با آغاز سال نو میلادی (2012) فصل دیگری از سرنوشت مردم و کشور ورق خورد. تحولات و رویداد های سال های اخیر بگونه ای شتاب گرفته است که مقیاس گذشت زمان کمتر به ذهن راه می یابد. البته این رویدادها و حوادث محدود در جغرافیای سیاسی کشور ما نبوده، بلکه گستردگی و میزان شتاب آن یک پدیده ای جهانی بوده و هم زمان با سیر تند زندگی معاصر این شتاب نیز افزایش یافته است. اساسا یکی از تعاریف ویژه ای که برای دوران کنونی پذیرفته شده است اینست که دوران کنونی را عصر شتاب و تغییر نامیده اند.

افغانستان با پایان یافتن سال 2011 ، رویداد های عمده ای را درعرصه های مختلف پشت سرگذرانده است. با وجود اینکه برای چندمین سال از استقرار نظام سیاسی و تلاش برای تقویت ساختار های حکومتی در زمینه های گوناگون و نیز دست یابی به ثبات بیشتر میگذرد؛ با وجود آن وضعیت کشور از ناپایداری های مختلف در امان نبوده و بر زندگی مردم و سیاست های حکومت اثر گذار بوده است. مجموع رویدادهای مهم سال گذشته میلادی را می توان در گروه بندی زیر مورد بررسی قرار داد.

وضعیت سیاسی واجتماعی:
اوضاع سیاسی کشور در سال گذشته هم چنان متلاطم و بحرانی بود. موضوع امنیت بعنوان مهم ترین و اثر گذارترین فاکتور بر وضعیت عمومی، هم چنان با چالش های جدی مواجه بود. طبق گزارش سازمان ملل درباره اوضاع امنیتی کشور میزان خشونت نسبت به سال پیش، 40% افزایش یافته است. بر اساس این گزارش درگیری های خونباری که در سال 2011 در مناطق مختلف کشور روی داده است، در ده سال گذشته بی سابقه بوده است. بنابر این هرچند در طی سال گذشته هرچند از میزان فعالیت و جنگ های جبهه ای مخالفین کاسته شده بود، اما شیوه های دیگر مقابله مخالفین با حکومت به شدت تمام و با سازمان دهی تازه تر ادامه یافت.

عملیات های انتحاری خونینی که در کابل و ولایات صورت گرفت حاکی از آن بود که مخالفین با حمایت های گسترده ای که از سوی کشور های خارجی صورت میگیرد تصمیم دارند که به جنگ و خشونت تا نقطه نهایی ادامه دهند. برگزاری کنفرانس بن دوم، امضای پیمان همکاری های استراتیژیک با برخی کشورهای جهان، آغاز انتقال مسوولیت های امنیتی، ترور مقام های دولتی و شماری از رهبران سیاسی و جهادی ، تدویر لوی جرگه عنعنوی، روند اغاز خروج نیروهای بین المللی از افغانستان از عمده ترین رویداد های سال گذشته میلادی در کشور بشمار می آیند. دربیان مختصر این رویدادها می توان گفت ترور برهان الدین ربانی رئیس شورای صلح، احمد ولی کرزی،جنرال داود و تنی چند از چهره های شناخته شده، واقعه خونین در روز عاشورای حسینی در کابل بخشی از ادامه فعالیت های مخالفین می باشد.

ترورها و ادامه عملیات های انتحاری همه حاوی یک پیام کاملا روشن و جدی از سوی مخالفین برای حکومت و جامعه جهانی بود و آن اینکه مخالفین هرگز نمی خواهند تن به آشتی بدهند و به کمتر از تصاحب تمام قدرت هم راضی نمی باشند. بنابر این تمامی تلاش های صورت گرفته بنام صلح فاقد ارزش و دست آورد می باشد.

از سوی دیگر فعالیت های نیروهای امنیتی و ناتو در سرکوب مخالفین بر دامنه و هیمنه خشونت ها افزود. هرچند این وضعیت شرایط زندگی را برای مردم در مناطق جنوبی و شرقی کشور بیش از پیش سخت گردانید، اما ناگفته نباید گذاشت که ادامه این عملیات های تصفیه ای بخصوص عملیات های شبانه موجب گردید که توان مخالفین به شدت تضعیف گردد.

حال اینکه رئیس جمهور چرا با عملیات های شبانه، بر رغم آگاهی از موثر بودن آن مخالف می باشد جای سوال دارد؟ حمله نیروهای ناتو بر یک پایگاه نیروهای پاکستانی ها که در داخل خاک افغانستان استقرار یافته و در انتقال مخالفین حکومت از آن سوی مرزبه داخل کشور کمک می نمودند تنش های جدی را میان افغانستان و پاکستان موجب گردید.

تنش ایجاد شده میان دو کشور محدود نگردیده، بلکه بر مناسبات سیاسی اسلام آباد و واشنگتن نیز اثر گذاشت و هر یک را به کنش و واکنش های جدی وادار ساخت که تا هنوز هم ادامه دارد. کشته شدن اسامه بن لادن سر دسته تروریست های افراطی از مهم ترین تحولات سال گذشته بشمار می آید که در منطقه حیات آباد اسلام آباد بوسیله کماندوهای ویژه امریکایی به قتل رسید. کشته شدن بن لادن در امن ترین منطقه اسلام آباد نشان داد که کتمان های گذشته پاکستانی ها نسبت به عدم حضور تروریست های بین المللی در خاک آن کشور و عدم حمایت مقامات آن کشور از تروریست ها فریبی بیش نبوده است.

برگزاری نشست جرگه مشورتی برای بحث پیرامون گفتگو با طالبان و چگونگی انعقاد پیمان استراتژیک با ایالات متحده امریکا از مهم ترین رویدادهای دیگر سال گذشته بشمار می رود. هم چنین نشست استانبول بخش دیگری از رویدادهای سیاسی کشور دانسته می شود که با هدف تقویت همکاری های کشورهای منطقه برای فراهم سازی برای ایجاد صلح و امنیت در کشور و نیز افزایش مشارکت در پیشرفت اقتصادی و فرهنگی کشور با حضور 17 کشور در استانبول ترکیه برگزار گردید که نتایج این نشست در صدور بیانیه 23 ماده‌ای اعلام گردید.

نشست بن دوم از مهم ترین رویداد های سیاسی دیگر کشور محسوب می گردد که در بن برگزار گردید. برگزاری نشست بن جز اینکه نشان دهنده توجه جهانیان بوضعیت افغانستان را حکایت نماید و نیز وعده ای که شرکت کنندگان این نشست برای بهبود آینده اقتصادی کشور دادند، کدام دست آورد دیگری که ملموس و مدون باشد به همراه نداشت.

بنابر این نشست بن دوم با وجود انتظارات فوق العاده جهانیان و مردم افغانستان، این انتظارات بصورت لازم برآورده نگردید. البته ادامه تنش میان حکومت بعنوان یکی از قوای سه گانه نظام با پارلمان کشور که عضو دیگری از ارکان سه گانه نظام سیاسی بشمار می آید هم چنان ادامه یافت.

ادامه این تنش و ناسازگاری سبب گردید که هم ارزش و جایگاه نمایندگان مردم تنزل یابد و هم حکومت موقف خود را در نزد افکار عمومی از دست بدهد. سردرگمی و بحران در مدیریت کلان کشور از تبعات مخرب این تنش و ناسازگاری میان حکومت و پارلمان دانسته می شود.

وضعیت اقتصادی و فرهنگی:
در عرصه اقتصادی طی سال گذشته میلادی هرچند از تلاش های عمده ای چون پروسه به داوطلبی گذاشتن میدان نفتی شمال و معدن معروف حاجی گک می توان نامبرد که بر وضعیت اقتصادی کشور، بخصوص جلب و جذب سرمایه گذاری اثر مطلوب را برجای خواهد گذاشت؛ اما در عين حال، چالش ها و ناكامي‌هاي عمده ای نیز در این عرصه وجود داشت.

گسترش فقر و بیکاری از مهم ترین و دلخراش ترین این رویدادها بشمار می آید. وجود بیش از 4 میلیون جوان بیكار، آن هم در کشور و جامعه ای که ضرورت اساسی و جدی برای بازسازی و کار دارد خود به تنهایی می تواند بیانگر واقعیت تلخ و تکان دهنده بیکاری و فقر در جامعه باشد.

چنانچه گزارش های اولیه حاکی از آن است که حدود 9 ميليون نفر در کشور زیر خط فقر زند گى می کنند. بر اساس آمارهای اعلام شده اشتغال حدود 30 درصد از کودکان کشور به کارهای سخت و طاقت فرسا زاویه دیگری از وجود فقر و بیکاری گسترده در کشور می باشد. وضعیتی تکان دهنده که متاسفانه طی سال گذشته حکومت و جامعه جهانی نسبت به آن توجه جدی و دلسوزانه مبذول نداشته اند.

در زمینه وضعیت فرهنگی کشور، علاوه بر اینکه وجود آزادی بیان در کشور یکی از مهم ترین نعمت ها و دست آورد های ده سال اخیر محسوب می گردد؛ اما واقعیت تلخ اینست که از این فرصت زمینه مناسب نه حکومت افغانستان بهره برداری مناسب نمودند و نه حتا نهادهای مدنی و فرهنگی و آموزشی توانستند که استفاده مطلوب را بنمایند.

در بررسی مختصری که از وضعیت عمومی در عرصه فرهنگی کشور می توان بدست آورد بجز برخی تلاش های کوتاه مدت و نه چندان عمقی، یعنی برگزاری نمایشگاه ها و سیمینارها، اما درباره زیرساخت های فرهنگی هیچگونه تلاش جدی و اساسی صورت نگرفته است.

بطور مثال کشورهای عضو ایکو، با توجه به برازندگی شهر تاریخی غزنی، این شهر را به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام در سال 2013 اعلام داشته اند ، اما به اعتراف مسئولان ولایت غزنی تا حال فقط 40 درصد از آبده های این ولایت بصورت بسیار سطحی و غیراساسی بازسازی شده اند.هم چنین مشکلات عدیده ای بر سر راه نسل جوان و نوجوان کشور برای فراگیری و دست یابی به فرهنگ و دست آوردهای فرهنگی و هنری کشور هم چنان بجای خود باقی است و هر لحظه بیش از پیش خود را در معرض هجوم فرهنگ و دست آوردهای فرهنگی و هنری بیرون از مرزها می بینند.

وضعیت صحت و زنان:
افزایش مراکز صحی و کاهش مرگ ومیر مادران و اطفال طی سال گذشته میلادی از دست آوردهای مهم وزارت صحت کشور یاد می شود. تدوین برنامه استراتیژیک برای پنج سال آینده و توسعه 60 درصدی خدمات صحی در شهر و دهات بخش دیگر از بهبودی در عرصه صحت و بهداشت خبر می دهد.

اما وجود چالش های متعدد که با کاستی ها در سایر عرصه ها در ارتباط می باشد و نیز کمبود داکترهای مسلکی، کمبود مراکز صحی برای بیماران، در دسترس قرار نداشتن به موقع امکانات درمانی و اکمال شفاخانه ها و مراکز صحی کشور از جمله عمده ترین مشکلات وزارت صحت عامه دانسته شده است .

در همین راستا وضعیت زنان کشور نیز با وجود تلاش های صورت گرفته هم چنان با چالش های گسترده مواجه می باشد. برخی از این چالش ها از نقص قوانین سرچشمه می گیرد و برخی دیگر به موضوع اجرای قوانین، بخصوص در محاکم و عرصه حقوقی ارتباط می گیرد.

بدون تردید تلقی و تناسب فرهنگ جامعه درباره حقوق فردی و حقوق خانواده و بویژه حقوق زنان بر وضعیت عمومی زنان کشور اثر گذار می باشد. ضعف فرهنگی و عدم آگاهی از حقوق فردی و اجتماعی از سوی جامعه، بویژه زنان سبب گردیده که بسیاری از تخطی های حقوق بشری هنوزهم امری عادی جلوه نمایند. با برشماری گذرای که از وضعیت عمومی در سال 2011 بر شمرده شد، اینک سال جدید میلادی را پیش روی داریم و انتظار اینکه شاید شاهد حداقل بهبودی در بسیاری از عرصه ها و رفع نقض ها و نقص ها باشیم.