طی دو روزگذشته کابل خونین ترین و ناآرام ترین روزهایش را پشت سرنهاد. بر اساس وقایع روی داده طالبان و مخالفین حکومت طبق یک برنامه منسجم و هماهنگ حملات گسترده و همزمانی را در چند نقطه کابل و نیز ولایت های ننگرهار، لوگر و پکتیا انجام دادند.

خونین ترین و شدیدترین حملات آنان در چند نقطه مهم کابل مانند منطقه دیپلماتیک نشین پایتخت یعنی وزیراکبرخان ، پایگاه نیروهای ناتو در پل چرخی و انتهای سرک دارالامان به هدف حمله بر ساختمان پارلمان متمرکز شده بود. پس از چندین ساعت نبرد سنگین و گذراندن روز و شب های اضطراب آور اکنون همه مهاجمان کشته شدند و نبردها پایان یافته است.

طالبان طی اعلامیه ای مسئولیت این عملیات ها را بعهده گرفته اند و اظهار داشته اند که این حملات زنجیره ای سر آغاز عملیات های بهاری آنان خواهد بود. هرچند از جزئیات عملیات و همین طور شمار تلفات اطلاع دقیقی در دست نیست، اما گفته می شود که تمامی مهاجمین مسلح بوسیله نیروهای امنیتی افغان از پای درآمده اند.

همانطور که گفته شد همزمان با این عملیات ها در پایتخت ، طالبان ساختمان های دولت، پلیس و پایگاه نظامی آمریکا در ولایت لوگر در جنوب کابل،میدان هوایی جلال آباد در شرق که یکی از پایگاه های مهم هوایی ایساف بشمار می آید، و نیز یک مرکز آموزشی پولیس در ولایت پکتیا در شرق کشور مورد حمله قرار دادند.

مجموع وقوع چنین عملیات های زنجیره ای و وسیع حکایت از پیچیدگی اوضاع و چالش های سخت که فرا روی دولت قرار دارد حکایت می نماید. با توجه به بعضی قراین از قبل پیش بینی می شد که ممکن است طالبان و مخالفین دست به عملیات های گسترده بزنند. این هشدار را هم مقامات ائتلاف بین المللی داده بودند و هم بعضی از مقامات امنیتی داخلی بدان اشاره داشته اند. این پیش بینی بر فرضیه های متعددی استوار بود. قبل از همه اینکه با گرم شدن هوا زمینه تحرک مخالفین فراهم گردیده است. طبیعت افغانستان بگونه ای است که در فصل سرما و زمستانی کمتر می توان در مناطق کوهستانی و برفگیر آن تحرک داشت.

فرضیه ای دیگر که در این رابطه وجود دارد اینست که چنین عملیات های گسترده و منظم و هماهنگ بیشتر بوسیله کشورهای خارجی طراحی گردیده و نیروهای طالبان و گروه دهشت افگن حقانی آن را به اجرا در می آورد. چنین به نظر می رسد که برخی از موضع گیریهای اخیر مقامات حکومتی ، گرچه در ظاهر امر و بصورت لفظی، در تشدید خشونت های اخیر بی تاثیر نبوده است.

در روزهای اخیر مقامات داخلی علاوه بر اینکه بر موضوع گفتگو و صلح با مخالفین تاکید می ورزند، برای رفع نگرانی های داخلی بویژه نهادهای مدنی و زنان و نیز اطمینان خاطر به دوستان بین المللی تاکید دارند که گفتگو و صلح فقط در چهارچوب خاص و تعریف شده قابل دست یابی خواهد بود. آنان تاکید دارند که نیروهای مخالف هرگاه با حفظ دست‌آورده‌های ده ‌ساله ‌کشور به پروسه صلح نپیوندند، حکومت آماده است در برابر آنان بجنگد. چنانچه وزیرخارجه کشور طی اظهاراتی در پارلمان کشور در برابر نمایندگان مردم تاکید ورزیده است که مردم و دولت افغانستان صلح می‌خواهند، اما این صلح نباید مغایر دست‌ آوردهای ده‌ ساله ‌کشور باشد.

عمده ترین دست آوردها عبارتند از: حقوق زنان، قانون اساسی ، حقوق بشر، آزادی مطبوعات، آزادی بیان، نقش و جایگاه پارلمان در ساختار سیاسی کشور و ... که همه این موارد قابل معامله نبوده و به هیچ عذری نمی توان از آن چشم پوشی نمود.
احتمال می رود که مجموع چنین مسایلی سبب گردیده است که آی اس آی وادار گردیده است تا دست به اجرای عملیات های زنجیره ای زده و عوامل خود ( طالبان و گروه حقانی ) را وادار به انجام آن نماید.

اما چه چیزی سبب گردیده است که مخالفین مسلح قادر گردیده اند که بدینگونه انسجام یافته و هماهنگ در چند نقطه کشور، بخصوص در چند نقطه پایتخت تهاجم سنگین را بر مراکز حساس انجام دهند؟ در این باب واقعیت آنست که وقوع چنین حوادثی در هیچ کشوری غیرممکن به نظر نمی رسد؛ اما آنچه نگرانی ها و پرسش ها را در افغانستان در این باره افزایش می بخشد تکرار این وقایع می باشد.

زیرا ما در گذشته هم شاهد وقوع چنین تهاجم های مشابه و سنگین و همزمان مخالفین در چند نقطه پایتخت بوده ایم. آیا این مسئله حکایت از توانایی مخالفین و حامیان خارجی آنها دارد یا ضعف حکومت و نیروهای امنیتی می باشد؟ قراین و شواهد هر دو گزینه را در یک تعامل تایید می کند. اما در اینجا نباید انصاف را زیر پا نهاد و از فداکاری و رشادت نیروهای امنیتی، بخصوص پولیس ملی قدردانی ننمود.

آنان در مهار و کنترل اوضاع و نیز مقابله با مخالفین از خود رشادت و فداکاری بی دریغی را نشان داده اند ، هم چنین توانمندی خود را نیز به اثبات رسانده اند. آنچه در این ارتباط مشکل وجود دارد مشکل مدیریت نیروهای امنیتی است. مشکل مدیریت نیروهای امنیتی هم به مشکل مدیریت کلان کشور یعنی مقامات ارشد ارتباط دارد. ضعف و ناتوانی آنان در مدیریت و ایجاد انگیزه در نیروهای موجود در ساختار نظام سیاسی کشور سبب گردیده است که مخالفین داخلی و خارجی بخوبی از آن بهره برداری نمایند.

به مفهوم دیگر ما با یک مشکل اساسی و دیرینه مواجه می باشیم. این مشکل اساسی و دیرینه ضعف در مدیریت و زیربناهای عناصر و اجزای است که امنیت کشور بر آنها استوار می باشد. بدون شک جایگاه و نقش امنیت در جامعه و کشور و توسعه آن ضرورت به استدلال ندارد.

از سوی دیگر مسئله تامین امنیت از خواست های اساسی مردم ما بشمار می رود؛ ولی متاسفانه با وجود چنین موضوعی وضعیت امنیتی در کشور بسیار شکننده می باشد، زیرا که دستگاههای امنیت کشور به شدت آسیب پذیر می باشند و در انجام مسئولیت های خود با چالش های بنیادی روبرو می باشند. و نا امنی در کشور به ویژه طی چند ماه اخیر به شدت آسیب پذیر گردیده است.

در این ارتباط از جانب دیگر بعنوان یک واقعیت غیرقابل انکار می توان گفت که روش های امنیتی جامعه جهانی در مواجهه با مخالفین و تروریست ها و حامیان خارجی آن و نیز تقویت بسترها و ساختارهای امنیتی کشور ناکارآمد بوده است. این مسئله در کنار سایر مسایل دیگر موجب گردیده است که وضعیت امنیتی شکننده و آسیب پذیر بماند.

بنابر این تا هنگامی که در زمینه زیرساخت های سیاسی و امنیتی کشور برنامه ها و اقدامات اساسی به اجرا گذاشته نشود ، طرح گفتگوهای صلح فقط امتیاز دادن به مخالفین و حامیان بیرونی آن چیزی بیشتر به حساب نمی آید. به همین جهت تهاجم خونین و انفجارهای وحشتناک روزهای اخیر که کشور و پایتخت را به لرزه درآورد در واقع پیش کش های بودند از سوی مخالفین و حامیان بیرونی شان در برابر دعوت به گفتگو و صلح.