یازده سال پیش امریکا و جهان شاهد یکی از مرگبارترین و بزرگترین حملات تروریستی بود. گفته می‌شود صبح روز یازدهم سپتامبر 2001 میلادی، تنی چند از اعضای القاعده، چهار هواپیمای تجاری و مسافربری را ربوده و در فاصله‌های زمانی اندکی به برج ‌های دوگانه مرکز تجارت جهانی در شهر نیویورک کوبیدند.

از آن زمان تاکنون نزدیک به یازده سال میگذرد. این رویداد دو پیامد را برجای نهاد. پیامد نخست جریحه دار شدن عواطف بشری جهانیان بود که در اثر این عملیات انتحاری نزدیک به دوهزار نفر جان خود را از دست دادند؛ پیامد دوم آن وارد شدن و پررنگ شدن ادبیات و واژه جدید بنام " انتحاری" و " تروریزم" در ادبیات سیاسی و فرهنگی واجتماعی جهان بود.

بلافاصله پس ازوقوع حمله تروریستی بر برجهای تجارتی جهان در نیویورک امریکا، انگشت اتهام مقامات امریکایی و بین المللی به سوی شبکه القاعده نشانه رفت و رئیس جمهور وقت امریکا، جورج بوش از کشورهای جهان خواست تا موضع خود را در این باره روشن کنند. رییس جمهور پیشین امریکا در یکی از معروف ترین سخنان دوره ریاست جمهوری خود، به کشورهای منطقه هشدار داد و گفت: "هر که با ما نیست، علیه ما است."

این هشدار سرآغاز عملیات گسترده بین المللی نیروهای ائتلاف جهانی به رهبری امریکا در منطقه، بویژه در افغانستان و عراق گردید. حکومت امریکا از طالبان که بخش وسیعی از کشور را تحت کنترل خود داشتند و از جانب دیگر ارتباط و پیوند مستحکمی با اسامه بن لادن رهبر القاعده داشتند و او را پناه داده بودند، خواست تا بن را تحویل دهد و در غیر این صورت با حمله نظامی روبرو خواهد شد. خودداری طالبان از تحویل بن لادن به امریکا، تهاجم نظامی ایالات متحده در افغانستان در چارچوب ائتلاف بین المللی و با مجوز سازمان ملل آغاز سبب گردید و در مدت کوتاهی سیطره طالبان از کشور برچیده شود.

بدنبال حملات وسیع و قاطع نیروهای بین المللی طالبان سقوط از اریکه قدرت سقوط نمودند، اما برخلاف تصور عمومی سقوط طالبان هرگز به پایان جنگ و ناامنی در کشور منجرنگردید، بلکه در واقع سقوط طالبان بخش دیگر و روند دیگری را در کشور و منطقه بوجود آورد بنام آغاز مبارزه با تروریزم.

این جنگ که از آن مبارزه جهانی علیه تروریزم و شبکه القاعده.یاد می شد بیش از آنکه انتظار می‌رفت، تبدیل به جنگ فرسایشی و نفسگیری شد که توان و استراتژی نظامی بزرگترین قدرت جهان را به تحلیل برد.تداوم جنگ در منطقه و کشور سبب گردید که این لشکری از داعیه آزادیخواهانه و ضدتروریستی که برای مصئونیت بخشیدن جهان از تهدیدهای تروریستی و تروریزم به "جنگی از روی ضرورت" برای ایالات متحده تبدیل شد.

باراک اوباما بعنوان میراث دار رئیس جمهور قبلی امریکا این جنگ را ضمن اینکه جنگی از روی ضرورت خواند، آنرا "طولانی ترین جنگ امریکا" نیزیاد کرد. جنگی که گفته می شود در جریان یازده سال گذشته هزینه سنگینی مالی و انسانی برای ایالات متحده در بر داشته است. البته در بخش دیگری از این تحول، یعنی حضور سربازان امریکایی و بین المللی در افغانستان سبب گردید که ادامه ی جنگ با تروریزم، بازسازی و حکومت داری و ایجاد بعضی از ساختارهای مختلف را به همراه داشته باشد که از دست آورد های چند ساله خوانده مي شود.

گفته می‌شود در سال‌های نخست مقامات امریکایی، طرحی را برای آینده افغانستان ریخته بودند که بایستی اقتصاد آن تقویت شود؛ دولتی پایدار تشکیل شود؛ دموکراسی نهادینه شود و این کشور به الگویی برای کشورهای منطقه تبدیل شود. اما گویا این ایده های بوده است که از پختگی لازم برخوردار نبوده و نشان از عدم شناخت منطقه و کشور توسط غربی ها دارد. به همین دلیل با تیره شدن چشم انداز پیروزی غربی ها در افغانستان، ایالات متحده نیز دیگر از اهداف بلندپروازانه خود در کشور دست کشیده و نگاه مقامات واشنگتن به تدریج از ایجاد "دموکراسی نمونه" به "جنگی از روی ضرورت" تغییر جهت پیدا کرد.

البته مقامات امریکایی مدعی هستند که آنان توانسته اند شبکه القاعده را به عنوان دشمن اصلی ایالات متحده تضعیف نموده و توانایی آنان را در راه اندازی حملات گسترده تروریستی در سطح جهان ضعیف سازند؛ اما جنگ افغانستان که در ابتدا در محور مبارزه با تروریزم قرار داشت و بخش جدایی ناپذیری از ماموریت ایالات متحده و ائتلاف بین المللی در مبارزه با تروریزم تلقی می گردید، نه تنها هنوز پایان نیافته است، بلکه هرروز ابعاد وسیع تر و مخوف تری را بخود میگیرد. این جنگ به صورت نفسگیر همچنان ادامه دارد و چشم انداز روشنی برای پایان آن نیز حداقل در کوتاه مدت دیده نمی شود.

پس از یازده سال که از یازده سپتامبرمیگذرد، باتوجه به هزینه و تلفات سنگینی که برجای نهاده است وضعیت کنونی در افغانستان به گونه ‌ای است که امیدهای مردم را با دغدغه‌هایی پس از خروج نیروهای خارجی بعد از ۲۰۱۴ درآمیخته است. اگر نتیجه و دست آوردهای یازده سال حضور نظامیان امریکایی را در کشور مورد ارزیابی قراردهیم عبارت است از اینکه این جنگ براساس آمارهایی بدست آمده تا حال حدود ۵۰۰ میلیارد دالر برای دولت امریکا هزینه دربرداشته است.

نزدیک به سه هزارو یک صدوهفتادوسه تن از نیروهای بین‌المللی جان خود را در این جنگ از دست داده اند که بیش از دو هزار نفر از این قربانیان سربازان امریکایی می باشند. همینطور بگفته مقامات وزارت دفاع کشورسه هزار و سیصدو نود و هفت نفر از نیروهای امنیتی افغان کشته و نزدیک به ده هزار و پنجاه نفر دیگر زخمی شده‌اند. البته آمار اعلام شده فقط مواردی است که بصورت رسمی از آن یاد شده است. مجموع تلفات و خسارات غیرنظامیان در این ارقام یاد آوری نگردیده است.

حال پرسش اینست که در یازدهمین سال حضور نیروهای بین المللی و امریکایی، باتوجه به هزینه ها و سرمایه های هنگفتی که به مصرف رسیده است و تبعاتی که همراه داشته است آیا جامعه بین المللی به اهداف تعیین شده دست یافته اند؟ آیا مردم افغانستان تصورات و آرزوهای خود را دست یافتنی حس می کنند؟ آیا دست آوردهای موجود از اطمینان و پایداری لازم برخوردارمی باشد؟ آیا بعد از سال 2014 که نیروهای خارجی کشور را ترک می نمایند، احتمال بازگشت تروریست ها و شروع دور دیگری از بحران و ناامنی کشور را فرانخواهد گرفت؟

اگر پاسخ این همه پرسش ها منفی است پس علت نگرانی های موجود در جامعه و حتا در سطح مقامات ارشد حکومتی و امنیتی بخصوص بعد از سال 2014 چیست؟ واقعیت اینست که تاکنون هیچ یک از مقامات داخلی و یا خارجی پاسخ دقیق و روشن و قابل اعتمادی را به این پرسش ها نداده اند.

هرکدام سعی کرده اند با استفاده از شگردهای مطبوعاتی از پاسخ گفتن دقیق و درست این سوال ها شانه خالی نمایند. ولی یک نکته بسیار حایز اهمیت است، مسئولان داخلی و خارجی چه پاسخ بدهند یا ندهند، آن نکته اینست که باگذشت یازده سال از حضور نیروهای خارجی در افغانستان هنوز تروریسم، افراط گرایی و سلفی گری و خشونت بصورت بسیار خطرناک در کشور وجود دارد و روز بروز در حال گسترش و تقویت است.

پیش آمدن چنین شرایطی نشان از آن دارد که ماموریت بین المللی در افغانستان با داعیه مبارزه با تروریزم و تحکیم ثبات کاملا با شکست مواجه گردیده است و بار دیگر مردم افغانستان همانند دیگر دوره ها اینبار نیز تجربه بسیار تلخی را از حضور نیروهای خارجی در کشور خود به همراه دارند.