بعد از ماه ها مبارزات دشوار و نفسگیر نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری امریکا، سرانجام روز آزمون برای باراک اوباما و میت رامنی فرا رسید. مردم امریکا امروز از میان دو نامزد عمده انتخابات ریاست جمهوری آن کشور –باراک اوباما نامزد حزب دموکرات و میت رامنی نامزد حزب جمهوری خواه– یکی را روانه کاخ سفید خواهند کرد تا زمام امور این کشور را در دست گیرد.

این انتخابات یکی از قطبی ترین انتخابات ریاست جمهوری در امریکا به شمار می رود که در آن جمهوری خواهان و دموکرات ها با رویکردهای اقتصادی، اجتماعی و سیاست خارجی متفاوت و متضاد نامزدهای تحت حمایت خود در برابر هم قرار گرفته اند. در شرایط حاضر، اقتصاد امریکا با آنکه توانسته رشد اندکی داشته باشد، اما بیکاری همچنان در صدر اولویت کارزار انتخاباتی نامزدها قرار دارد. بدون تردید، موضوع اقتصاد، عامل تعیین کننده در تصمیم رای دهندگان امریکایی برای گزینش میان اوباما و رامنی خواهد بود.

باقی ماندن باراک اوباما در کاخ سفید و یا رفتن میت رامنی رقیب انتخاباتی وی به این کاخ، برای جهان و برای بسیاری از کشورهای دور و نزدیک این کشور از اهمیت ویژه ای برخوردار است. ایالات متحده در سیاست خارجی خود با چالش های جدیدی روبروست که از تحولات خاورمیانه، قدرت گرفتن گروه های اسلامگرا، جنگ سوریه، ظهور چین به عنوان یک غول اقتصادی و نظامی و برنامه های اتمی ایران ناشی می شود.

بر این اساس، با توجه به تاثیرگذاری جهانی ایالات متحده، انتخابات هفته جاری در امریکا برای همه جهان و به ویژه افغانستان از اهمیت زیادی برخوردار است. علاوه بر دو جنگ عراق و افغانستان، سیاست خارجی امریکا، در جریان سال های گذشته در چند حوزه مشخص، با چالش های بیشتر مواجه بوده است: تحولات سریع خاورمیانه و آشفتگی های ناشی از آن، برنامه اتمی ایران و روابط گاه مشکل ساز با قدرت های عمده ای چون روسیه و چین.

جنگ افغانستان و عراق: باراک اوباما طوری که در جریان کارزار انتخاباتی قبلی خود وعده داده بود، جنگ عراق را پایان داد و نیروهای امریکایی را از عراق بیرون کشید. اما در افغانستان، اوضاع بر وفق مراد کاخ سفید پیش نرفت و باراک اوباما نتوانست به سرعت جنگ را بسوی پایان دادن سوق دهد و در جریان چند سال ناگزیر شد استراتژی های متعددی را برای شکست شورشیان به کار گیرد.

به عبارت دیگر، استراتژی نظامی امریکا برای پایان دادن به "طولانی ترین جنگ امریکا" دستخوش موج نامطلوب جنگ در افغانستان شد که دولت اوباما انتظار آنرا نداشت و در نتیجه از روی استیصال بارها رویکردهای متفاوتی را در این جنگ اختیار کرد.

اکنون یکی از دو نامزد انتخابات ریاست جمهوری امریکا در حالی در یک قدمی کاخ سفید قرار دارند که دورنمای پایان جنگ در افغانستان همچنان متصور نیست و روند مصالحه با شورشیان نیز راه به جایی نبرده است. در واقع، اوباما این جنگ را نیمه کاره گذاشته و سربازان آن کشور را راهی خانه کرده است. میت رامنی احتمالا به دلیل فضای غالب بر افکار عمومی در امریکا، علنا با خروج سربازان امریکایی از افغانستان مخالفتی نشان نداده است.

اما وی به صراحت از خروج کامل نیروهای امریکایی از عراق و جدول زمانی باراک اوباما برای خروج نیروها از افغانستان انتقاد کرده است. در نهایت اینکه جنگ افغانستان تاثیر چندانی بر انتخابات شدن میت رامنی و یا باراک اوباما نخواهد داشت، اما بر عکس، پیروزی هر کدام از این دو نامزد، تاثیر عملی و ملموس در روند جنگ و حضور آینده امریکا در افغانستان خواهد داشت.

سیاست خارجی: در رابطه با سیاست خارجی، باراک اوباما در مقابل حریف خود دست بالاتر دارد و مردم امریکا در اینکه رییس جمهور آینده آن کشور بتواند در دنیای پرتلاطم و آشفته کنونی منافع آن کشور را تامین کند و در مدیریت بحران ها نقش ایفا کند، به اوباما اعتماد بیشتر دارند. از سوی دیگر، در سطح جهانی نیز اوباما در مقایسه با میت رامنی همچنان از محبوبیت زیادی برخودار است.

بر اساس نظرسنجی هایی که توسط بی بی سی در کشورهای مختلف جهان صورت گرفته، به استثنای پاکستان، شهروندان بسیاری از کشورهای جهان، بصورت چشمگیری اوباما را در مقایسه با میت رامنی ترجیح می دهند. خط تمایز مشخصی که در رویکردهای اوباما و رامنی در سیاست خارجی دیده می شود اینست که میت رامنی به عنوان یک جمهوریخواه نوید امریکای اقتدارگرا و با موضع قوی تری را در سطح جهانی می دهد، در حالی که باراک اوباما به عنوان یک رییس جمهور دموکرات تلاش داشته تا بیشتر رویکرد مصالحه جویی و مشارکت جویی را در سطح جهانی دنبال کند و دولت وی در بسا موضوعات بین المللی نقش کمرنگی ایفا کرده است.

روابط با روسیه و چین: باراک اوباما در جریان دوره ریاست جمهوری خود به عنوان یک رییس جمهور دموکرات، بیشتر از روسای سابق جمهوری خواه، دارای رویکرد همکاری و مشارکت با رقبای استراتژیکی چون چین و روسیه بوده است و اغلب تلاش کرده تا از تنش با قدرت های نوظهور خودداری کند. با توجه به اینکه در جریان سال های گذشته، امریکا با قدرت های عمده جهانی از قبیل چین و روسیه بر سر موضوعاتی چون تایوان، اختلافات تجاری و سپر دفاع موشکی در اروپای شرقی مشکل داشته، پالیسی مصالحه جویانه بین المللی اوباما اغلب از سوی جمهوری خواهان به ضعف تعبیر شده است.

در مبارزات انتخاباتی، میت رامنی نامزد جمهوری خواهان تلاش کرده تا از آن به عنوان نقطه ضعف سیاست خارجی باراک اوباما بهره برداری کند. میت رامنی، اوباما را به تضعیف جایگاه امریکا در سطح جهانی و موضع انفعالی متهم کرده و وعده داده که با رفتن به کاخ سفید، اقتدار امریکا در سطح جهانی را احیا خواهد کرد. آقای رامنی با آنهم سیاست مشخصی را که با سیاست های باراک اوباما متفاوت باشد، اعلام نکرده است، اما تصریح کرده که در مقابل چین موضع سخت تری اتخاذ خواهد کرد. نامزد جمهوری خواهان قبلا روسیه را دشمن استراتژیک امریکا خوانده بود.

تحولات خاورمیانه: اعتراضات مردمی در کشورهای خاورمیانه و آشفتگی های ناشی از وقوع انقلاب های گاه خونین در این کشورها به عنوان یک چالش عمده و پیچیده ای در سیاست خارجی امریکا ظاهر شده است. در در دو سال گذشته در بهار عربی برخی از متحدان پیشین آمریکا از قدرت ساقط شدند. دولت آقای اوباما از موج تغییرات در خاورمیانه حمایت کرد، اما در عین حال، سیاست کمرنگتر کردن نقش دولتش را در خاورمیانه در پیش گرفت.

اما تحولات خاورمیانه به میل کاخ سفید به پیش نرفت و گروه های اسلامگرا در کشورهای خاورمیانه قدرت بیشتر یافتند تا اینکه سفیر امریکا در لیبیا بنا به روایت رسمی، توسط یکی از همین گروه ها به قتل رسید. این کابوسی برای کاخ سفید بود و دستاویزی باری میت رامنی. واکنش کاخ سفید به کشته شدن سفیر آن کشور در لیبیا، سیاست دولت اوباما در خاورمیانه و به تبع آن تضعیف و کمرنگ شدن نقش امریکا در این تحولات از سوی میت رامنی به انفعال و ضعف تعبیر شده است.

انتظار می رود اوباما در صورت ماندن در کاخ سفید، سیاست چهار سال گذشته بین المللی خود را ادامه دهد و اما در صورتی که میت رامنی به کاخ سفید برود، بصورت حتم امریکا در شکل دادن و جهت دادن به تحولات کشورهای عربی و خاورمیانه نقش فعالتری ایفا خواهد کرد. در صورت پیروزی جمهوری خواهان، رویارویی و رقابت قدرت های عمده جهانی از جمله چین و روسیه با ایالات متحده در مسائل اختلاف برانگیز دوجانبه و مسائل جهانی افزایش خواهد یافت.