تئودور الیوت، سفیر سابق امریکا در افغانستان / برگردان: عبدالاحد بهرامی

افغانستان امروزی، اغلب به عنوان کشوری جنگ زده و با یک دولت ناکارآمد و فاسد به تصویر کشیده می شود. ظاهرا اجماع بر این است که که امید کمی وجود دارد که این کشور بعد از خروج نیروهای ناتو در دو سال آینده بتواند ثبات و امنیت خود را به خوبی حفظ کند و یا از خود در برابر طالبان و دیگر تروریست ها دفاع کند. در موردی که در میان همه توافق نظر وجود دارد اینست که پس از سقوط طالبان در سال 2001 میلادی، هزینه های انسانی و مالی زیادی در این کشور به هدر رفته است.
اما روایت دیگری نیز از وضعیت افغانستان وجود دارد: اینکه اکثریت افغانها آینده این کشور را کاملا بصورت متفاوت می بینند.

بنیاد آسیا اخیرا هشتمین نظرسنجی خود از سال 2004 به اینسو درباره افکار عمومی در افغانستان را منتشر کرد. این نظرسنجی ها شاخص معتبر و درازمدتی را از دیدگاه مردم افغانستان در مدت زمانی طولانی ایجاد کرده است.

در ماه جون گذشته، نزدیک به 6300 تن از افغان ها در 34 ولایت کشور در رابطه با طیف گسترده ای از مسائل مورد مصاحبه قرار گرفتند. در این نظرسنجی ها، حدود 56 درصد را مردان و 44 درصد را زنان تشکیل می دادند، که شامل خانواده های شهری 22 درصد و روستایی 78 درصد می شد.

واقعیت دیگر این است که 16 درصد از مراکز نظرسنجی که به دلایل امنیتی در دسترس نبوده اند – و این می توانست به طور بالقوه منجر به ایجاد تبعیض شود– در این نظرسنجی ها به حساب گرفته شده و بنابرآن، فقدان امنیت در بخش هایی از افغانستان، منجر به بی اعتبار شدن این نظرسنجی ها نمی شود. ضریب خطای نمونه گیری در این نظر سنجی +/- 5 درصد است.

آنچه در این بررسی قابل توجه است، این است که 52 درصد از پاسخ دهندگان –به مراتب بیشتر از 46 درصد در سال 2011– به این باور اند که افغانستان در مسیر درست در حال حرکت است. با وجود آنکه بسیاری ها در مورد توانایی ارتش و پولیس افغانستان به تامین امنیت بدون حمایت نیروهای خارجی ابراز تردید می کنند، 93 درصد از پرسش شوندگان در مورد این نیروها نظر مثبت دارند.

89 درصد دولت را برای ارائه خدمات آموزشی مورد تایید قرار می دهند و 72 درصد می گویند که پارلمان در پرداختن به مشکلات شهروندان عادی به وظیفه خود عمل می کند. 50 درصد معتقدند که رفاه مالی شان در یک سال گذشته بهبود یافته است. 75 درصد به عملکرد دولت مرکزی افغانستان امتیاز مثبت می دهند. در مناطق مختلف، ارزیابی مثبت افغان ها از عملکرد دولت در بالاترین سطح خود در جریان سال های اخیر قرار دارد که از جمله در آموزش و پرورش 89 درصد، امنیت 70 درصد و مراقبت های بهداشتی 66 درصد است.

این بررسی ها همچنان برخی از موارد منفی را برجسته می سازد. ناامنی، فقدان فرصت های اشتغال و فساد، از مسائل عمده برای بسیاری از افغانها است. در سال گذشته، نگرانی از امنیت شخصی از 56 درصد به 48 درصد کاهش یافته است، اما هنوز هم در سطح بالایی قرار دارد و در میان مناطق امن و ناامن متفاوت است. 70 درصد می گویند بیکاری رنج آور است. 79 درصد فکر می کنند که فساد یک مشکل عمده است.

در این بررسی، سوالات خاص در مورد چشم انداز پس از 2014 مورد پرسش قرار نگرفته است، اما با این وجود، برخی از نگرانی ها و امیدواری های مرتبط با آینده را آشکار کرده است. 81 درصد به صلح و آشتی با گروه های شورشی امیدوارند؛ چه آنکه بخش قریب به اتفاق از افغان ها خواهان راه نظامی نه، بلکه راه حل سیاسی برای جنگ در این کشور هستند. 84 درصد معتقدند انتخابات راه درست برای انتخاب رهبران کشور است. 87 درصد فکر می کنند زنان باید از فرصت های آموزشی برابر با مردان برخوردار باشند. 83 درصد معتقدند که همه باید بر اساس قانون، حقوق برابر داشته باشند، بدون در نظر گرفتن جنسیت، قومیت و یا مذهب.

طبعا، افغان ها اغلب وضعیت و شرایط حاضر را با دوران پیش از سال 1978، زمانی که جنگ و نابودی هنوز شروع نشده بود، مقایسه می کنند. و از سال 2001 به اینسو نیز، مردم این کشور فراز و فرود زیادی را شاهد بوده اند. هشت میلیون کودک، از جمله حدود 3 میلیون دختر، در حال حاضر به مکتب می روند. 80 درصد از افغانها رادیو، 52 درصد تلویزیون و 71 درصد تلفن همراه دارند. دانشگاه جدید آمریکایی افغانستان ده ها تن را با دانش های در سطح معیار جهانی فراغت داده و قرار است در آینده این دانشگاه بیشتر توسعه یابد.

با وجود مشکلات قابل توجه که هنوز هم افغان ها با آنها روبرو اند، مردم این کشور در حال حاضر بیش از هر زمان دیگر در سه دهه گذشته از موضع منسجم تری برخوردارند. اما آنها همچنان به خوبی از این موضوع آگاهی دارند که کشورشان در آستانه سه انتقال –امنیتی، سیاسی و اقتصادی– قرار دارد؛ پروسه هایی که مشخص خواهد کرد که آیا دستاوردهای سال های اخیر پایدار خواهند ماند یا خیر. این روندهای انتقال عبارتند از: انتقال امنیت به نیروهای افغان، در حالی که نیروهای رزمی آمریکا و ناتو این کشور را ترک می کنند؛ گذار اقتصادی، در شرایطی که کمک های خارجی کاهش می یابد؛ و انتقال سیاسی، در حالی که انتخابات ریاست جمهوری برای اپریل 2014 برنامه ریزی شده و بعد از آن، دوره حاکمیت جدید آغاز می شود.

هر یک از این پروسه های انتقال باید بصورت موفقیت آمیز عملی شود تا سرانجام به آینده امن تر و مرفه تر برای افغانستان منجر شود. این درست است که بخش اصلی و عمده ای از مسئولیت ها بر عهده خود افغان ها خواهد بود، اما خارجی ها می توانند در این روند کمک کنند.

راهبرد دولت باراک اوباما، رییس جمهور امریکا شامل همکاری استراتژیک با افغانستان است که قرار است تا سال 2024 ادامه یابد. ایالات متحده، متحدان این کشور در پیمان ناتو و سایر اعضای جامعه بین المللی خود را به کمک به اقتصاد و امنیت افغانستان متعهد می دانند. این تعهدات مطابق با توصیه ها و پیشنهادهای تقریبا یک دهه پیش کمیسیون تحقیق حملات یازدهم سپتمبر امریکا است که همچنان امروز و در آینده معتبر خواهد بود.

"ایالات متحده و جامعه بین المللی باید به امنیت و ثبات افغانستان، تعهد طولانی مدت داشته باشند تا فرصت مناسبی را برای بهبود زندگی مردم برای دولت افغانستان به وجود آورند. افغانستان نباید بار دیگر به پناهگاه امن جرایم بین المللی و تروریزم تبدیل گردد."