منبع: فارن پالیسی / برگردان: عبدالاحد بهرامی

در حالی که فقط دو سال به موعد تکمیل شدن خروج نیروهای امریکایی و ناتو باقی مانده است، حملات سربازان افغان علیه نیروهای خارجی که به "حملات سبز علیه آبی" موسوم است، بصورت بی سابقه ای افزایش یافته است. افزایش این نوع حملات، زنگ خطر را از کابل تا واشنگتن، لندن و سایر پایتخت های کشورهای عضو ائتلاف بین المللی به صدا درآورده است.

در اواسط تابستان سال جاری و با اوج گرفتن "حملات خودی" علیه نیروهای خارجی، جنرال مارتین دیمپسی، رییس ستاد مشترک ارتش امریکا به کابل سفر و با مقامات افغان و فرماندهان ناتو دیدار کرد تا موضوعی را که در حال تبدیل شدن به یک بحران بود، مورد بررسی قرار دهد.

بر اساس گزارش مرکز مطالعات استراتژیک و بین المللی واشنگتن، در ماه آگست سال جاری، یک رشته از تدابیر اضطراری برای مهار و یا کاهش حملات سربازان افغان علیه نیروهای خارجی به مرحله اجرا درآمد. این تدابیر تازه شامل سخت تر شدن پروسه جلب و جذب نیروهای جدید در پولیس و ارتش افغانستان، تقویت تیم های ضداستخباراتی، الزامی کردن مصاحبه با سربازان افغان که از مرخصی بر می گردند، و ایجاد یک سیستم گزارشدهی و هشدار دهنده در مورد علایم مشکوک و... می شود. به دنبال آن، در اوایل سپتمبر، به دنبال کشته شدن دو سرباز امریکایی به دست نیروهای پولیس محلی، نیروهای ویژه امریکا آموزش نیروهای پولیس محلی را به حالت تعلیق درآوردند.

یک کارشناس نظامی ........... در گزارشی نوشت که "حملات سبز علیه آبی علیه نیروهای خارجی و افغان، می تواند به نیرو گرفتن و خیزش مجدد طالبان در جنگ علیه نیروهای ائتلاف بین المللی و افغان کمک کند.

به گفته وی، با آنکه مشخص نیست که چه میزان از این حملات ناشی از نفوذ و دخالت شورشیان طالبان و چه میزان ناشی از عقده ها و نارضایتی های شخصی سربازان افغان علیه نیروهای خارجی و یا هم خشم عمومی در میان این سربازان علیه خارجی ها است، اما این می تواند کل ماموریت بین المللی را تحت تاثیر قرار دهد و به خیزش مجدد طالبان کمک کند.

به دنبال کشته شدن شش سرباز دیگر ائتلاف در اواسط سپتمبر، فرماندهی امریکا-آیساف در افغانستان عملیات مشترک نیروهای خارجی و افغان را که به نوعی عملیات های آموزشی محسوب می شود، برای مدت نامحدودی به حالت تعلیق درآورد. در حالی که مقامات پنتاگون بعدا تاکید کردند که عملیات مشترک بار دیگر از سر گرفته شده و به سطح عادی برگشته است، اما این اقدام، موفقیت آمیز بودن استراتژی امریکا در انتقال مسئولیت های امنیتی به نیروهای افغان تا پایان سال 2013 میلادی را زیر سوال برد. چندی قبل، حامد کرزی و باراک اوباما، روسای جمهور افغانستان و امریکا نیز از طریق یک کنفرانس ویدیویی در باره این موضوع گفتگو کردند.

آغاز مجدد عملیات مشترک احتمالا تصمیمی از روی تدبیر و عاقلانه بود؛ چه آنکه در نتیجه کاهش و یا توقف عملیات های مشترک و آموزشی نیروهای ناتو و افغان، احتمالا میزان تلفات غیرنظامیان افغان در عملیات های شبانه، حملات هوایی نیروهای امریکایی و ناتو افزایش می یافت، زیرا نیروهای خارجی برای کاهش تلفات غیرنظامیان بصورت عمده ای بر همکاری مشترک، رهنمایی و آشنایی نیروهای افغان با صحنه های عملیاتی متکی اند.

بعضی از کارشناسان معتقدند، اینکه نیروهای افغان و ائتلاف در سال های اخیر توانسته اند تلفات غیرنظامیان را بصورت قابل ملاحظه ای کاهش دهند، دستکم تا اندازه ای، به دلیل نقش و افزایش مشارکت نیروهای افغان در عملیات های نظامی بوده است. به باور این کارشناسان، نیروهای افغان در جریان عملیات های مشترک، به نیروهای ائتلاف درک و اطلاعات بهتری از وضعیت محل و رفتارهای فرهنگی ارائه می دهند.

در تحقیقاتی که از سوی کارشناسان نظامی امریکا تحت عنوان "کاهش تلفات غیرنظامیان" انجام شده، این استدلال طرح شده است. به گفته فرماندهان ناتو، نیروهای افغان در اینکه در یک محل عملیاتی در قریه ها تشخیص دهند که چه کسانی از ساکنان محل نیستند و می تواند یک تهدید بالقوه به حساب آیند، می توانند نقش موثری داشته باشند. علاوه بر آن، نیروهای افغان و امریکایی از طریق عملیات مشترک، روابط بهتری با مردم برقرار می کنند و نیروهای افغان رفتارهایی را که فهم آنها برای نیروهای خارجی دشوار می نماید، بهتر درک کنند که این اغلب در غیاب نیروهای افغان ممکن نیست.

از سال ها قبل، تنش های خزنده میان نیروهای ناتو-امریکایی و افغان در حال افزایش بوده و اکنون به بیشترین سطح رسیده است. طوری که بسیاری از نیروهای امریکایی، عنعنات و فرهنگ افغان ها را درک نمی کنند، نیروهای امنیتی افغان نیز به همان میزان سوء برداشت ها و ناسازگاری های متواتری با فرهنگ غربی و نیروهای امریکایی از خود بروز می دهند.

اخیرا بروشورهایی از سوی نهادهای امنیتی افغانستان در میان سربازان افغان توزیع شد که در مورد فرهنگ و رفتارهای نظامیان غربی به آنها توضیح می داد. به عنوان نمونه در این بروشورها توضیح داده شده بود که رفتن روی میز و فرش با کفش، مزاحمت غیرعمدی در وقت عبادت و نماز و دیدن عکس های خانوادگی سربازان دیگر در فرهنگ نیروهای خارجی امور عادی پنداشته می شود و توهین آمیز به حساب نمی آید. در این بروشورها از سربازان خواسته شده تا رفتارها و ظرافت های فرهنگی نیروهای خارجی را یاد بگیرند، درک کنند و آن ها را اهانت آمیز تلقی نکنند.

از سرگیری عملیات مشترک نیروهای ناتو و افغان از منظر دیگری نیز قابل اهمیت است و ادامه آن در موفقیت روند انتقال مسئولیت های امنیتی به نیروهای نقش به سزایی دارد. ادامه تعلیق این عملیات ها می توانست روند انتقال را و اینکه این پروسه باید تا پایان سال 2014 تکمیل شود، با پیچیدگی های زیادی روبرو سازد. نیروهای اردوی ملی افغانستان در جریان سال های اخیر به سرعت بر میزان نفرات خود افزوده است و در مجموع به 340000 نفر بالغ شده است.

در مورد اینکه دولت افغانستان چگونه خواهد توانست نیروهای امنیتی خود را با این حجم بزرگ تمویل کند و توسعه دهد، سوال های زیادی مطرح شده است. با آنکه امریکا و کشورهای عضو ناتو متعهد شده اند تا نیروهای امنیتی افغان را در جریان یک دهه آینده تمویل کنند، اما مقامات امریکایی همچنین از کاهش حجم نیروهای افغان در دوره بعد از 2017 سخن گفته اند. با این حال، بسیاری ها هشدار می دهند که کاهش نیروهای افغان در کوتاه مدت، گزینه مطلوبی نخواهد بود و ایالات متحده و ناتو ناگزیر خواهند بود تا برای مهار تهدیدهای ناشی از "حملات سبز علیه آبی" و تضمین پایداری نیروهای امنیتی افغان در برابر تهدیدات امنیتی این کشور، ظرفیت این نیروها را توسعه بخشند.

با این حال، علیرغم ادامه "حملات خودی"، نشانه های امیدوار کننده ای در افغانستان قابل مشاهده است. به گفته مقامات ناتو، هم اکنون نیروهای افغان مسئولیت های امنیتی حدود 80 درصد از قلمرو کشور را بر عهده گرفته اند و وضعیت امنیتی در مناطق تحت کنترول این نیروها نه تنها بدتر نشده بلکه بصورت نسبی بهبود یافته است.

از سوی دیگر، به دنبال انتشار فیلم اهانت آمیز به پیامبر اسلام در امریکا، کشورهای عربی شاهد موجی از اعتراضات خشونت آمیز و ناامنی بود.

اما در افغانستان، با آنکه تظاهرات هایی در سراسر کشور برگزار شد، اما خشونت های همانند پاکستان، لیبیا و بعضی کشورهای دیگر عربی بروز نکرد و گروه های افراطی نتوانستند از این فرصت آنطور که انتظار می رفت، بهره برداری کنند.