بعد از فروپاشی رژیم طالبان چالشها و آزمون های زیادی فراروی حکومت و جامعه جهانی همکار در کشور قرار داشت که هنوز بعد از گذشت یک دهه بسیاری از مشکلاتی که بارها و بارها برای از بین بردن آن وعده های زیادی به مردم داده شده بود، تازه است و هنوز رنگ نباخته و چه بسا در مواردی این چالشها سیر فزاینده و رو به شده داشته است. یکی از مشکلاتی که از گذشته های دور تا حال ادامه دارد و در کنار سایر مشکلات فعلی آسایش و رفاه را از مردم کشور ربوده است، مساله فقر و نبود امکانات مالی است.

خشکسالی های مداوم، عدم وجود امکانات و تجهیزات مدرن در عرصه زراعت، کهن بودن و سنتی بودن زراعت در کشور و حتی بعضی از امراض زراعتی باعث شده است که بخش عمده از مردم کشور در این اواخر دچار مشکلات عدیده ای شوند.

افغانستان با داشتن بیش از پنجاه فیصد نفوس که در زیر خط فقر به سر می برند از جمله کشورهای فقیر جهان محسوب می شود و این امر متاسفانه بر اثر عوامل مختلف از جمله عدم موجودیت امنیت، بی سوادی، عدم برنامه ریزی صحیح از طرف مسئولان حکومتی و ... باعث شده است که فقر و بیکاری به جای اینکه سیر قهقرایی خود را بپیماید، هر روز دامن عده کثیری از مردم کشور را بگیرد. با این همه، سرد شدن هوا نیز بر این مشکلات افزوده است و هر ساله چالش های زیادی را برای مردم کشور مخصوصاً ساکنین ولایت های دوردست و سردسیر کشور به وجود می آورد.

هر ساله سرد شدن هوا نگرانی های زیادی را به خود همراه دارد و با نزدیک تر شدن فصل سرما مردم برای مواجه با این پدیده طبیعی آمادگی های زیادی را می گیرند، با این وجود فقر و عدم وجود کار باعث شده است که زمستان ها برای اکثریت مردم کشور، سخت و طاقت فرسا باشد.

با شروع زمستان قیم مواد خوراکی و سوخت به طرز محسوسی افزایش می یابد و خانواده های زیادی نمی توانند از عهده این مصارف برآیند و مجبورند زمستانهای سرد را بدون سوخت و خوراک کافی سرکنند.

موقعیت جغرافیایی کشور ما به گونه ای است که در آن معمولاً زمستان های سرد و پراز برف و باران وجود دارد و بنا به کوهستانی بودن کشور، برف و باران و سردی هوا تاثیری چند برابر دارد که نیاز به تامین مواد غذایی، خوراک، دارو، البسه و سایر مواد مورد نیاز نیز به مراتب بیشتر می شود.

این مشکلات وقتی به اوج خود می رسد که راه های مواصلاتی ولسوالی ها با ولایت های مربوط و این ولایات با پایتخت و یا ولایت ها و شهرهای مجاور به صورت مداوم برای چندین روز و یا حتی در برخی حالات چندین ماه مسدود می باشد و امکان هر گونه حمل و نقل و ترانزیت انسان و کالا و ... را از بین می رود.

هر چند این یکی از چالشهایی است که حکومت و مردم افغانستان همه ساله به آن مواجه هستند و می بایست که راهکارهای دائمی و اساسی برای نجات از صدمات و زیانهای همه ساله این آفات و بلایای طبیعی همچون سیل، برف کوچ، نبود وسایل صحی، مسدود بودن راهها و ... جستجو کرد، اما بنابر فقدان منابع کافی بشری و مالی به این امر همیشه به صورت موقت و گذرا نگریسته شده و صرف برای حل این مشکل راه کارهای موقت و کوتاه مدت را انتخاب کرده اند.

این در حالی است که همه ساله با نزدیک شدن فصل زمستان و آغاز سردی هوا، حکومت همیشه برای اینکه بتواند امکانات و ضروریات اولیه زندگی را در مناطق دوردست که راه های ارتباطی خود را از دست می دهند فراهم کند، خود با مشکلات عدیده ای روبرو بوده است و دائماً منتظر کمک های جامعه جهانی برای کمک به نیازمندان در این زمینه بوده است.

قحطی های پیاپی و خشکسالی های مکرر که در این چند سال دامنگیر کشور شده است به طبقه محروم و زحمت کش زارعان زیان های جدی وارد کرده است و این امر باعث شده است تا زارعان نتوانند نیازهای خود را تامین کنند و منتظر اقدامات دولت در این زمینه باشند.

با آنکه همیشه قبل از شروع فصل سرما، مسئولان و مقامات بلند پایه حکومتی، از آمادگی ها و اقدامات جدی برای مقابله با مشکلات احتمالی که در فصل زمستان به وجود می آید و اطمینان از اینکه راه های مواصلاتی مناطق دوردست بر روی ترافیک باز نگه داشته خواهد شد و اقلام و کالاهای ضروری از جمله دارو، آرد و ... برای مردم نیازمند توزیع خواهد شد، اما همه ساله شاهد این هستیم که با اولین برفهای زمستانی، راه های مواصلاتی ولایت های سردسیر کشور از جمله بامیان، دایکندی، بدخشان، ارزگان و ... به روی ترافیک مسدود می شود و در برخی ولسوالی ها تا آغاز فصل بهار و آب شدن برفها راه ها بروی ترافیک بسته می ماند که البته مردم این مناطق با مشکلات زیادی مواجه می شوند.

در اثر نبود مراکز صحی و شفاخانه های مجهز به وسایل تخنیکی مناطقی که بر اثر برف و باران راه های مواصلاتی خود را با مرکز ولایت یا شهرهای مجاور از دست می دهند، همیشه آفات انسانی زیادی به وقوع می پیوند. مخصوصاً کودکان و افراد کهنسال و مریض به دلیل وضعیت خاص جسمانی خود بیشترین تلفات را در فصل زمستان می دهند.

متاسفانه وضعیت سیاسی کشور نیز بر این امر تاثیر بد و ناگوار دارد و احتمال این می رود که کشورهای همسایه مشکلاتی را فراروی تاجران و اقلام تجارتی آنان قرار داده و عملاً باعث شوند که اجناس یا به موقع به مردم نرسد یا اینکه با قیمت بسیار گزافی که توانایی خرید آن برای اکثریت مقدور نباشد، برسد.

آگاهان و کارشناسان بارها و بارها بر این امر تاکید کرده اند که نباید تنها تکیه بر یک یا چند راه مواصلاتی تجاری باشد و باید بندرهای جدیدی برای واردات و صادرات اقلام و کالاهای مورد نیاز به وجود آید ولی این امر هنوز به صورت صد فیصدی جنبه عملی نیافته و هنوز ما تکیه وارداتمان بر روی راه های سنتی و قدیمی است و این امر می تواند ما را دچار مشکلات عدیده مخصوصا در فصل زمستان کند.

هر چند حکومت قبل از شروع فصل زمستان اقداماتی را در این زمینه انجام می دهد و اجناس و اقلام مورد نیاز مردم را در ولایت های دوردست و سردسیر به نیازمندان می رساند و در قسمت باز نگه داشتن ترافیک نیز تلاش های زیادی را به خرج می دهد، اما با تجربه ای که در طی این چند سال از وضعیت موجود و کمبودهایی که وجود داشته است داریم، باز نمی توان این اقدامات و تلاش ها را کافی دانست.

حکومت باید در قسمت ثبات قیم مواد خوراکی و مورد نیاز توجه جدی به خرج دهد زیرا که با آغاز فصل سرد و نیاز به البسه گرم و سوخت، هزینه های زیادی را مردم متحمل می شوند و افزایش قیم می تواند آنها را در تنگنای اقتصادی قرار دهد.

از سویی حکومت باید تلاش کند اقداماتی را که انجام می دهد جنبه موقتی و گذرا نداشته باشد بلکه سعی کند با این مشکلات به صورت ریشه ای و پایه ای برخورد کند تا هر ساله قسمتی از مشکلات کاسته شود.افغانستان که بیشتر مردم آن به زراعت و دامداری مشغول هستند، زمینه های خوبی برای انکشاف و رشد اقتصادی دارد و بر دولت است تا همکاری های لازم را با زارعان انجام دهد تا هم زارعان بتوانند نیازهای خودشان را تامین کنند و هم دولت مشکلات کمتری نسبت به غلات و مواد اولیه خوراکی داشته باشد.

هر چند نمی توان در آینده ای بسیار نزدیک شاهد حل این مشکلات و چالش ها بود، اما اگر سنگ اول و تحداب این امر گذاشته شود و به مشکلات به دیده ریشه ای نگریسته شود، بعد از گذشت چند سال مشکلات به صورت قابل ملاحظه ای کاهش خواهد یافت.