نظام آموزش و پرورش یا در درون هر سیستم و ساختار خاص که اصطلاحات خاصی دارد آموزش داده می شود. بنا برای تغییر و بازنگری اصطلاحات ملی هیچ گونه مشکل خاصی را بوجود نمی آورد زیرا همانگونه که تا کنون شهروندان کشور مجبور بوده اند اصطلاحات ملی کنونی را فرا بگیرند در آینده نیز اصطلاحات ملی که برگرفته از زبانهای مختلف کشور باشد را با عشق و علاقه بیشتر فرا گرفته و بکار خواهند برد. زیرا چنین اصطلاحات ملی به تقویت روحیه ملی و همبستگی ملی بیش از پیش کمک میکند. چنین چیزی قطعا مورد استقبال گسترده مردم و شهروندان کشور قرار خواهد گرفت.

در پایان باید گفت از آنجای که افغانستان تجربه تلخ شقاق ها و جدایی های اجتماعی در درون خود را تجربه کرده است بایسته برای جلو گیری از تکرار چنین فجایعی دلسوزان به کشور و آیندۀ این سرزمین هر چه زود تر به کشمکش ها و نزاع ها بر سر اصطلاحات ملی با باز نگری در آن پایان دهند تا بیش از این زمینه های سوء استفاده دشمنان این آب و خاک فراهم نگردد.