صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

پنجشنبه ۹ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

جمعیت روبه افزایش جهان؛ خواسته ها و تهدید ها

-

جمعیت روبه افزایش جهان؛ خواسته ها و تهدید ها

هفت میلیاردمین شهروند جهان در اخر ماه اکتبر میلادی متولد شد. اکنون جمعیت جهان از مرز هفت میلیارد انسان گذشته و این امر خوشبینی ها و نگرانی های را در تمام نقاط دنیا بر انگیخته است. برخی ها با دید منفی به این مسله نگریسته و در مورد تهدیدها و چالشهای فراوان احتمالی هشدار داده اند؛ برخی نیز افزایش جمعیت جهان را یک فرصت می دانند و معتقدند که باید از این فرصت درست بهره برداری شود و برای رسیدن به جهان بدون خطر و چالشهای کمتر، لازم است که بجای نگران بودن، مدیریت و سازمان دهی ها برای تغذیه جمعیت رو به رشد جهان آغاز شود.

گفته می شود که به زودی جمعیت جهان از مرز نه میلیارد هم خواهد گذشت و در صورت که از هم اکنون دولت ها در صدد برنامه ریزی درست نباشند، این موضوع می تواند یک خطر جدی برای برهم زدن امنیت جهان باشد.

علل افزایش جمعیت جهان
عوامل و مسایل زیادی در جهان امروز وجود دارد که باعث رشد سریع جمعیت شده است. نگاهی به تاریخ افزایش نفوس در سطح جهان نشان می دهد که بشر به موازات پیمودن تاریخ، پیوسته در حال افزایش بوده است و این افزایش در تناسب با پیشرفت های علمی و صحی بشر، چشم گیر تر شده است. در دوصد و پنجاه سال قبل گفته می شود که جمعیت جهان به 700 میلیون نفر می رسد، اما 63 سال بعد، این تعداد به یک میلیارد رسید.123 سال بعد جمعیت جهان به دومیلیارد رسید و این تعداد دقیقا 33 سال بعد به سه میلیارد و 14 سال پس از آن، به بیش از چهار میلیارد نفر تخمین شد.
جمعیت جهان در سال 1987 به پنج میلیارد ودر سال 1999 به شش میلیارد رسید.در حال در هر سال حدود هشتاد میلیون نفر به جمعیت زمین اضافه می شود.

این رشد سریع و سرسام آور محصول تلاش ها و دستاوردهای فکری و علمی بشر است؛ دستاورد های که همچنان رو به توسعه است و افزایش جمعیت جهان را نیز به دنبال دارد. در ذیل گذرا به بخشی از این عوامل اشاره می شود:
1- افزایش طول عمر: براساس یافته های علمی انسان شناسان، میزان طول عمر انسان ها مرتبا در حال افزایش است؛ تامین خدمات قابل توجه صحی و بهداشتی و نیز رفاه مادی از عوامل اصلی ازدیاد طول عمر بشر بخصوص شهروندان کشورهای پیشرفته به حساب می رود. هر چند در مقایسه با کشورهای توسعه یافته، در کشورهای فقیر ویا در حال توسعه میزان طول عمرانسان ها همچنان پایین است. بر اساس گزارش سازمان ملل متحد، متوسط طول عمر انسان ها از ۴۸ سال در دهه ۱۹۵۰ میلادی به ۶۸ سال رسیده است که این امر در افزایش میزان جمعیت جهان اثر قابل ملاحظه دارد.

2- کاهش میزان مرگ و میر کودکان و مادران: براساس گزارشهای جهانی، میزان مرگ و میر کودکان در هنگام تولد و سپس سن رشد و بلوغ به صورت چشم گیری کاهش یافته است؛ افزایش دسترسی به خدمات بهداشتی و گسترش اطلاعات لازم برای جلوگیری از خطرات احتمالی ناشی از زایمان های نادرست، سبب شده که میزان سلامتی مادران و کودکانش در هنگام تولد به میزان قابل ملاحظه ی بهبود پیدا کند.

3- کاهش خطرات طبیعی: اکنون بشر برای شناخت خطرات و تهدیدهای ناشی از طبعیت ما حولش، اگاهتر و هوشیارترشده است؛ پیش بینی وقوع طوفان ها، زلزله ها، سونامی، آتش فشان و... از امورات نسبتا مرسوم و عادی به حساب می رود و بسیاری از کشورها می توانند در برابر این گونه وقایع، آمادگی های قبلی و تدابیر لازم را اتخاذ نمایند، در حال که در گذشته چنین فرصت های وجود نداشت و غالبا وقوع بلایای طبیعی تلفات سنگین انسانی بر جای می گذاشت.

5- کاهش خطرات اجتماعی: در گذشته ها جنگ و درگیری های خونین، اولین و اخرین راه بقا ملت ها و جوامع به حساب می رفت؛ در اغلب نقاط جهان جمعیت های گرسنه و یا قدرت طلبان با لشکر کشی های مدهش، سبب وقوع تلفات فراوان می شدند، در حال که امروز جنگ ها با تاکتیک ها و روشهای صورت می گیرد که نیاز کمتر به نیروی انسانی دارد و برای تسلط بر کشورهای دیگر، راههای به جز لشکر کشی جستجو می شود.

خواسته ها و ارزوهای بشر امروز
انسان امروزی با انسان دوره های گذشته تفاوت های زیادی دارد؛ به موازات ترقی ها و پیشرفت های شگفت انگیز، ارزوها و خواستهای انسان نیز توسعه و گسترش یافته است.
کوچکترین مثال در این مورد نگاه انسان های قبلی با انسان معاصردر باره زندگی است؛ داشتن امنیت و غذا مهمترین ارزوی یک انسان عادی در گذشته ها بود در حالیکه انسان امروزی توقعات بسیار بالاتر دارد و ارزوهای گسترده تری که به برخی از آنها در ذیل اشاره می شود:
1- برخورد داری از فراورده های صنعتی: به مدد تلاشهای فکری، بشر به خدمات فراوانی دست پیدا کرده است که توسط اختراعات و ابداعات مختلف بدانها پرداخته می شود. اصطلاح ماشینیزه شدن زندگی بخوبی بیانگر همین امر است و نشان میدهد که رفاه و اسایش که به یاری پیشرفت های صنعتی نصیب انسان امروزی شده است، نقش اساسی در زندگی آنها دارد و هر انسانی موفقیت و یا عدم موفقیت خود را در زندگی غالبا با میزان برخورداری اش از تکنولوژی معاصر تعریف و توصیف می کند.

2- شغل دلخواه و مناسب: انسان های گذشته کمتر به این موضوع فکر می کردند که باید به کارهای بپردازند که متناسب با وضعیت روحی و موقعیت اجتماعی آنان باشد؛ شغلی که رضایت کامل روانی برای آنان فراهم نموده و از انجامش لذت ببرد اما دنیای امروز به سمت وسوی در حرکت است که این امر را به عنوان یکی از حقوق مسلم انسان ها به رسمیت بشناسد و دولت ها موظف هستند تا زمینه تحقق این حق را برای شهروندانش فراهم بسازد.
بشر امروز یکی از خواسته های بارزش همین امر است و داشتن وظیفه و کار رضایت بخش، یکی از خواسته های اصلی آنان را تشکیل می دهد.

3- تفریح و استراحت: رفاه زدگی از شاخصه های اصلی بشر امروز است؛ به همین دلیل نیاز به استراحت فراوان احساس می کنند و این امر مستلزم تامین امکاناتی هست که فراهم ساختن آنها هزینه های گزاف و سرسام آورمی طلبد. سفر به نقاط مختلف و مورد علاقه و حتی سفر به کرات و سیارات دیگر، گردش به دور زمین و گذراندن زمان زیاد به پکنیک ها از موارد هستند که در گذشته ها کمتر وجود داشت در حالیکه در جهان معاصر رو به گسترش و توسعه است.

4- در آمد کافی: یکی دیگر از خواسته های بشر معاصر، برخورداری ازدر آمد ی است که بتواند به تمام خواسته های اقتصادی اش پاسخ گو باشد. خواسته های که کم نیست و شاید مرتب در حال گسترش. بنابراین، همه تلاش می کنند تا زمینه را برای بدست اوردن چنین در آمدی فراهم بسازند.

5- تامین سلامتی بیشتر: بهتر زندگی کردن شعار جمعیت جهان معاصر است؛ برای بهتر زندگی کردن لازم است که خدمات صحی گسترده و فراوان در دسترس باشد تا بتوان به تهدیدهای صحی غلبه کرد.ترس از مرگ و مریضی از بارزترین خصوصیت انسان های است که زندگی را دوست دارند و می خواهند بیشتر زنده بمانند تا زیادتر لذت ببرند و این خصیصه در جهان امروز بسیار شایع است.

تهدید ها و چالشها
در کنار خوشبینی های که در مورد افزایش جمعیت دیده می شود، به صورت بسیار برجسته، نگرانی ها و دغدغه های فراوانی نیز وجود دارد؛ نگرانی های که واقع بینانه است و با توجه به خصلت تاریخی بشر، واقعی به نظر می رسد. چند مورد از چالشهای که با افزایش جمعیت متوجه جهان می شود، مختصرا اشاره می شود:
1- افزایش فقر در کشورهای عقب مانده: بیشترین رشد جمعیت در کشورهای عقب مانده و فاقد اقتصاد ثابت و پاسخگو صورت می گیرد. در حال که در کشورهای رشد یافته، میزان زاد وولد رشد منفی دارد. این موضوع سبب نگرانی شده است که ممکن رشد اقتصادی کشورهای فقیر به تاخیر بیافتد و یا به صورت کلی از بین برود.

2- بحران های فزاینده اقتصاد جهانی: رشد جمعیت جهان در حال صورت می گیرد که جهان شاهد لزره های شدید اقتصادی در سالهای اخیر است، در حال که غلبه و کنترول این بحران دشوار و شاید هم نا ممکن باشد. بحران های اقتصادی نشان میدهد که مدیریت بشر برای کنترول اقتصاد هنوز بسیار سطحی و ساده است و ممکن جهان به صورت خطرناکی در گرداب های اقتصادی غرق شود.

3- چالشهای تغذیه ی: رشد جمعیت مستلزم فراهم ساختن زمینه های تغذیه بیشتر و بهتر است؛ در حال که هم اکنون آب اشامیدنی، زمین های زراعتی، زمین های قابل سکونت و شهر سازی از جمله چالشهای بزرگ کشورها به حساب می رود.

4- آلودگی بیشتر محیط زیست: محیط زیست جهان در حالت نا مناسب و خطرناکی قرار دارد که محصول استفاده نا درست انسان ها و گازهای ناشی از تولیدات آلاینده است. افزایش جمعیت این تهدیدها را بیشتر می سازد می تواند الودگی های محیطی را گسترش بدهد.

5- افزایش جمعیت جوان: در حال حاضریک سوم جمیت جهان را جوانان بین سنین 10 الی 23 سال تشکیل می دهد؛ در حال با افزایش جمعیت در کشورهای فقیر با زاد وولد فراوان به زودی شاهد افزایش سطح جوانان در جهان خواهیم بود. این مسله ما را وادار به اتخاذ تدابیر جدی برای ارایه خدمات مورد نیاز از جمله خدمات اموزشی می سازد که با دشواریهای بسیاری مواجه است.

افزایش درگیریها بر سر منابع غذایی، توسعه تنش های سیاسی، افزایش رقابت های ناسالم بر سر بدست اوردن کار و... از دیگر چالشهای است که افزایش جمعیت جهان متوجه آینده ما ساخته است.

دیدگاه شما