سرانجام و پس از رایزنی های فراوان میان کشورهای مختلف ازجمله افغانستان، آمریکا، پاکستان و قطر، گفته می شود نمایندگان طالبان برای تهیه و تدارک گشایش دفتر طالبان در قطر وارد این کشور شده اند. بنا براین دولت افغانستان نیز با ایجاد دفتر طالبان در قطر با اصرار و خواهش آمریکایی ها موافقت کرده است و این نشان می دهد که سکان دار اصلی پروسه صلح ایالات متحده آمریکا است.

به نظر می رسد ایالات متحده مایل است که بزودی به هزینه های سرسام آور جنگ در افغانستان کاهش قابل ملاحظه ی را بوجود بیاورد تا از میزان فشار های داخلی بر دولت بکاهد. مقامات آمریکایی به آسوشتدپرس گفته اند باراک اوباما امیدوار است که در فصل بهار گفتگوی امریکا با طالبان تسریع یابد.

آسوشتدپرس به نقل از یک مقام ارشد امریکایی نوشته است که یک هدف تسریع این گفتگوها شناسایی ساحات آتش بس خواهد بود که از آن در مسیر توافق کامل صلح به مثابه اقدام مهم استفاده خواهد شد. همچنین دو مقام آمریکایی دیگر گفته اند مقامات در وزارت خارجه امریکا و کاخ سفید در نظر دارند تا سال آینده به ملاقات های پنهانی با نمایندگان طالبان در اروپا و منطقه خلیج فارس ادامه دهند.

یک مقام ارشد امریکایی گفته است تماس امریکا با طالبان در سال جاری با نشیب و فراز همراه بود اما تا حد بحث در مورد دو خواست طالبان برای آغاز مذاکرات پیشرفت کرده است. آمریکا به عنوان کشوری که ملیاردها دالر هزینه جنگ افغانستان را متقبل شده و صدها کشته در افغانستان داده است اکنون بیش از دیگران در تلاش است که به هر ترتیب ممکن به این جنگ خاتمه بدهد و بیش از این هزینه های جنگ را متحمل نشود. از این رو نقش ایالات متحده در روند صلح بسیار برجسته و تاثیر گذار است.

اما در افغانستان مقام‌هاي شوراي عالي صلح نیز اعلام کرده اند که روند افتتاح دفتر طالبان در قطر پیشرفت داشته است اما تاکنون شورای عالی صلح در جریان جزيیات آن قرار نگرفته است. اظهارات شورای عالی صلح نشان می‌دهد که ابتکار صلح به‌دست افغانستانی‌ها نیست.

این درحالیست که قرار است 5 زندانی طالبان که از فرماندهان این گروه محسوب می شوند نیز از زندان گوانتانامو به کشور قطر منتقل شوند و افغانستان مخالفت خود را در این مورد ابراز داشته است ولی بعید نیست که سرانجام دولت افغانستان با این موضوع نیز موافقت نماید.

زیرا ایالات متحده در تلاش است که در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری این کشور، دستاوردی در مورد تامین صلح در افغانستان داشته باشد و دقیقا به همین دلیل فشارها را بر پاکستان و افغانستان افزایش خواهد داد تا در روند صلح جدی تر عمل کنند.

به همین دلیل هم دولت افغانستان را وادار نمود تا با ایجاد دفتر سیاسی طالبان در قطر موافقت کنند و هم با رهایی رهبران طالبان از زندان گوانتانامو برای شرکت در مذاکرات صلح. اما روابط آمریکا با پاکستان دراین اواخر به سردی گراییده است و اکنون پرسش مهم این است که تنش در روابط آمریکا و پاکستان چه تاثیری بر روند صلح در افغانستان خواهد داشت؟ در پاسخ این پرسش باید گفت شواهد و قرائن موجود نشان میدهد که پاکستان در تلاش است تا روابط خود با آمریکا را بهبود بخشد و همکاری در جهت تسریع روند صلح در افغانستان را به عنوان یک فرصت بزرگ برای بهبود روابط خود با آمریکا می داند.

به همین دلیل همزمان با توافق ایجاد یک دفتر مشخص برای طالبان در قطر ، رئیس سازمان استخبارات پاکستان نیز به این کشور سفر کرده است و قطر که برای ایجاد یک دفتر سیاسی برای طالبان انتخاب شده است ، شاهد رفت و آمد مقامات سازمان استخباراتی پاکستان نیز می باشد، رئیس سازمان استخباراتی پاکستان نیز برای بهبود روابط کشورش با آمریکا به دوحه قطر رفته است.

به نظر میرسد در نتیجه فشارهای آمریکا بر پاکستان سران سازمان استخبارات پاکستان اعلام کرده‌اند که آی اس آی سیاست خود را با تغییر طرح‌های بازیگران عمده افغانستان، عوض می‌کند. رييس سازمان استخبارات پاكستان پس از بازگشت از دوحه در مذاکره 3 ساعته با اعضای سنای این کشور که در پشت درهای بسته انجام شد، از شگفتی عمده‌ ای در قبال مذاکره با طالبان و تغییر اوضاع افغانستان سخن گفت.

احمد شجاع پاشا و معاونان وی، سیاست‌های سازمان استخبارات این کشور در قبال مبارزه با تروریسم را بازگو کردند. برخی از سناتوران حاضر در این جلسه به رسانه‌های پاکستانی اظهار داشته‌اند که مذاکره با طالبان به خصوص طالبان پاکستانی ادامه دارد و این مذاکرات در چند ماه آینده با پیشرفت عمده‌ ای پایان می‌یابد.

آنان همچنین تأکید کرده‌اند که آی اس آی سیاست خود را با تغییر طرح‌های بازیگران عمده افغانستان عوض می‌کند. اگرچه می توان سفر رییس آی اس آی را نشانگر تلاش های پشت پرده اسلام آباد برای بهبود روابط با واشنگتن دانست اما واقعیت این است که آمریکا هم بدنبال بدست آوردن پشتیبانی لازم پاکستان از تلاشهای صلح است.

از این رو بعید نیست که ایالات متحده آمریکا نیزدر تلاش برای بهبود روابط با پاکستان است زیرا این کشور نیازمند پشتیبانی اسلام آباد در پیکار با هراس افکنی است. مسلما خواسته اصلی آمریکا از پاکستان این است که به پیکار با هراس افکنی ادامه دهد و نیز راههای تدارکاتی با ناتو را بازگشایی کند و در مقابل پاکستان نیز خواهان احترام گذاردن نیروهای آمریکایی حاضر در منطقه به حاکمیت پاکستان و مرزهای این کشور می باشند.

بنا بر این می توان نتیجه گیری کرد که سردی و تنش در روابط آمریکا و پاکستان تاثیر منفی بر روند صلح نخواهد گذاشت بلکه برعکس دو طرف سعی خواهد کرد از این فرصت برای بهبود روابط دو جانبه بهره برداری نماید.

اگرچه نمی توان در مورد سیاست ها و استراتیژی های اصلی آمریکا وپاکستان در منطقه به روشنی قضاوت کرد ولی مشخص است که نقش پاکستان در روند صلح افغانستان تعيين كننده است و این بدین معنا است که در صورتي كه پاكستان با تلاش‌هاي تازه به خاطر مذاكره با طالبان موافقت نكند، بعيد به نظر مي‌رسد اين تلاش‌ها به نتيجه مثبت برسد.

از این رو نگارنده بر این باور است که بهترین مسیر برای صلح در افغانستان و بهترین روش آن است که پروسه صلح باید افغانستانی باشد و توسط دولت افغانستان رهبری شود؛ زیرا همانگونه که قبلا نیز این نکته تاکید شده بود وقتی نه محل مذاکرات، نه تعیین چارچوب ها و پیش شرطهای مذاکرات و نه اهداف و استراتیژی ها مشخص نیست چگونه می توان به نتایج این تلاشهای صلح امیدوار بود و ثبات و امنیت پایدار در افغانستان را انتظار داشت.

به همین دلیل یاد آوری این نکته مهم است که در صورت عدم موفقیت این تلاشها دولت افغانستان با توافق در مورد باز شدن دفتر طالبان در قطر با مشکل بزرگی روبرو شده است. اگرچه مقامات کشور مدعی اند که این موافقت به معنای رسمیت بخشیدن به این گروه نیست و از این دفتر تنها به عنوان یک نشانی استفاده می‌شود ولی این توجیه به هیچ عنوان قابل پذیرش و دفاع نیست.

زیرا به محض این‌که دفتر طالبان در هر کشوری باز شود، این گروه رسمیت و هویت سیاسی پیدا می‌کنند و روابط خود را بصورت رسمی با هر کشور و قدرتی که بخواهند توسعه می دهند و درواقع از این دفتر به هر شکلی که خواسته باشند، میتوانند استفاده کنند. در این صورت اگر طالبان به روشها کنونی شان در صورت عدم موفقیت تلاشهای صلح ادامه دهند مسئولیت اصلی رسمیت بخشیدن به این گروه و پیامدهای آن به عهده دولت کنونی افغانستان خواهد بود.