صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

جمعه ۱۰ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

آیا طالبان به تصاحب کامل قدرت می اندیشند؟!

-

آیا طالبان به تصاحب کامل قدرت  می اندیشند؟!

طرح مصالحه با طالبان سالهااست که افکار عمومی را در افغانستان و منطقه به خود مشغول ساخته است. درطول این سالها همواره چنین تلاشهای به شکست مواجه شده و ترور برهان الدین ربانی رئیس شورای عالی صلح تردید های جدی را در مورد موفقیت این تلاشها بوجود آورد، در حدی که رئیس جمهور کرزی آشکارا اعلام کرد که طالبان در مذاکرات از خود استقلال رای ندارند و دولت افغانستان باید با غیر از طالبان در مذاکرات صلح طرف شود.

این درحالیست که دولت افغانستان در این ده سال تمامی تلاشهای ممکن خود را برای کشاندن مخالفانش به پای میز مذاکرات انجام داد بطوریکه این تلاش ها و امتیاز دادن ها به طالبان روز بروز بر اقتدار بیشتر آنان کمک کرد. امتياز دهي هاي فراوان به طالبان از جمله درخواست حذف نام رهبران آنان از ليست هاي سياه، تاسيس نهادها و كمیسيون هاي مختلف با هزينه هاي بالا براي تشويق طالبان با پرداخت مشوق هاي مالي به آنان براي پيوستن به صلح، تدوير جرگه صلح و تاسيس شوراي عالي صلح به خاطر طالبان، تبرئه كردن آنان از عمليات هاي تروريستي و خشونت بار كه جان هزاران هموطن بي دفاع را گرفته است، نادديده گرفتن جنايات آنان در سالهاي حاكميت اين گروه و سالهاي پس از آن و ... همه و همه باعث شده است طالبان احساس قدرت نموده و دست به خشونت هاي تازه تر و بيشتر بزنند.

گویی اکنون طالبان نه تنها بدنبال صلح نیستند که به کمتر از تصاحب کامل قدرت راضی نخواهند شد. اگرچه نمي توان به صداقت دولت افغانستان ترديد كرد اما واقعيت اين است كه اين اقدامات عملا به تقويت طالبان و بزرگ كردن آنان منجر شده است بي آنكه كوچك ترين نشانه و گامي از جانب آنان به سمت صلح ديده شده باشد.

آيا تداوم چنين سياست هاي بسود دولت و ملت خواهد بود؟! دولت بايد استراتيژي روشن وشفاف را در مبارزه باطالبان در همكاري و همراهي با جامعه جهاني روي دست بگيرد. صلح با التماس و پرداخت امتیاز بدست نمي آيد وگرنه سالهاي واپسين فرصت كافي براي اين كار بود. بايد با آن بخش از طالباني كه نمي خواهند به قانون اساسي كشور وخواسته هاي مردم و دولت احترام بگذارد برخورد سخت، قاطع و جدي صورت بگيرد و گرنه شرائط بگونه اي رقم خواهد خورد كه همگان متضرر شود.

تجربه ده سال گذشته نشان داده است که صلح در افغانستان با تلاشهای یک جانبه دولت افغانستان به هیچ عنوان تحقق نخواهد یافت. اين تلاش ها و اقدامات دولت به تنهايي نمي تواند صلح و ثبات را در افغانستان به ارمغان آورد. جنگ و ناامني در افغانستان تنها با تلاش هاي دولت افغانستان مهار شدني نيست.

دولت سالهاست كه فراخوان صلح مي دهد و كمسيون ها و نهاد هاي مختلفي را ايجاد مي كند. رئيس جمهور گاهی برای جلب اعتماد طالبان در ميان مردم و در برابر خبرنگاران داخلي و بين المللي سخنانی بيان داشته است كه برخي از سخنان رئيس جهور تنش هاي را در روابط اش با غرب بوجود آورد.

جرگه صلح يكي از پرهزينه ترين جرگه ها براي دولت و ملت افغانستان بود كه با تلاش پي گير دولت برگذار گرديد. اما متاسفانه نزديك بود در همين اجلاس كه نود درصد از شركت كنندگان آن علماي دين،‌‍ ريش سفيدان و بزرگان قومي و مقامات رسمي كشور بودند كشتار صورت بگيرد؛ وبعد ها کشتن رئیس شورای عالی صلح پاسخ روشن و صریح طالبن به فراخوان های مکرر صلح دولت بود.

اما به رغم اين همه تلاش هاي دولت افغانستان طالبان همچنان به جنگ و كشستار مردم ادامه دادند و مي دهند. به نظر مي رسد دولت افغانستان از تمامي ظرفيت هاي داخلی خود براي مهار جنگ و باز گرداندن صلح و ثبات در كشور بهره برده است با آن هم آنطور كه پيدا است تاثيري چنداني بر مهار جنگ نداشته است.

بايسته است دولت در كنار تلاش هاي داخلي از ظرفيت هاي بين المللي براي فشار آوردن به كشورهاي حامی طالبان در همكاري صادقانه با افغانستان همت نمايد. در غیر این صورت گشایش ده ها دفتر طالبان در ده ها کشور یا شهرهای افغانستان نیز گرهی از مشکلات افغانستان نخواهند گشود.

البته بايد ياد آور شد كه تحلیل واقعیت های موجود افغانستان به اين معنا نيست كه كسي از تلاش هاي دولت نبايد حمايت كند و يا اينكه چنين تلاش هاي نبايد صورت بگيرد. بلكه نگارنده بر اين باور است كه صلح خواسته ي تمامي شهروندان كشور است اما شرائط و زمينه ي چنين اقدامي اكنون فراهم نيست.

اين تلاش ها فقط در شرائط مناسب مي تواند نتيجه بخش باشد. از اين رو بايسته است دولت بيش از آنكه براي چنين اقدامات پر هزينه ي وقت صرف كند به ساختن كشور و تقويت اردو و پليس و جلب حمايت حد اكثري ساكنان كشور از همه اقوام و گرايش هاي سياسي و فكري همت نمايد.

هيچ وقت نقد را به نسيه نبايد داد حمايت مردم و حلقات مختلف سياسي تا كنون براي دولت نقد بوده است اما معلوم نيست فردا طالبان نيز چنين كند واين حمايت ها هم با وجود آنان در قدرت ادامه يابد. از اين رو بهترين گزينه در برابر دولت بالا بردن ظرفيت ها و توانايي ها است كه اين خود در دراز مدت مخالفان را به زانو درآورده و وادار به پذيرش واقعيت مي كند.

در غير اين صورت اين گونه بها دادن ها به مخالفان آنان را مست از باده قدرت ساخته و روز بروز امنيت و ثبات كشور را خراب تر خواهد كرد. بسيار روشن است كه تداوم جنگ به صلاح كشور نيست اما صلح هم شرائط خود را مي طلبد كه بعيد به نظر مي رسد در شرائط كنوني چنين شرائطي فراهم باشد.

یکی از واقعیت های مهم در مورد نحوه مواجهه با طالبان این است که مقامات آمریکایی و ناتو عمدتا از انجام عملیات گسترده نظامی برای وادار کردن اجباری طالبان به تن دادن به پروسه صلح و کنار گذاشتن سلاح تاکید می ورزند.

آنان معتقد اند نباید به طالبان باج داد بلکه باید آنان را مجبور به تن دادن به صلح و کنار گذاشتن سلاح از طریق انجام عملیات های گسترده و قوی نظامی نمود. در حاليكه برخي كشورهاي ديگر یا شاید حتا دولت افغانستان چنين اعتقادي ندارد و خواهان سهم دهي طالبان در قدرت و تفاهم با آنان است.

به نظر می رسد وجود این ناهماهنگی ها نیز روند صلح را با چالش مواجه ساخته است. در مقابل طالبان بر پذیرش شرائط خود از سوی دولت افغانستان تاکید می کنند و این به این معنا است که طالبان به کمتر از تامین تمامی خواسته های خود راضی نیستند و این یعنی تصاحب کامل قدرت و واگذاری کشور به آنان.

روشن است که بدون پذیرش شرائط آنان عملا مذاکرات صلحی در کار نخواهدبود. این درحالیست که دولت افغانستان نیز شرائط خاص خود مبنی بر انجام مذاکرات صلح را دارد و طبیعی است که در صورت عدم لحاظ این شرائط دولت افغانستان نیز حاضر به انجام مذاکرات نخواهد بود.

اما در پایان باید گفت دراینکه آيا جنگ تنها راه پيروزي است مسلما این گونه نیست. اما از جانب ديگر اگر بر گزينه مفاهمه و صلح تاكيد شود مشكل اين است كه هيچ نشانه ي از حمايت مخالفان مسلح از روند صلح ديده نمي شود. از جانب ديگر کشورهای حمایت کننده طالبان كه مي توانند نقش موثري در جنگ و صلح افغانستن داشته باشند هيچاگاه همكاري صادقانه با دولت افغانستان نداشته اند.

دیدگاه شما