صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

پنجشنبه ۹ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

فرصت‌ها و چالش‌ها در روند انتخابات ریاست جمهوری

-

فرصت‌ها و چالش‌ها در روند انتخابات ریاست جمهوری

با اعلام جدول زمانی و روز برگزاری انتخابات ریاست جمهوری سال 2014، افغانستان یک گام دیگر در این مسیر به جلو برداشت. در حالی که تب و تاب انتخاباتی از مدت ها قبل آغاز شده، اکنون با اعلام موعد برگزاری انتخابات، کشور وارد فصل دیگری از هیجان و التهاب سیاسی می شود.

چیزی که کاملا واضح است اینست که راه پیش رو در مسیر برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آینده بسیار دشوارگذر است و این انتخابات به منزله عمده ترین چالش سیاسی، ظرفیت امنیتی، مدیریتی و سیاسی کشور را در بوته آزمایش خواهد گذاشت. انتخابات آینده همچنان کارایی نهادهای ملی و دولتی و تعهد دولتمردان را محک خواهد زد؛ که به مردم نوید برگزاری انتخابات سالم و مشروع را داده اند. موعد برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در حالی اعلام می شود که با افزایش تب و تاب انتخاباتی و آمادگی نهادهای انتخاباتی و امنیتی برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، ناآرامی ها و بی ثباتی سیاسی در کشور همچنان ادامه دارد.

الف- چالش‌ها و نگرانی‌ها: چالش ها و نگرانی های بالقوه ای در برابر روند برگزاری انتخابات وجود دارد؛ چالش هایی که ظرفیت ملی، تعهد و کارایی نظام سیاسی و ثبات و پایداری وضعیت امنیتی کشور را در معرض آزمایش قرار می دهد. در عین حال، خوش بینی ها و و امیدواری هایی که گاه در رسانه های داخلی و خارجی ترسیم می شود و یا از سوی مقامات دولتی و یا ناتو ابراز می شوند، نیز به وضوح و بصورت مستدل قابل درک اند. در این مطلب، در گام نخست به چالش ها و نگرانی های موجود بصورت فشرده چنین می توان اشاره کرد:
امنیت انتخابات: وضعیت امنیتی کشور همچنان شکننده است و هیچ چشم اندازی برای کاهش و یا توقف جنگ و خشونت متصور نیست. در موعد برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در سال 2014 نیز، هیچگونه اطمینانی وجود ندارد که وضعیت امنیتی بهتری از شرایط کنونی در کشور باشد. با آنکه مقامات امنیتی از تامین امنیت انتخابات اطمینان داده اند، اما چشم انداز وضعیت امنیتی کشور در جریان روند انتخابات کماکان نگران کننده خواهد بود؛ چه آنکه گروه های شورشی تلاش خواهند کرد تا با تغییر تاکتیک های شورش از راه های گوناگون روند انتخابات را –اگر مختل نتوانند– دچار مشکل سازند.

حملات نمایشی و بزرگ، هدف قرار دادن مقامات دولتی در سطوح محلی و هدف قرار دادن کارکنان و شرکت کنندگان انتخابات از مهمترین شیوه هایی خواهند بود که طالبان با استفاده از آنها تلاش خواهند کرد تا انتخابات را در فضای وحشت آلودی فرو ببرند. با توجه رسانه ای گسترده به ناامنی در کشور در جریان انتخابات، این خود می تواند تبدیل به نقطه ضعف نهادهای امنیتی شود.

در این حال، نیروهای خارجی در حال خروج از کشور اند و در آستانه برگزاری انتخابات این روند احتمالا سرعت بیشتری خواهد گرفت. خروج نیروهای خارجی نهادهای امنیتی را در شرایط دشوارتری قرار می دهد؛ چه اینکه از یک طرف بار سنگین مسئولیت های امنیتی را باید به تنهایی بر دوش بکشند و از سوی دیگر، طالبان ممکن است خروج نیروهای ناتو را از لحاظ روانی و تبلیغات رسانه ای به عنوان نقطه قوت خود مورد بهره برداری قرار دهند.

چالش‌های فنی: نهادهای امنیتی کشور از لحاف فنی در مراحل برگزاری انتخابات با دشواری های زیادی مواجه اند که هر کدام آنها می تواند به خودی خود چالش مهمی در برابر این روند باشد: به عنوان نمونه، روند ثبت نام رای دهندگان و تثبیت آمار رای دهندگان، هر کدام دارای دشواری های فنی زیادی برای این نهادها می باشند. جدا از اینکه ممکن است نهادهای رسمی و چهره های با نفوذ برای تقلب تلاش و اعمال نفوذ کنند، عوامل مختلفی دیگری نیز می توانند زمینه ساز بروز تقلب باشند. این عوامل می توانند بصورت بالقوه ای روند کار کمیسیون انتخابات را با چالش مواجه سازند و در نهایت به سلامت انتخابات خدشه وارد کند.

به طور مثال، سرشماری دقیق و قابل قبولی در کشور در دست نیست و به همین صورت میزان رای دهندگان در مناطق مختلف نامشخص است. تشخیص اینکه چه کسانی واجد شرایط اند دشواری های زیادی خواهد داشت و ممکن است میزان کارت صادر شده برای رای دهندگان در بسیاری مناطق با میزان واقعی رای دهندگان همخوانی نداشته و تفاوت های فاحشی داشته باشد.

تعهد سیاسی: عمده ترین عاملی که می تواند سلامت انتخابات را تضمین کند، تعهد سیاسی خواهد بود؛ تعهد سیاسی هم از جانب دولت و هم از جانب جریان های سیاسی کشور. رییس جمهور کرزی بارها درباره برگزاری سالم انتخابات اطمینان داده و تصریح کرده است که روند انتخابات شفاف و مشروع خواهد بود. اما در عین حال، گروه ها و جریان های سیاسی و همچنان رسانه ها و سازمان های غربی درباره احتمال عدم شفافیت انتخابات هشدار داده اند.

اخیرا شمار زیادی از گروه ها و ائتلاف های سیاسی کشور نیز خواستار تدابیر مشخص و به هنگام برای برگزاری شفاف و سالم انتخابات شدند. این اقدام یکی از چشمگیرترین و امیدبخش ترین حرکت از سوی جریان های سیاسی کشور برای تضمین روند شفاف و سالم انتخابات بود. نکته ای که همگان بر آن اذعان دارند اینست که ناکامی در این آزمایش پیامدهای ناگوار و دردآوری را به همراه خواهد داشت؛ که می تواند تضعیف مشروعیت دولت بعدی افغانستان باشد.

ب: خوش بینی‌ها و امیدواری‌ها: در عین حال، خوش بینی ها و و امیدواری هایی نیز وجود دارد که بصورت مستدل قابل درک اند و محل خوش بینی برای برگزاری شفاف و سالم انتخابات. چنین نقاط قوت هایی به عنوان عوامل بالقوه تاثیرگذار در تحولات سیاسی و امنیتی کشور نباید نادیده انگاشته شود؛ چه آنکه همین نقطه قوت ها می توانند به عنوان عوامل غالب و مسلط در روند انتخابات ریاست جمهوری آینده عمل کنند.

ثبات امنیتی کشور: از لحاظ امنیتی افغانستان در شرایطی نیست که طالبان بتواند وجود دولت مرکزی و نهادهای امنیتی را تهدید کند و یا اینکه بتواند روند انتخابات را کاملا مختل سازند. بر اساس پیش فرض های موجود و با تلاش برای درک شرایط آینده به این نتیجه می رسیم که ممکن است طالبان بتوانند روند انتخابات با ناآرامی هایی مواجه سازند، اما این گروه در شرایط نخواهند بود که یک شورش گسترده را در سراسر کشور راه بیاندازند و انتخابات را در کل تهدید کنند.

تمرکز داخلی و بین‌المللی: از جانب دیگر، با نزدیک شدن موعد انتخابات، اکنون توجه جامعه بین المللی به شمول کشورهای حامی افغانستان و سازمان های بین المللی بصورت گسترده تری به انتخابات سال 2014 معطوف شده است و این می تواند به عنوان عاملی در جهت متعهد بودن دولت و جریان های سیاسی کشور و بیداری طیف نخبگان سیاسی برای برگزاری سالم انتخابات عمل کند.

جریان ها و احزاب سیاسی کشور نیز اخیرا بصورت کم سابقه ای از خود همگرایی نشان داده و بر اصول و معیارهای قابل قبول و شفاف انتخاباتی تاکید کرده اند. همه این عوامل از یکسو به عنوان ابزار فشاری عمل می کند و از سوی دیگر، به دولت و نهادهای مربوط کمک می کند تا بهتر از عهده برگزاری شفاف انتخابات برآیند.

دیدگاه شما